Gedetineerde X (46): “Ze sluiten iedereen samen op in de hoop dat het overwaait”

"Iedereen wordt zo lang mogelijk in de cel, een betonnen hok, gehouden." © Getty Images/EyeEm
Christophe Lefebvre
Christophe Lefebvre Medewerker KW

Contact vermijden is moeilijk als je in detentie verblijft. Een 46-jarige gedetineerde vertelt anoniem hoe hij en zijn medegevangenen de coronacrisis beleven. Nog meer tijd op een dag dan anders is hij veroordeeld tot zijn cel van negen vierkante meter.

“Ik ben geen koorknaap. Ik maakte een gigantische fout, een blunder met catastrofale gevolgen en daar betaal ik nu de prijs voor. Ik raakte betrokken in een verkeersongeval met dodelijke afloop en werd veroordeeld tot zeven jaar effectieve gevangenisstraf.”

“Op 4 april 2019 werd ik van de rechtbank rechtstreeks naar de gevangenis van Brugge gebracht. De rechter wilde van mijn dossier een voorbeelddossier maken. Hij wilde aantonen dat de regelgeving van de minister niet verregaand genoeg was en dat de maatschappij het beu was. Ik had niet gedronken en geen drugs gebruikt, toch kreeg ik de maximumstraf en kwam ik terecht in een cel van 9 vierkante meter.”

Niet eerste sanitaire crisis

“De coronacrisis is niet de eerste sanitaire crisis die we hier meemaken. Vorige week werden 24 gedetineerden in quarantaine gezet wegens een schurftplaag. Nu krijgen we te maken met de coronacrisis en eenmaal die afgelopen is, zou het me absoluut niet verbazen dat we wel iets nieuws zullen mogen verwerken.”

“Als je als sardienen in een blik op elkaar gepakt zit, hoe wil je dan in godsnaam dat ziektes niet gaan circuleren?”

“Uiteindelijk hoeft het ook niet te verbazen dat de gedetineerden uiterst vatbaar zijn voor allerlei ziektes en infecties. Brugge biedt, in theorie, plaats aan iets meer dan 600 gevangenen, verspreid over zowel mannen als vrouwen. In realiteit zitten er bijna 900 opgesloten. Als je als sardienen in een blik op elkaar gepakt zit, hoe wil je dan in godsnaam dat ziektes niet gaan circuleren? Ze lieten iedereen maar begaan en plots heb je meer dan 20 gevangenen met schurft. Echt geen verrassing.”

“Brugge is, voor zover ik weet, de enige gevangenis met een volwaardige ziekenafdeling. Het idee was dan ook erg eenvoudig: alle gevangenen, uit het gehele land, die symptomen vertonen worden naar hier gebracht en dit bovenop de overbevolking.”

X verblijft in de gevangenis van Brugge.
X verblijft in de gevangenis van Brugge.© BELGA

“Van echte maatregelen kun je niet spreken, zeeppompjes zijn er bijvoorbeeld niet. Cipiers moeten zelf samenhokken in uiterst krappe omstandigheden en per dag lopen er hier honderden voorbij. De enige, echte maatregel die ze kunnen nemen is het tot een absoluut minimum herleiden van de weinige beweegruimte die we nog hebben.”

“We kunnen de cel nog uit om te douchen en ook ‘s morgens kunnen we nog wat wandelen, niet veel omdat we met minder tegelijk naar buiten kunnen. Bezoek, zelfs achter glas is onbestaande en iedereen wordt zo lang mogelijk in de cel, een betonnen hok, gehouden. Ondertussen worden ook alle lopende dossiers, zoals uitgangsvergunningen of zelfs complete procedures, compleet stilgelegd.”

Frustratie groeit

“Binnen de muren van de gevangenis voel je dan ook dat de frustratie begint te borrelen en ik hoop, uit de grond van mijn hart, dat het niet tot een uitbarsting zal komen. Iedereen is bang, we weten allemaal dat de buitenwereld drastische maatregelen neemt maar hier sluiten ze iedereen samen op in de hoop dat het overwaait.”

“Het raadplegen van een dokter? Wie zich niet goed voelt, krijgt doodleuk te horen dat het allemaal zo erg niet is maar een dokter krijg je niet te zien. Zwijgen en ondergaan is de boodschap, wie durft klagen wordt overgeplaatst. De realiteit is dat je hier twee uitersten hebt: de categorie veroordeelden die helemaal niets meer te verliezen hebben en zij die nog alles kwijt kunnen raken. Het is zo al een uiterst explosieve cocktail en het coronavirus is misschien wel de vonk waar niemand op zat te wachten.”


We plaatsen deze getuigenis anoniem uit respect voor de familie van de slachtoffers.


Reactie van het gevangeniswezen

Kathleen Van De Vijver, woordvoerder voor het gevangeniswezen, benadrukt dat er binnen de gevangenismuren wordt gewerkt naar dezelfde maatregelen die ook buiten de muren van toepassing zijn.

“Gevangenen zitten, gezien hun situatie, sowieso in een soort van quarantaine. Het enige contact dat ze hebben, is met elkaar waardoor het gevaar ook enkel van buitenaf kan komen. Om de situatie onder controle te houden, werd dan ook besloten om iedere vorm van bezoek te gaan annuleren, totdat het crisiscentrum ons hiervoor andere richtlijnen geeft. Het tekort aan bezoek dat gevangenen hierdoor hebben, kunnen ze compenseren met werk in de werkplaatsen. Op die manier kunnen ze toch blijven geld verdienen zodat ze bijvoorbeeld hun slachtoffers kunnen vergoeden. Het enige contact met de buitenwereld dat ze nog krijgen, gaat via de cipiers, die zelf ook strikte maatregelen moeten volgen.”

“Tot drie keer per dag houden we overleg met het crisiscentrum en iedere evolutie wordt meteen doorgespeeld naar het personeel. Ook op gebied van medische opvolging gelden dezelfde regels als voor mensen buiten de gevangenismuren: alles wat niet dringend of levensbedreigend is, moet wachten. Tot op heden hebben we, in alle instellingen, slechts één positief geval kunnen vaststellen en dat in de gevangenis van Mons. Het is aan de lokale directie, samen met de medische diensten om te bepalen hoe dit moet worden opgevolgd. Het kan inderdaad zijn dat die gedetineerde naar Brugge wordt gebracht.”

“Cruciaal in dit alles is om de situatie voor iedereen draagbaar te houden. Het is een moeilijke periode, voor iedereen dus ook voor het gevangeniswezen.