Heemkring Flambertus, dat 30 jaar bestaat, brengt een eerste publicatie uit. Auteurs Frans Lignel, Roger Verbeke en Roos Wildemeersch bogen zich over de militaire en burgerlijke slachtoffers van beide oorlogen in Vlamertinge.
“Met deze publicatie willen we een tijdsdocument maken dat bestemd is voor de toekomst. In 2014 was het een eeuw geleden dat ‘De Groote Oorlog’ begon. In 1915, nog tijdens de oorlog, startten de eerste herdenkingen. Wie in de toekomst ooit dit verslag in handen zal nemen, weet ik niet. Ik hoop dat het niet zal zijn om het te vergelijken met het herdenken van een oorlog die nog plaats moet vinden”, aldus Frans Lignel, voorzitter van Heemkring Flambertus.
Overzicht
“Een diepgaand overzicht maken is niet eenvoudig want er is een groot gebrek aan bronnenmateriaal. De drie oud-strijdersverenigingen in Vlamertinge hebben vrijwel geen archief achtergelaten. In het gemeentelijk archief van Vlamertinge van vóór de fusies in 1977, later gedeponeerd in het stadsarchief van Ieper, hebben we enkele lijsten teruggevonden. Uit wat ikzelf tijdens mijn leven van diverse personen kreeg en het inpassen van lokale situaties in regionale en nationale toestanden, kunnen we een algemene reconstructie van de gebeurtenissen maken. Dankzij de kennis van Roger Verbeke en Roos Wildemeersch kon heel wat aanvullend materiaal verwerkt worden.”
De twee ‘moeders van alle oorlogen’ uit de vorige eeuw lieten diepe sporen na. “We mogen in 14-18 gerust spreken over de ‘dood van Vlamertinge’. Tijdens 40-45 zorgde de bezetting voor donkere bladzijden van verdeeldheid, die slechts geleidelijk zouden opklaren. Het is pas de laatste 40 jaar dat deze herdenkingen bevrijd konden worden van de geërfde spanningen en vele meningsverschillen. Het zal wel te maken hebben met het uitsterven van de gepassioneerde generaties die zo moeilijk tot een vergelijk konden komen”, vervolgt Frans Lignel. “Waar direct na een oorlog de slachtoffers als ‘helden vol offerzin voor het vaderland’ de volle aandacht kregen, verschoof langzaam de toon naar slachtoffers van een wrede, onnodige slachtpartij waar vooral de gewone, kleine mens de dupe van werd. De klemtoon van eenduidig militair gebeuren evolueerde naar het meevoelen in de immense tragiek die onze voorouders overkwam.”
Belangstelling
“Het aantal deelnemers aan de jaarlijkse herdenkingen vermindert gestaag. De directe band met de vele doden is weg. Heel wat nieuwe bewoners hebben geen affectie met deze gebeurtenissen. Voor de jeugd is 11 november vooral gelinkt aan de komst van Sint-Maarten. Met het opschuiven van de tijd komt langzaam onverschilligheid en het zich niet betrokken voelen in de plaats. Oorlogen worden gedumpt in geschiedenisboeken. De link met wat de actualiteit brengt aan wat men eufemistisch ‘lokale conflicten’ noemt, wordt niet gelegd. Voor velen heeft het begrip ‘oorlog’ een ragfijne inhoud gekregen. Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid of aandacht voor de democratische instellingen worden op het ‘to do’-lijstje steeds verder achteruit geschoven. Begraafplaatsen en herdenkingsplechtigheden zijn verworden tot trekpleisters.”
“Toen de laatste overlevenden van de Eerste Wereldoorlog stierven, voorspelde men het verdwijnen van de aandacht ervoor. ‘Er zijn al zoveel oorlogen geweest’. Maar de belangstelling is nooit zo groot geweest als nu. Dit staat in contradictie met het voorgaande. Sommigen wijzen naar de opgefokte media-aandacht. ‘Het zal wel overwaaien’. Hoeveel keer hebben we dat al gehoord? Wat niet veranderde in de voorbije jaren is de selecte aandacht voor de (eigen) doden. Men komt niet of zelden tot een universeel rouwen, het objectief zoeken naar de oorzaken van deze slachting of het erkennen van een gedeelde schuld. Ook niet in Vlamertinge. Ieder zijn waarheid! Het is dan ook uit de tijd van onze prille jeugdjaren op de lagere school dat we te horen kregen dat de Duitsers onverhoeds ons land binnen vielen, dat de Belgen moedig streden en dat de Britten en Fransen zich offerden voor ‘Little Belgium’. Deze, op onze harde schijf geprente overtuiging, is taai. Recente historische werken als ‘Slaapwandelaars’ van Christopher Clark, ‘De grote leemte’ van Luc Vanacker of ‘De groote klassenoorlog 1914-1918’ van Jacques Pauwels brengen ons tot veel genuanceerder inzichten”, besluit Frans Lignel. (EG)
Het boek ‘Een eeuw herdenken in Vlamertinge’ telt 144 bladzijden en is rijkelijk geïllustreerd. Het kost 15 euro en kan onder meer aangekocht worden bij Heemkring Flambertus, Kleine Branderstraat 4, Vlamertinge, 057 33 45 76,
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier