De stijgende kinderarmoede, warme maaltijden op school, de nieuwe kinderbijslag: het gezinsbeleid is weer hot en trending. Dit is dan ook het ideale moment voor het laatste statement van Frans Schotte die deze week afzwaait als voorzitter van de Gezinsbond. De Roeselarenaar, ook bekend van Standaard Boekhandel en het voetbal, blikt ook vooruit: over leven na kanker, de toekomst van het boek en het voortbestaan van Cercle Brugge.
Frans Schotte zal twaalf jaar voorzitter geweest zijn van de Gezinsbond, met 130.000 leden nog altijd een van de grootste organisaties van ons land. Op zaterdag 9 december neemt de erudiete Roeselarenaar afscheid. De naam van zijn opvolger is al bekend: dat wordt Ivo Mechels, ooit het gezicht van Testaankoop. “Het is mooi geweest”, zegt Schotte, als hij de gebouwen van onze uitgeverij Roularta binnenwandelt voor dit afscheidsinterview. De voormalige voorzitter van Cercle Brugge woont hier vlakbij.
“Ik was al pensioengerechtigd toen ik aan deze opdracht begon. Vorige maand ben ik 76 jaar geworden. Dat begint te wegen. Ook de vele verplaatsingen naar Brussel zijn intensief. Vergeet niet dat dit een vrijwillig mandaat is en dat ik nog altijd voorzitter ben van Standaard Boekhandel. (mijmerend) Ik heb mijn best gedaan en nu is het aan iemand anders om zijn best te doen: zo kan je het samenvatten.”
Als u één iets moet noemen: waarop bent u het meeste fier?
“De Gezinsbond is klaar voor de toekomst. Dat is niet alleen mijn verdienste, maar van het hele team. Vroeger waren wij vooral gericht op grote gezinnen, vandaag op élk gezin. Dat heeft een grote omwenteling gevraagd, ook van de structuren. Maar weet je wat ik vooral geleerd heb? (benadrukt) Dat de Gezinsbond broodnodig en zelfs onmisbaar is: een apolitieke organisatie die volledig focust op de belangen van de gezinnen. Als ze niet zou bestaan, ze zou uitgevonden moeten worden.”
En toch is het ledenaantal in vrije val. Zes jaar geleden waren er nog bijna 250.000 leden.
“Daarin zaten wel 60.000 leden die gratis lid werden na de geboorte. Door de privacyregels gaat dat niet meer. Maar goed: het is iets waar elke vereniging mee te kampen heeft. Wij hebben nog lang standgehouden, maar de coronapandemie heeft diepe sporen nagelaten. De Gezinsbond heeft eigenlijk twee doelstellingen. Wij proberen ten eerste de materiële welstand van gezinnen te verhogen. We doen dat met onze kortingsbonnen, maar ook met sterk studie- en lobbywerk. Ten tweede proberen wij mensen samen te brengen. Dat is weggevallen. Maar ik zie de toekomst niet somber in, hoor: dat komt terug. Mensen hebben nood aan andere mensen om ervaringen te delen.”
U zei eens in De Zondag dat uw grootste ontgoocheling de hervorming van de kinderbijslag is (het groeipakket). Blijft u daarbij?
(overtuigd) “Já. En dat maakt me nog altijd kwaad. Wij hebben destijds de regionalisering gesteund, omdat de politiek beloofd had dat de kinderbijslag sterker zou worden. Het omgekeerde blijkt het geval. (op dreef) Deze Vlaamse regering maakt onze gezinnen armer. Vandaag krijgen Vlaamse kinderen zelfs minder kinderbijslag dan Waalse kinderen. Het is totaal onbegrijpelijk dat ondanks alle beloftes de regering de indexering heeft losgelaten.”
“Vandaag krijgen Vlaamse kinderen zelfs minder kinderbijslag dan Waalse. Dat is mijn grootste ontgoocheling”
De regering kiest voor een jaarlijkse vaste index van 2 procent.
“Maar als je de inflatie van de voorbije twee jaar samentelt, dan zit je aan meer dan dertien procent. Dat betekent dat gezinnen bijna tien procent verliezen. (slaat op tafel) Dat gaat over 200 euro per jaar per kind. Dat maakt het verschil tussen een lege en een volle brooddoos. Je ontneemt kinderen kansen op deze manier. Dat maakt mij zo kwaad. En wat zullen ze straks weer zeggen in de verkiezingscampagne? Dat de kinderen een prioriteit zijn? Wel, tóón het dan!”
Deze week bleek uit nieuwe cijfers dat meer dan 12 procent van de Vlaamse kinderen tot drie jaar in armoede opgroeit. Waarom kunnen wij dat niet vermijden?
“Dat heeft te maken met dat beleid. Werk is het probleem niet. Er is werk genoeg en de werkloosheid in Vlaanderen is zeer laag. Als je wil dat mensen uit de armoede klimmen, dan moet je ervoor zorgen dat ze genoeg middelen hebben, minstens om hun kinderen groot te brengen. Zij kunnen dit niet alleen, dus de overheid moet daarbij helpen. En dan kom ik opnieuw bij die kinderbijslag. Dat maakt een wezenlijk verschil. En laat ons eerlijk zijn: er is geld, hé. Dat de politiek eindelijk eens werk maakt van de ontvetting van de overheid! Maar het moet gedaan zijn met te besparen op de koopkracht van onze gezinnen. Laat dat mijn laatste oproep zijn.”
Een gratis warme maaltijd op school, is dat een goed idee?
“Ja, maar niet voor iedereen. Wie zijn kinderen met een chique bak afzet aan school, zal ook wel geld genoeg hebben voor een volle brooddoos. Je zou dat goed moeten concentreren op die kinderen die het nodig hebben.”
Vindt u het dan rechtvaardig dat elk kind, en dus ook de kinderen van miljonairs zoals Marc Coucke, kinderbijslag krijgt?
“Ja. Dat gaat over het principe van solidariteit binnen onze sociale zekerheid. Want wat doe je anders met de ziekteverzekering? Laat je dat ook vallen voor miljonairs? Er zijn inderdaad mensen die de kinderbijslag niet nodig hebben. Maar over hoeveel mensen zou dat gaan? Het gemiddeld maandloon is 3.800 euro bruto. Denk je dat je daarmee zo gemakkelijk twee kinderen grootbrengt?”
Ik kan me voorstellen dat gezinnen zonder kinderen daar anders naar kijken. Zij betalen ook mee voor deze kinderbijslag.
(knikt) “En daar heb ik ook begrip voor. Maar tegelijk zeg ik: ook zij zouden blij moeten zijn dat er gezinnen zijn met kinderen. Want het zijn deze kinderen die later zullen bijdragen voor hun pensioen. Dat is hoe onze sociale zekerheid werkt.”
Hoe kwam de Gezinsbond eigenlijk op uw pad? U bent vooral in de boeken- en voetbalwereld een grote naam.
“Ik was toen net gestopt als ceo van Standaard Boekhandel. Er kwam dus tijd vrij voor een ander engagement. Ik wou graag iets doen met maatschappelijke relevantie. En toen kreeg ik te horen dat de Gezinsbond een externe voorzitter zocht met ervaring. Je moet weten dat ik vroeger Gezinssociologie gestudeerd heb in Leuven. Deze materie ligt me dus na aan het hart.”
In welk gezin bent u opgegroeid?
“Ik ben geboren in Lendelede. We zijn verhuisd naar Roeselare toen ik in het eerste studiejaar zat. Mijn vader kreeg de kans om hier les te geven aan het VTI. Wij waren met vier kinderen thuis. Mijn moeder was huisvrouw en deed alles zelf.”
Bent u uw carrière niet in dit huis begonnen?
“Bijna juist. Ik heb eerst zes jaar voor het metaalbedrijf Van De Kerckhove gewerkt en daarna inderdaad vier jaar voor Roularta, als personeelsdirecteur. Toen ik hier begon, in 1978, werkten we hier met minder dan 500 mensen. Toen ik hier vier jaar later vertrok, zaten we al aan meer dan 600 mensen. Echt waar: ik kwam hier elke dag met plezier werken.”
Maar dan kwam Standaard Boekhandel op uw pad. Intussen zit u daar al veertig jaar aan de knoppen. Hoe lang wil u dat nog blijven doen?
“Ik blijf sowieso nog even voorzitter van de raad van bestuur. Al zal dat ook geen tien jaar meer zijn. Op 1 februari gaat onze nieuwe ceo van start: Veerle De Witte, die van DreamLand overkomt. De raad van bestuur heeft mij gevraagd om deze opstart mee te begeleiden en dat wil ik ook graag doen.”
Mag ik zeggen dat het boekenvak toch uw grootste passie is?
(blaast) “Alles wat ik gedaan heb, heb ik met passie gedaan. Maar als je veertig jaar verbonden bent aan een bedrijf, dan is dat inderdaad speciaal. Je kan dat maar loslaten als je zeker weet dat het in goede handen is.”
‘De literatuur is dood’, liet Herman Brusselmans onlangs noteren. Denkt u dat ook?
“Neen. De verkoop van de boeken van Herman Brusselmans gaat achteruit, maar andere boeken doen het nog altijd goed. De Zeven Zussen bijvoorbeeld. Ook de jeugdliteratuur verkoopt nog altijd goed. Wij hebben in november van dit jaar evenveel jeugdboeken verkocht als in november twintig jaar geleden. En waarom zeg ik november? Omdat dat een belangrijke maand is voor jeugdboeken. Je bent natuurlijk afhankelijk van welke boeken er verschijnen. Marc de Bel doet het nog altijd heel goed, Harry Potter ook.”
Maar vreest u niet dat het schermpje het boek zal verdringen?
“Neen, echt niet. Tieners blijven boeken kopen. In onze winkel in Leuven hebben we de volledige kelderverdieping ingericht voor young adults: dat is de doelgroep 12 tot 20 jaar. Wel, deze afdeling doet het heel goed. We gaan dat concept ook elders overnemen. Akkoord dat sommige genres het moeilijk hebben. De woordenboeken bijvoorbeeld: dat was vroeger een cruciaal genre voor ons. Als de nieuwe Van Dale uitkwam, dan kochten wij 10.000 exemplaren en die waren direct weg. Vandaag kopen we nog 1.000 exemplaren en we doen daar twee jaar mee. Maar ik ga dus niet akkoord met Herman dat de literatuur dood is.”
Is het geen tijd voor u om eens een boek te schrijven?
“Neen, dat ga ik niet doen. Ten eerste: omdat ik dat niet kan. En ten tweede: omdat het niet zou verkopen.” (lacht)
“Ik kreeg ‘s ochtends m’n bestralingen en in de namiddag ging ik alweer werken. Ik had dat nodig”
Gaat u nog naar Cercle kijken? U bent daar erevoorzitter.
“Meestal wel, al durven we al eens een verre verplaatsing schrikkelen. Dat is dikwijls ’s avonds laat en ik sta ook in het weekend vroeg op om te werken. Gelukkig is mijn vrouw een even harde supporter als ik. Wellicht nog harder zelfs. Ik kijk liefst op mijn gemak, zonder al te veel drukte.”
Is de Vereniging niet wat van haar ziel verloren na de overname door Monaco?
“Het is veranderd, maar is het daarom slechter geworden? Sommige mensen vinden van wel, omdat ze heimwee hebben naar vroeger. Ik vind van niet. Voor Cercle en voor veel andere ploegen is een overname de enige manier om te overleven. Je moet eens kijken naar alle eersteklassers. Die worden ofwel geleid door een rijke Belg, ofwel door buitenlanders. Er is één constante: dat de eigenaars rijk zijn.”
Ik lees dat Monaco Cercle weer van de hand wil doen. Is dat zo?
“Neen. Er is één iemand die dat geschreven heeft en vervolgens wordt dat overgenomen door alle gazetten. Ik kan u zeggen: dat klopt niet.”
We hebben nu vooral over uw werk gesproken, maar bent u eigenlijk bang van ouder worden?
“Neen. Als je 76 jaar bent, dan heb je al wat meegemaakt. Ik heb darmkanker overwonnen. Dat is intussen meer dan tien jaar geleden. Ik heb toen goed geluisterd naar de dokter en gedaan wat hij zei: bestralingen, chemo, enzovoort. Maar ik ben ook direct weer aan de slag gegaan. Ik kreeg op maandagochtend mijn bestralingen en in de namiddag ging ik alweer werken. Ik had dat nodig. Begrijp me niet verkeerd: ik ben daarom niet sterker dan een ander. Maar mijn werk is mijn medicatie, mijn therapie. Was ik toen thuis gebleven, dan zou het niet goed gekomen zijn.”
Bent u niet bang om te hervallen?
“Eigenlijk niet, neen. Als ik nog vier jaar mag leven, dan heb ik de gemiddelde levensverwachting bereikt. Maar ik hoop natuurlijk dat ik nog een beetje langer mag meegaan en dat ik mij nog veel kan amuseren. Met mijn werk, met het voetbal, maar ook met mijn kinderen en kleinkinderen. Het enige jammere is dat zij niet vlakbij wonen: mijn zoon in Waasmunster, mijn ene dochter in Leuven en de andere in Menen. Dat is net iets te ver om eens binnen te springen. Gelukkig doen ze het allemaal heel goed, daar ben ik fier op.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
