Donderdag 17 november is internationale prematurendag: “Coronadip van 2020 is volledig voorbij”

Een van de baby's, die na minder dan 30 weken zwangerschap geboren werd in het ‘Kangoeroeproject’ met de ouder. © Pauline Buysse
Camille Jonckheere

Donderdag 17 november is het internationale prematurendag. Een belangrijke dag voor de afdeling neonatologie in het AZ Sint-Jan in Brugge. In 2021 verzorgden ze er nog 508 baby’s, die al na 36 weken zwangerschap of zelfs korter ter wereld kwamen. “In 2020 hadden we 99 minder premature geboortes, wellicht omdat de ouders door corona het rustiger aan moesten doen. Anderzijds stelden veel mensen toen ook de nodige zorg uit”, vertelt diensthoofd dokter James D’haese.

11.038 West-Vlaamse baby’s zagen in 2021 voor het eerst het levenslicht. 7,9 procent van hen kwamen ter wereld na slechts 36 weken zwangerschap of minder en zijn dus prematuur. De afdeling neonatologie van het AZ Sint-Jan in Brugge verzorgde in 2021 maar liefst 508 vroeggeboren baby’s. “Alle baby’s, die aan 36 weken of nog vroeger geboren zijn, hebben nood aan intensieve zorgen, die we hier in ons centrum als enige locatie in West-Vlaanderen kunnen voorzien”, legt diensthoofd dokter James D’haese uit.

“Een deel van de vroeggeboren baby’s komen hier ter wereld, maar een ander deel wordt met onze mugdienst naar hier over gebracht”

Wanneer er zich tijdens de zwangerschap al problemen voordoen, wordt de moeder door de gynaecoloog vooraf al doorverwezen naar het AZ Sint-Jan. “Dat gaat ongeveer over een derde van de premature baby’s hier. Een andere derde zijn baby’s, die ergens anders geboren worden, maar die dringende hulp nodig hebben en overgebracht worden naar ons. Daarvoor hebben we een eigen mugwagen en en ambulancedienst. Maar we hebben ook een mugheli. Als het erg dringend is, gaan we ter plaatse om het kindje te stabiliseren voor we het overbrengen.”

In totaal zijn er in België 17 neonatale centra. Het AZ Sint-Jan in Brugge staat als vierde op de lijst na het UZ Leuven, UZ Gent en La Citadel in Luik. “Om erkend te worden als aparte afdeling neonatologie moeten we minstens 50 kinderen, die minder dan 1.500 gram wegen bij de geboorte per jaar verzorgen. Daarvan zien we jaarlijks dubbel zoveel. Niet alleen West-Vlaamse ziekenhuizen verwijzen naar ons door, maar we verzorgen ook baby’s in kritieke toestand van uit Moeskroen, Eeklo of Doornik.”

Rustiger in corona

Archieffoto, verpleegkundige controleert het infuus in de hand van een te vroeg geboren, prematuur, kind dat in een couveuse ligt.
Archieffoto, verpleegkundige controleert het infuus in de hand van een te vroeg geboren, prematuur, kind dat in een couveuse ligt. © Marc de Haan, Belga Image

Over het algemeen lopen de provinciale cijfers van het aantal premature geboortes redelijk gelijk. “In 2020 hadden we een dip met 99 minder prematuren dan in 2021. Dat komt wellicht omdat ouders het met de verschillende lockdowns rustiger moesten aandoen en een iets minder gejaagde levensstijl hadden”, gaat D’Haese verder. “Maar we willen daar zeker niet naar terug. Want mensen gingen toen ook veel minder snel naar het ziekenhuis en zo werden bepaalde problemen tijdens de zwangerschap later opgepikt dan gewoonlijk.”

“Op de materniteiten is het sinds de coronacrisis opvallend minder rustig, waardoor ouders meer tijd hebben voor zichzelf en het kind”

Toch heeft de coronacrisis ook duidelijk z’n voordelen gehad. “Op de materniteiten is het opvallend rustiger voor de ouders. Er komt minder bezoek langs en de momenten waarop er mensen kunnen langskomen, zijn vaak ook veel korter. We willen het bezoek zeker niet tegenhouden. Maar de ouders moeten vooral voldoende ruimte hebben voor zichzelf en hun kind en daar hebben de meeste mensen wel begrip voor.” Na de eeste lockdowns was er sprake van een echte babyboom. “Er waren toen een pak meer bevallingen en dus ook meer prematuren. Ook 2022 wordt opnieuw een druk jaar.”

Vernieuwing afdeling

Bij de zorg van een baby, die vroeger dan 36 weken geboren werd, is het belangrijk om zo weinig ingrijpend mogelijk te zijn. “Een vroege geboorte op zich heeft vaak al een invloed op het latere leven of de gezondheid van een kind. We gaan onze handelingen ook echt afstemmen op het kind en bijvoorbeeld de temperatuur opmeten wanneer zij wakker zijn. Vroeger gebeurde dit telkens op een vastgelegd uur en werd indien nodig de baby wakker gemaakt, terwijl dit net hun ritme verstoort en stress geeft.” (Lees verder onder de afbeelding)

Een van de baby's in het ‘Kangoeroeproject’, die na minder dan 30 weken zwangerschap op de wereld kwam.
Een van de baby’s in het ‘Kangoeroeproject’, die na minder dan 30 weken zwangerschap op de wereld kwam. © Pauline Buysse

“We betrekken nu ook de ouders zoveel mogelijk bij de zorg, want de eerste levensweken van een kind zijn de belangrijkste om van dichtbij mee te maken. Dat is een hele omschakeling in vergelijking met enkele decennia geleden. Het zorgt er ook voor dat zorg nu heel wat complexer is. Gelukkig kunnen we rekenen op een topteam van vroedvrouwen, artsen en verpleegkundigen”, vertelt D’haese trots.

Kangoeroeproject

In teken van de internationale prematurendag hield Neonatologie afgelopen week een ‘Kangoeroemarathon’. “De kangoeroemethode is eigenlijk een manier waarbij de ouders het kind op de borstkas dragen en er rechtstreeks huidcontact is tussen de ouder en het kind. Dat helpt de baby stabiliseren en zorgt ook voor een band tussen hen”, legt adjunct-hoofdverpleegkundige Floor Caron uit.

Per keer dat er een uur ‘gekangoeroed’ wordt, mogen de ouders een jeton in de pot steken. “Vandaag trekken we daar ook lukraak enkele jetons uit en die winnen dan een prijs. Het is eigenlijk vooral een ludieke manier om het concept kenbaar te maken bij het brede publiek en zo kunnen we ook de ouders echt betrekken bij het project.”

© Dienst ‘Neonatologie' van AZ Sint-Jan in Brugge.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier