‘God zegene en beware je’, dat gezegde kennen vooral oudere mensen die het beste werden gewenst bij het slapengaan of op zoek naar geluk. In het kasteel loopt momenteel onder die noemer een expositie over inwoners van Langemark-Poelkapelle die tussen 1850 en 1975 emigreerden naar Canada of Amerika op zoek naar een beter leven.
Het was Jef Baccarne die de tentoonstelling inleidde. “In 1960 was mijn vrouw Ingrid 14 jaar en haar grootoom Cyriel Jonckheere was afgekomen van Canada om zijn papieren te bekomen voor zijn pensioenrechten. Haar grootvader Alois en zijn broer Cyriel hadden elkaar 34 jaar niet meer gezien. Het weerzien was emotioneel en hartelijk. Bij Ingrid had het bezoek grote indruk nagelaten.”
“We waren nog maar vijf jaar getrouwd toen we in 1972 naar Canada reisden. We waren al enkele jaren lid van Vlakanam (Vlaams, Canadese Amerikaanse vriendenkring, red.), waarbij wijlen André Bertier (Madonna) en Robert Dewaele (Langemark) een grote rol in het ontstaan van de vereniging hadden gespeeld. Vlakanam had als hoofddoel goedkope reizen organiseren. Bij meester Hauspie uit Beselare boekten we onze chartervlucht. We zouden vliegen met een groot KLM toestel. We landden op een legerbasis in de nabijheid van de Niagara-watervallen. We werden er opgehaald door de kleindochter van nonkel Cyriel, Dorothy, en haar man Jerry Vanhoorne. We deden een ommetje via de overweldigende Niagara Falls en reden Langton binnen. Op het kerkhof waande ik me in Langemark, want nergens kwam ik zoveel grafzerken tegen met het opschrift ‘geboren in Langemark’. Bij families en hun vrienden hebben we overvloedig herinneringen bovengehaald.”
Na vier dagen kwamen Ingrid en Jef terecht bij nonkel Cyriel. “Hij was ondertussen 86 jaar en had zijn hoeve overgelaten aan zijn zoon Georges. Hij vertelde veel verhalen over WO I. Maar één stak er met kop en schouders bovenuit. Toen hij in Merkem geknield zat bij zijn zwaargewonde soldatenvriend. De aalmoezenier trok hem van de stervende man weg. Ik kreeg de onuitwisbare indruk dat Cyriel daar zijn leven lang mee geworsteld heeft.”
Verborgen heimwee
“Ik doe mijn hoed af voor de eerste generaties die in de jaren 20, 30 en 40 om den brode met Red Star Line naar ginder trokken. Zonder kennis van de taal en de middelen van communicatie en transport die we nu hebben. Ik heb ervaren dat de verpakking van natuur, hard werken, nooit afgeven, van niets bevreesd zijn, vaak de heimwee verborg. Het gemis van vrienden, familie en vroegere liefhebberijen zoals de vinken- of de duivensport, de bolletra of de kermis”, weet Jef.
Het eerste deel van de tentoonstelling behandelt de achtergrond van de emigratie. Waarom emigreerden zoveel mensen naar het land van melk en honing? Wat waren de gevolgen voor de economie en de welvaart van de mensen hier… Er is ook aandacht voor de Gazette van Detroit en het belang van de Red Star Line. In het tweede deel kom je tal van persoonlijke verhalen tegen. Verhalen van avontuur, ongeluk, doorzetting en succes. Ook Vlakanam, de Vlaams Canadees – Amerikaanse vriendenkring komt aanbod. Deze vereniging had sterke banden met Langemark-Poelkapelle. Er is ook een lijst met meer dan 300 namen die weergeeft waar, wanneer en hoe iemand uit onze gemeente de grote stap naar het beloofde land zette.
Sterke familiebanden
De tentoonstelling, een organisatie van Team Ontspannen Langemark-Poelkapelle, kwam tot stand met de steun van familiekunde Vlaanderen, de beeldbank, het gemeentebestuur Langemark-Poelkapelle en de inbreng van vrienden en familieleden die nog steeds sterke familiebanden aanhouden overzee. De tentoonstelling loopt nog tot half december en is te bezoeken tijdens de openingsuren van het gemeentehuis of op aanvraag. (pco)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier