In mei ging de ‘Baillet Latour Boom van het jaar Wedstrijd 2020’ van start. Boomliefhebbers uit heel Vlaanderen konden hun favoriete boom nomineren als kandidaat. Stad Ieper nam deel aan de inzending met de monumentale Kastanjeboom nabij de Menenpoort. Met succes want de unieke overlever is één van de zes finalisten.
“We zijn heel blij dat onze unieke overlever de West-Vlaamse kandidaat voor Boom van het Jaar is”, zegt schepen Valentijn Despeghel. “Ook bomen vormen een deel van onze geschiedenis en vertellen bijzondere verhalen. Deze wedstrijd is een uitgelezen kans om onze inwoners meer te betrekken bij de waarde en betekenis van bomen in onze stad. Ik hoop dat veel trotse Ieperlingen massaal op onze kanjer van een kastanje zullen stemmen.”
“De indrukwekkende boom is maar liefst 160 jaar oud, en overleefde dus zelfs de twee wereldoorlogen”, vult burgemeester Emmily Talpe aan. “We lieten vlakbij de boom een tijdlijn plaatsen waarop bezoekers meer kunnen lezen over het bewogen levensverhaal. Het is dus zeker de moeite waard hier even halt te houden tijdens een wandeling op de vestingen of in de binnenstad. De kastanjeboom staat bovendien op een bijzonder mooie locatie in onze stad. Ook op het vlak van toerisme is dit een extra troef.”
De wedstrijd Boom van het Jaar gaat op zoek naar de leukste, interessantste, en meest opmerkelijke bomen in Vlaanderen. Bij de selectie van de finalisten kijkt de jury vooral naar het verhaal van elke boom: zijn geschiedenis, zijn rol voor voorbijgangers of zijn waarde in de omgeving.
Overlever van wereldoorlogen
Vanaf 1858-59 ondergingen de Ieperse vestingen een enorme gedaanteverandering. Het tot dan toe ontoegankelijke militaire domein werd door de gerenommeerde landschapsarchitect Louis Fuchs omgevormd en aangeplant als een openbaar parkdomein. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de middeleeuwse stad vanaf oktober 1914 tot september 1918 vernietigd. Het lijkt dan ook logisch dat geen enkele boom in de stad of op de vestingen de vier jaar oorlogsgeweld overleefde. En toch.
Een aantal, toen ongeveer 50-jarige, vestingbomen trotseerde het oorlogsgeweld dank zij hun standplaats op de binnenzijde van de stadswallen. Door deze positie beschermde de vestingwal zelf de bomen tegen de onophoudelijke beschietingen. Alle vestingbomen werden, zonder uitzondering, beschadigd of vernietigd. Maar uit de stronken of stamvoeten wist toch een aantal bomen spontaan te herstellen en opnieuw uit te groeien. Net zoals de stad, die als een Fenix uit haar as opsteeg.
De term ‘overlever’ past bij deze unieke Ieperse vestingboom. Ze is de enige levende getuige van de beide oorlogsrampen die de stad Ieper en haar vestingen teisterden, maar uiteindelijk niet klein kregen.
Slechts twee bomen doorstonden de beide oorlogsperiodes: de vierstammige tamme kastanje (Castanea sativa) en een driestammige boomhazelaar. Deze unieke ‘overlevers’ van de oorspronkelijke, 19de eeuwse vestingaanplantingen staan op de wallen langs de Kasteelgracht. De vierstammige kastanje groeit op de helling nabij de Menenpoort. De locatie is op zich al heel bijzonder en imponerend. Deze kastanje maakte oorspronkelijk deel uit van een heuse ‘kastanjedreef’ die hier door Fuchs rond 1860 werd aangeplant.
Uit de stronk van de tamme kastanje groeiden na de Eerste Wereldoorlog vier nieuwe stammen op. Honderd jaar later ontwikkelden die zich tot een indrukwekkende, vierstammige reus. De stamomtrek van de stronk bedraagt niet minder dan 9,20 meter, de zijstammen halen tot 315 cm. De hoogte bedraagt ongeveer 20 meter, de kroonbreedte meer dan 30 meter.
De term ‘overlever’ past dan ook wonderwel bij deze unieke Ieperse vestingboom. Ze is de enige levende getuige van de beide oorlogsrampen die de stad Ieper en haar vestingen teisterden, maar uiteindelijk niet klein kregen.
Kanshebber boom van het jaar
Het grote publiek zal nu bepalen welke boom een jaar lang de titel ‘Boom van het Jaar’ mag dragen. Stad Ieper roept via verschillende kanalen inwoners, Iepergezinde mensen en alle West-Vlamingen op om met hun stem de unieke boom te steunen. Op 15 oktober wordt de Belgische winnaar 2020 bekendgemaakt. De laureaat-boom krijgt een prijs ter waarde van 2,500 euro (ten voordele van de boom zelf) en mag in 2021 ons land vertegenwoordigen bij de verkiezing ‘European Tree of the Year’.
Stemmen kan tot 10 oktober op www.boomvanhetjaar.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier