Onze kerken lopen leeg en dus worden steeds meer kerkgebouwen ontwijd. De komende maanden worden opnieuw vier West-Vlaamse kerken onttrokken aan de eredienst. Dat brengt het totaal op 28, nog altijd slechts een fractie van de 350 kerken die onze provincie telt.
De Vlaamse kerkgemeenschap past zich aan de 21ste eeuw aan en ziet zich verplicht om wegens het dalend kerkbezoek jaar na jaar na te gaan welke kerkgebouwen nog nodig zijn voor de eredienst. De voorbije tien jaar zijn in Vlaanderen 181 kerken ontwijd. West-Vlaanderen toont zich op dat vlak nog altijd katholieker dan de andere Vlaamse provincies, want tussen 2010 en 2022 werden bij ons slechts 24 van de 350 kerken onttrokken aan de eredienst.
Dat blijkt uit parlementaire vragen die Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) stelde aan Vlaams vicepremier Bart Somers (Open VLD), die als minister voor Binnenlands Bestuur ook bevoegd is voor de erediensten. Telkens parochies samengevoegd worden of kerken ontwijd, is er immers een ministerieel decreet nodig.
5 dossiers
Momenteel liggen vijf West-Vlaamse dossiers te wachten op goedkeuring van minister Somers. “Er zijn altijd twee procedures: de canonieke en de burgerlijke”, weet communicatieverantwoordelijke Wim Vervaeck van het Brugse bisdom. “Het decreet, dat het resultaat is van de canonieke procedure, is in handen van het bisdom en klaar. Maar het kan pas afgerond worden na de handtekening van de minister. Dit bepaalt het definitief onttrekken van de kerk.”
In één geval gaat het om de ontbinding van een kerkfabriek in Middelkerke, maar de kerk van Sint-Gulielmus behoudt er wel haar functie. Dat geldt niet voor de overige vier dossiers.
Orthodoxe Kerk
Drie ervan gaan over kerken in Brugge. “Het gaat om de parochies Sint-Godelieve en Sint-Willibrord in Sint-Michiels en Sint-Kristoffel in Assebroek”, zegt Wim Vervaeck. “Die laatste kerk wordt verkocht aan de vzw Koptische Orthodoxe Kerk. Het gebouw behoudt dus een kerkfunctie, maar dan voor orthodoxen.”
De kerk van Willibrord zou dan weer gesleten worden aan de aangrenzende school, die van Godelieve aan de stad Brugge. Schepen Mercedes Van Volcem (Open VLD) hoopt voor die kerk een bestemming te vinden die als hefboom voor de buurt kan dienen. De ontwijding van de kerken in deelgemeente Sint-Michiels heeft alles te maken met de ambitieuze plannen om een nieuwe kerk te bouwen op een campus van liefst 5.000 vierkante meter. Die nieuwe kerk moet alle vijf kerken van de Brugse deelgemeenten Sint-Michiels en Sint-Andries vervangen. Dat betekent dat op een later tijdstip nog meer kerken in Brugge zullen onttrokken worden aan de eredienst.
Tot slot is er ook nog een dossier in opmaak voor de ontwijding van de kerk Onbevlekt Hart van Maria in Meulebeke. Die kerk zal in erfpacht gegeven worden aan de aanpalende school.
Sint-Walburgakerk
Wanneer het Brugse bisdom, de stad Brugge en Vlaams minister Bart Somers zich eindelijk zullen buigen over de toekomt van de imposante Sint-Walburgakerk in de Brugse binnenstad, blijft ondertussen een groot vraagteken. Er gaan steeds meer stemmen op om die 17de eeuwse, barokke kerk – een beschermd monument – een museale functie te geven, naar het voorbeeld van de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Maar dat dossier staat volledig on hold.
Parlementslid wil burgers betrekken bij herbestemming kerken
Van uitkijktoren tot feestzaal: heel wat ontwijde kerken kregen in onze provincie al een nieuwe functie. Dat gebeurt volgens Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) het best in overleg met de buurt. “Via dialoog met de inwoners is het mogelijk om de juiste neven- en herbestemming voor vroegere kerkgebouwen te bepalen. Waar mogelijk is een blijvende gemeenschapsfunctie zoals een bibliotheek, buurtpunt of kinderopvang ideaal”, zegt hij.
Op vraag van het parlementslid uit Wingene werden subsidies voorzien voor steden en gemeenten die burgers betrekken bij de her- en nevenbestemming van kerken. “Ik ben tevreden dat de gemeente- en stadsbesturen vanuit Vlaanderen steun krijgen bij de belangrijke opdracht om een nieuwe toekomst te geven aan deze waardevolle gebouwen”, stelt Brecht Warnez. “Kerkgebouwen vormen vaak een symbool voor de gemeenschap die eronder woont, waar mensen elkaar ontmoeten. Die functie kan zeker blijven bestaan, los van religie.”
Wat de komende jaren moet of kan gebeuren met kerkgebouwen, die vaak een centrale plaats innemen in de woonkern, wordt door lokale besturen in een kerkenbeleidsplan gegoten. Elke gemeente is verplicht zo’n plan op te stellen tegen 2026. Opvallend: in onze provincie zijn er nog 17 gemeenten zonder dergelijk plan. Daarmee hinken we achterop in Vlaanderen. “Dit betekent niet dat er in die gemeenten niets beweegt rond de toekomst van hun kerken. Vaak is een traject lopende. Het is niet belangrijk om snel-snel die plannen op te maken, maar door een ruim overleg te komen tot gedragen oplossingen”, besluit Warnez.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
