In de Belgische Noordzee, ter hoogte van de Franse wateren, is er een indrukwekkende bloei van zeevonk, een ééncellige planktonsoort. Het gaat over kilometerslange oranje vlekken.
De zeevonk werd op zaterdag 15 augustus waargenomen ter hoogte van de Buitenratel-zandbank, 16 tot 20 km van de Westkust en vlakbij de Franse wateren. De oranje vlekken werden als mogelijke vervuiling aan de Kustwacht gemeld, maar na controle door diverse diensten werd duidelijk dat het ging om een ongeziene bloei van zeevonk.
“Het warme en rustige weer van de voorbije dagen is wellicht een belangrijke verklarende factor“, zegt Kelle Moreau van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. “De rottende massa zou mogelijk tot zuurstoftekort en vissterfte kunnen leiden. Het is ook mogelijk dat resten ervan tijdens de volgende week op de Belgische stranden zullen aanspoelen.”
Eerst gedacht aan vervuiling
Een zeiler had de opvallende oranje vlek op zee zaterdagochtend opgemerkt, met daarin enkele dode vogels. Hij verwittigde het Maritiem Reddings- en Coördinatiecentrum in Oostende. De opvallende melding deed bij de Kustwacht wenkbrauwen fronsen, omdat de gerapporteerde kleur niet overeenkwam met de typische kleuren van minerale olie, en omdat de dode vogels mogelijk wezen op een chemisch product. Een omvangrijke natuurlijke algenbloei was echter evenzeer mogelijk.
De Scheepvaartpolitie stuurde daarop een patrouille naar de Buitenratel. Deze nam enkele monsters. Dode vogels werden niet meer gespot. Ook een reddingshelikopter van de luchtmachtbasis van Koksijde vloog over het gebied, en het toezichtsvliegtuig van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappenscande de ruimere zeegebieden voor de Belgische kust.
Alle betrokken varende en vliegende eenheden kwamen tot hetzelfde besluit: het betrof wellicht een grote natuurlijke bloei, weliswaar op erg grote schaal. Het monster van de scheepvaartpolitie werd na binnenvaren naar het biologisch labo van het KBIN in Oostende gebracht, waar men al snel kon bevestigen dat het wel degelijk ging om een bloei van zeevonk of noctiluca.
Zuurstoftekort
Noctiluca scintillans of zeevonk is een relatief grote eencellige micro-alg, die in de meeste zeeën van de wereld voorkomt en tot het plankton behoort. Noctiluca vormt in hoge concentraties – we spreken van bloei – goed zichtbare oranjerode vlekken, die in het voorjaar en de zomer kunnen optreden. Bij beroering geeft Zeevonk een blauwachtig licht af, dat in het duister zorgt voor sprookjesachtige effecten, het lichten van de zee.
De hoge concentraties zeevonk zijn waarschijnlijk te wijten aan het erg warme en rustige weer van de afgelopen dagen. “De bemonsterde Noctiluca was ook al deels aan het rotten, een proces dat zuurstof verbruikt en waarbij ammoniak vrijkomt”, legt Kelle Moreau uit. “Hoewel het in essentie een onschadelijk organisme betreft, kan het massaal afsterven en rotten ervan dus lokaal leiden tot zuurstoftekort.”
“Dat kan leiden tot sterfte van vissen en andere waterorganismen, hoewel dit onder normale omstandigheden erg onwaarschijnlijk is in open zee. De laatste decennia is er een toename in de Noordzee van dinoflagellaten, de groep waar het plankton toe behoort. Dat kan verband houden met de opwarming van de aarde.”
(HH)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier