Muur op dijk in strijd tegen stijgende zeespiegel?

Als de zeespiegel stijgt, dreigt in de (verre) toekomst een doemscenario waarbij Oostende in zee verdwijnt. © Climax
Hannes Hosten

Wordt de zeedijk op sommige plaatsen opgehoogd? Het is een van de vier opties die wordt onderzocht in het kader van het ‘complex project kustvisie’, de plannen om onze kust te beschermen tegen de alsmaar sneller stijgende zeespiegel tegen 2100. Gouverneur Carl Decaluwé laat al een ballonnetje op. “Een van de vier opties is het inzetten van de laagste verdiepingen van de appartementsgebouwen voor kustversterking, een andere een muur op de dijk.” Het agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) van de Vlaamse overheid benadrukt dat er nog niets beslist is.

Voor alle duidelijkheid: de Vlaamse overheid hééft al sinds 2011 een Masterplan Kustveiligheid en is nog altijd bezig met het uitvoeren van de daarin voorziene maatregelen om onze kust te beschermen tegen een duizendjarige storm. Die moeten de kust al zeker beschermen tot 2050, maar er wordt ook al nagedacht over wat daarna moet gebeuren. Door de voorziene stijging van de zeespiegel zullen de huidige maatregelen dan niet meer volstaan.

Eigenaars vergoeden

“We zijn aan het beschrijven welke maatregelen we allemaal zullen onderzoeken”, vertelt Peter Van Besien, directeur infrastructuur kust bij MDK. “En er is ook een overleg gestart met alle betrokken partijen. Daar wordt afgetoetst voor welke maatregelen een draagvlak bestaat en hoe ver we kunnen gaan. Daarin is de gouverneur de trekker.”

Ziet Brugge er straks zo uit?
Ziet Brugge er straks zo uit?© Climaxi

Gouverneur Decaluwé liet zich al horen over de problematiek. “Er zijn maar vier opties”, stelt hij. “Eilanden aanleggen, maar daar is niet iedereen voor. Ook het verlengen van het strand ligt moeilijk, omdat je dan verder moet stappen naar de waterlijn. En een muur op de dijk, daar is iedereen tegen. Blijft over: de laagste verdiepingen van de appartementen op de zeedijk inrichten als kustversterking. In dat geval is het de logica zelve dat de eigenaars correct worden vergoed. Het kan uiteraard ook een combinatie van maatregelen worden. De politiek zal vroeg of laat een keuze moeten maken.”

Prematuur

“Het is allemaal heel prematuur”, nuanceert Peter Van Besien van MDK de uitspraken van de gouverneur. “Dijkverhoging is de meest schrikwekkende mogelijkheid. Maar er staat nog niets vast. We kunnen ook de zandbanken voor de kust verhogen, eventueel tot eilandniveau, kunstmatige riffen of duinen voor de dijk aanleggen… of verschillende maatregelen combineren. Dat moeten we nu onderzoeken. Het staat nog niet vast wanneer het onderzoek afgerond moet zijn. En we weten ook nog niet welke stukken zeedijk eventueel moeten worden opgehoogd. Bij een hoger waterniveau kunnen andere regio’s kwetsbaarder zijn dan nu. Het hangt er ook van af of het gaat om stedelijk of natuurgebied.”

Worst case scenario

“Niemand weet welke maatregelen tegen 2100 nodig zijn”, zegt Jan Seys van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). “Ons motto blijft: zachte maatregelen waar het kan, harde waar het moet.” Zachte maatregelen zijn onder meer het verstevigen van stranden en duingordels, harde maatregelen zijn stormmuren en hogere dijken. “Uit de resultaten van het CREST-onderzoek, die we vorige week bekendmaakten, blijkt trouwens dat zandopspuitingen wel degelijk bijdragen tot een versteviging van de duinen en zo zorgen voor een beschermende buffer voor de dijken.”

“We houden nu rekening met een zeespiegelstijging van 85 cm tegen 2100. Maar worst case scenarios voorspellen een stijging met 2 of zelfs 3 meter. Dat is nog altijd eerder niet waarschijnlijk, maar niet helemaal uitgesloten als er op de Zuidpool dingen helemaal fout gaan lopen”, aldus Jan Seys. “Dan zullen we het niet meer redden met zandopspuitingen.”

Dijk in Raversijde krijgt stormmuur

Opmerkelijke beelden maandag in Raversijde. De zee kwam er tot tegen de dijk. “Op die plaats niet abnormaal”, zegt het agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust. “Daar komt nog een stormmuur.”

In Raversijde klotste het zeewater maandagmiddag tegen de dijk.
In Raversijde klotste het zeewater maandagmiddag tegen de dijk.© PM

De zee die bij storm tot tegen en zelfs over de zeedijk klotst: vroeger zag je het regelmatig. Onder meer tussen het Zeeheldenplein en het Kursaal in Oostende zorgden overslaande golven soms voor spectaculaire beelden. Maar nu de Vlaamse overheid de stranden al een tiental jaar kunstmatig ophoogt, is het erg uitzonderlijk aan onze kust dat zee en zeedijk elkaar raken. Behalve in Raversijde. “Daar is dat standaard”, zegt ingenieur Steve Timmermans van het agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) van de Vlaamse overheid. “Maar het is inderdaad bijna de enige plaats aan onze kust waar je dat nog kan zien. Het is een zone die we nog moeten aanpakken. Er moet nog een stormmuur komen. Die werken willen we, samen met de stad Oostende, nog dit jaar aanbesteden. Het is wel zo dat Raversijde niet zo’n onveilig punt is. Achter de dijk heb je nog een duinengordel.”

Kliffen

Het stormweer van afgelopen weekend zorgde ook weer voor kliffenvorming in onder meer Oostende en Middelkerke. Dinsdag startte MDK met het afvlakken van die kliffen. “Dat doen we voor de veiligheid van de strandgebruikers”, klinkt het. “De kliffen ontstaan door het inbeuken van de golven op het hoog strand en zorgen voor een lokaal transport van zand vanuit het hoog strand naar de vooroever. Maar er is geen veiligheidsprobleem en er moet geen bijkomend zand aangevoerd worden.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier