Kaat Pype start met uniek postkaartproject: “Sommige foto’s bleven aan de ribben plakken”

Topfotografe Kaat Pype (40) pakt uit met een pakkend fotografieproject. Ze stuurde wegwerpcameraatjes op naar eenzame mensen en kreeg intrigerende foto’s terug, die ze nu in postkaartvorm verkoopt. Een deel van de opbrengst gaat naar het goede doel. “Het is een van de meest intieme dingen die ik al deed als fotografe.”

“Deze periode voelt niet anders aan. Ik zit al twintig jaar in lockdown.” Het zijn woorden aan de telefoon die binnenkwamen bij Kaat Pype. Net als de foto’s die ze in haar brievenbus vond.

Maar we keren even terug. Kaat ziet op Facebook een oproep van Wouter Deprez passeren. De twee delen Geluwe als de plek waar ze opgroeiden en een buitengewoon talent om de kleine dingen van het leven groots vorm te geven. Hij in woorden, zij in beeld. “Hij zette ‘Alleen Maar Niet Eenzaam’ in de kijker, een vzw waar je anoniem kan naartoe bellen als je je eenzaam voelt”, aldus Kaat. “Ik ga er soms vanuit dat iedereen altijd wel iemand heeft die hij of zij kan bellen, maar blijkbaar niet. Ik raakte geïntrigeerd door het initiatief. Ik nam contact op met de initiatiefneemster Heidi (Holvoet, red.) en stelde voor om een soort fotografieproject uit te werken.”

“Dit is een van de meest intieme projecten die ik al gedaan heb”

Kaat is een klinkende naam in Vlaanderen. Hoewel de Gentse een diploma in de beeldhouwkunst haalde aan het KASK in Gent, maakte ze al snel de switch naar fotografisch werk. Haar stijl is abstract, kunstig en stilistisch vaak ongezien. Ze slaagt er als geen ander in om de modellen uit te dagen en laat ze heerlijk blenden met de omgeving. Het is geen toeval dat ze heel wat bekend volk voor haar lens krijgt, vaak ook voor posters van hun persoonlijke projecten zoals theater- en comedyvoorstellingen.

Pakkende foto’s

Voor haar was de eerste lockdown ook een uitdaging. Ze kon niet de deur uit als fotografe, dus bedacht ze een al even simpel als geniaal concept toen ze kennis maakte met de vzw. Ze stuurde in overleg met de vzw enkele wegwerpcameraatjes op naar mensen die eenzaam zijn. “Ik zocht naar een manier om hun leefwereld te ontdekken, om door hun ogen te kijken en zo een beeld te vormen. De bedoeling was dat ze het leven zoals het is zélf fotografeerden.”

De foto’s die ze terug kreeg waren pakkend, beklijvend soms. “Sommige foto’s grepen me aan, ja. En er zijn heel wat foto’s die aan de ribben bleven plakken. Meestal stond er niemand op, maar op één foto stond iemand die een foto van zichzelf nam in de spiegel. Aan haar ogen te zien, had ze net geweend. Het getuigt dan van een ongelooflijke kracht dat je dan op dat moment die camera kan nemen en op je meest kwetsbare moment jezelf durft tonen. En het toonde aan dat ze een enorm vertrouwen in het project had. Eerlijk, ik vond het een van de meest intieme zaken die ik ooit deed. Doorgaans is er als fotograaf een soort contact met wie je voor je hebt, maar nu gebeurde alles op afstand, maar was het precies empathischer dan ooit. Ik werd bij momenten recht in de ziel van die mensen gekatapulteerd. Het voelde erg kwetsbaar aan.”

Verbintenis

Opvallend, want Kaat staat er bekend om met haar fotografie uit te dagen, de randjes op te zoeken en de persoon voor haar lens uit de comfortzone te trekken. Nu was dat haast omgekeerd. “Ik wil daar niet te psychologisch over doen, maar ik denk dat we allemaal diep vanbinnen schrik hebben om eenzaam te zijn of te worden. Als fotografe heb ik veel korte sociale contacten, en dan mag er nog een klik zijn, dat zijn niet de mensen die je kan bellen als het even niet goed gaat. Veel mensen zijn goed omringd, maar we mogen niet onderschatten hoeveel mensen het lastig hebben. Zeker nu.”

Het contact met de personen die de foto’s namen, verliep volledig non-verbaal en analoog. “Ik kreeg één iemand aan de lijn, die wat onzeker was over wat ze moest fotograferen. Als je dan hoort hoe zwaar eenzaamheid kan doorwegen… fuck. Dan besef je dat het voor veel mensen een vreemd soort realiteit is.”

“Ik denk dat we allemaal schrik hebben om eenzaam te worden”

En toch was er ook een vreemde soort verbintenis tussen haar en de mensen die foto’s namen. “Die band, tussen al die mensen onderling en met mij ook, probeerde ik vorm te geven via postkaarten. Dat was een volgende stap, een soort logisch gevolg eigenlijk. De postkaarten zijn een leuke knipoog naar het contact dat vooral via de post ging. Ik zocht niet op wie ze waren, dus alle digitale ballast – via sociale media – viel gewoon weg.”

Subtiliteit

In deze tweede lockdown komt Kaat nu met haar project naar buiten, dat ze The Camera Connection doopte. Via de website kan je de kaartjes kopen. Van de negen cameraatjes die ze terugkreeg, goed voor meer dan 500 foto’s, selecteerde ze per camera één foto. Die negen foto’s vormen samen een postkaartreeks. Een deel van de opbrengst gaat naar de Warmste Week.

Of er een vervolg komt, weet Kaat zelf ook niet. “Ik kreeg in elk geval al heel wat positieve reacties, ook van de deelnemers zelf. Het hangt er een beetje vanaf of het aanslaat, maar ik merk ook dat ik als fotograaf steeds verder evolueer. Ik betrap mezelf erop dat ik meer diepte en subtiliteit zoek. Ik ben naar het KASK gegaan om mijn master fotografie te halen, omdat ik een andere insteek wil verkennen. Dat was voor mij persoonlijk een heel interessant onderzoek. Zo leerde ik dat de ervaring soms prioritair is en interessanter kan zijn dan het esthetisch eindbeeld. Ik heb graag dat het wat schuurt. Soms is dat ambetant, dan denk ik: kan ik gewoon geen foto’s nemen van bloemen of zo? (lacht) Maar ik ben allergisch aan alles wat saai of voorspelbaar is. En dat is eigenlijk maar goed ook.”

De postkaarten van The Camera Connection kosten 15 euro en zijn te verkrijgen via www.thecameraconnection.com. Je kan The Camera Connection ook volgen via Facebook en Instagram.