Ontsnapt aan een tikkende tijdbom: regering plande kernreactoren aan de kust

Peter Bossu met het boek waaruit hij de info haalde bij natuurgebied de IJzermonding. (foto DVL)
Redactie KW

Vandaag ligt het natuurgebied de IJzermonding aan de Nieuwpoortse havengeul er vredig bij, maar had het vijftig jaar geleden aan de toenmalige regering Eyskens gelegen, dan keken de inwoners van de IJzerstad nu uit op een kerncentrale à la Gravelines. “De plannen waren heel concreet, maar het stadsbestuur stak er een stokje voor”, zegt Peter Bossu, die als bij toeval de plannen (her)ontdekte.

Het natuurgebied de IJzermonding, met zijn slikken en schorren, heeft woelige tijden meegemaakt. Pal in het gebied lag een militaire marinebasis en heel wat projectontwikkelaars zagen het in de loop der jaren als de ideale locatie om er een groot park voor vakantiehuizen of appartementen neer te poten.

Een foto uit het boek: de kerncentrale van Gravelines bij de opbouw - dit uitzicht ging Nieuwpoort krijgen.
Een foto uit het boek: de kerncentrale van Gravelines bij de opbouw – dit uitzicht ging Nieuwpoort krijgen.© repro DVL

Tot het Plan Zeehond zo’n 25 jaar geleden een einde maakte aan alle speculaties en ervoor zorgde dat het natuurreservaat gevrijwaard bleef en nieuwe kansen kreeg. Wat weinigen echter weten is dat er al eind de jaren 60 heel concrete plannen bestonden om er een groot stuk natuur op te offeren voor de aanleg van een atoomcentrale, wat meteen het einde van de IJzermonding als natuurreservaat zou betekend hebben. Peter Bossu, auteur van het vorig jaar verschenen boek ‘De IJzermonding…door de zeehond gered’, kwam dat toevallig te weten.

Atoompark

“Na de voorstelling van mijn boek kreeg ik heel wat reacties van mensen die onder meer verbaasd waren dat de natuurjongens het met hun Plan Zeehond gehaald hadden van de kracht van het kapitaal”, begint Peter Bossu zijn verhaal.

“Een van die opmerkingen deed me versteld staan. Een man, die lang geleden aan een of ander ministerie verbonden was, beweerde dat er ooit plannen waren om in de IJzermonding een kerncentralepark uit te bouwen zoals dat nu bestaat in Gravelines: pal aan zee en met zeewater als koelwater. Ik had daar tijdens mijn research helemaal niets van teruggevonden en de tip bleef in mijn hoofd rondspoken”, aldus Peter Bossu.

De procedure werd ingeleid om in de IJzermonding een kernpark mogelijk te maken

De bevestiging van dat alles kwam als bij toeval. “Tijdens een wandeling – een tijdje na de boekvoorstelling – met vrouw en kinderen in Nieuwpoort-Bad keek ik zoals steeds in het geefkastje met boeken dat er bij het bureau voor toerisme staat. Ik vond daar al interessante lectuur en ik steek er regelmatig overbodige boeken in. Mijn oog viel die dag echter op een relatief onbekend boek van Roeland Dirks ‘Om te Overleven’. Dirks was in de jaren 60-70 een van de milieupioniers in Vlaanderen. Hij werkte mee aan tal van televisieprogramma’s, schreef boeken en was onder meer actief bij de Bond Beter Leefmilieu. Hij verongelukte in 1986. Terug thuis begon ik in het werk te lezen en groot was mijn verbazing toen onder een foto van de IJzermonding vermeld stond dat het één van de prioritaire zones was waar de regering eind de jaren zestig een atoompark wou uitbouwen. Man, man, man, een atoompark, stel je voor.”

Ook Zeebrugge

In het boek van Roeland Dirks stonden alle details. De regering Eyskens had trouwens niet alleen Nieuwpoort in het vizier.

“Er werden toen plannen gemaakt voor onder meer een kerncentrale in Zeebrugge, en voor een atoomeiland voor de kust van De Panne met een reeks kernreactoren, appartementen, een casino, een jachthaven en een parking voor 15.000 wagens. Er zou ook een brug met een wandelpromenade tussen eiland en vasteland komen. Ook voor de kust van Koksijde was er een mogelijkheid. De meest concrete plannen waren echter voor Nieuwpoort weggelegd”, aldus nog Peter Bossu.

Een grondplan van de kerncentrale voor de kust.
Een grondplan van de kerncentrale voor de kust.© repro DVL

“Daar wou de regering per se een kerncentrale bouwen. De West-Vlaamse Economische Raad gaf daarvoor een gunstig advies. Het park zou gunstig zijn om met een minimum aan kosten ook andere bedrijven aan te trekken, klonk het. De procedure werd ingeleid om in de zone van de IJzermonding een kernpark mogelijk te maken. Meer nog: de toenmalige staatssecretaris voor streekeconomie André Vlerick contacteerde minister van landsverdediging P. W. Segers die bereid was om twintig hectare van de legerbasis in Lombardsijde af te staan voor het kernpark. Ook met de familie Crombez, eigenaar van aanpalende gronden, werd onderhandeld.”

Een simulatie van de kerncentrale voor de kust van Koksijde - ook uit boek van Roeland Dirks.
Een simulatie van de kerncentrale voor de kust van Koksijde – ook uit boek van Roeland Dirks.© repro DVL

Na alles afgetoetst te hebben, vroeg het ministerie van Openbare Werken uiteindelijk advies aan de stad Nieuwpoort. “Het stadsbestuur verwierp het plan unaniem en protesteerde…. omdat de toelichting enkel in het Frans was opgesteld. Ondanks aandringen is er nooit een Nederlandse versie gekomen. In 1976 gaf de regering alle plannen op. Nieuwpoort en de kust zijn dus op een haar na ontsnapt aan een tikkende tijdbom”, besluit Peter Bossu.

(DVL)