Ex-vrederechter Jan Nolf: “Roeselare maakte van mij een ander mens”

Foto SB © Stefaan Beel
Philippe Verhaest

25 jaar lang was Jan Nolf de vertrouwde vrederechter van Roeselare. Nu, zeven jaar na zijn pensioen, keert de Bruggeling nog eens terug naar zijn tweede thuisstad. “Letterlijk elke plek en elk hoekje in deze mooie Rodenbachstad heeft een verhaal voor mij.”

Jan Nolf is met een brede glimlach Roeselare binnen gereden. “Letterlijk overal in de stad heb ik herkenningspunten”, zegt hij. “Elke hoek, elk huis heeft een verhaal. Alleen die sms-service aan de parkeerautomaten wil niet mee. Ik zou daar telkens een aparte factuur van moeten krijgen, maar vind die nergens terug. En dus moet ik me behelpen met ouderwetse muntjes. Misschien moet ik de administratieve molen achter onze telecombedrijven eens aankaarten…”

De toon is meteen gezet, Jan Nolf is zeven jaar na zijn pensioen nog altijd een geëngageerd burger. Met het hart op de juiste plaats, zal blijken.

U bent uw carrière als advocaat gestart. Wat was uw drijfveer?

“Ik ben Rechten beginnen studeren omdat ik een diplomatieke carrière ambieerde. Ik zag mezelf op internationaal vlak aan de slag, maar een persoonlijke kwestie deed me het roer omslaan. De ouders van mijn echtgenote, die regent lichamelijke opvoeding is en gezegd had nooit met een advocaat te zullen trouwen, waren tijdens onze jeugdjaren in een vechtscheiding verwikkeld. Dat heb ik van erg dichtbij meegemaakt en wekte mijn interesse in de persoonlijkere kant van de advocatuur. Die gebeurtenis heeft mijn loopbaan bepaald. Misschien was ik zonder die zaak toch de diplomatie ingedoken.”

Na tien jaar ging u van start als vrederechter in Roeselare. Vanwaar die switch?

“Toen ik advocaat was, timmerde ik ook hard aan een nationale politieke carrière. Ik stond in de jaren 1987-1988 klaar om Guy Verhofstadt op te volgen als voorzitter van de toenmalige PVV nu Open VLD. Maar ik had een hels leven. Ik was constant op de baan, leefde bijna in mijn auto. Toen ik 34 jaar oud was, zei de dokter me dat ik de 40 niet zou halen. Mijn dubbele carrière woog ook op onze thuissituatie. Onze kinderen waren toen 2 en 3 jaar oud. Er moest iets veranderen. Ik was dolgraag advocaat, maar de combinatie met de politiek was loodzwaar. Toen ik vernam dat het kanton Roeselare een nieuwe vrederechter zocht, besloot ik de sprong te wagen. Al ben ik aanvankelijk wat tegen mijn zin gestart. Het was immers van moeten…”

Hoe verliepen uw eerste jaren op Roeselaarse bodem?

“Ik kende de stad amper, maar ik kwam terecht in een erg goeie équipe en zes maanden na mijn start stond het nieuwe vredegerecht aan de Grote Bassin er. Dat was toen het mooiste gerechtsgebouw van het land en in mijn ogen is het dat nog altijd. Het enige nadeel is dat letterlijk iedereen van mijn team rookte. Ik had astma en moest smoorders mijden. Dankzij mij is iedereen er gestopt met roken. Ik had dus meteen een goeie invloed op de gezondheid van de werknemers. (lacht) Ik belandde hier ook in een compleet nieuwe wereld. Toen moest de vrederechter ook nog verplicht in het kanton wonen waar hij werkte, dus had ik in Roeselare een appartement in de Mariastraat, achter het station. Maar ik heb toen snel als ghostwriter meegewerkt aan een wet die het voor vrederechters mogelijk maakte om ook ergens anders te wonen. Een positieve evolutie, want op die manier bleef ik onafhankelijk en objectief. Ik had geen emotionele band met de plek waar ik werkte. Zo kon ik elke zaak met een blanco blad starten, zonder vooroordelen. Bijkomend voordeel was dat ik werk en privé perfect kon scheiden. In Roeselare was ik meneer de vrederechter, in Brugge de anonieme Jan.”

U was bekender in Roeselare dan in uw thuisstad…

“Daar is iets van aan. Ik herinner me dat ik op een avond met mijn echtgenote in Roeselare iets was gaan eten. We besloten om op het appartement in de Mariastraat te overnachten, maar onderweg naar huis bleef een auto ons de hele tijd achtervolgen. Uiteindelijk bleek het om twee politie-inspecteurs te gaan die dachten dat ik, met een andere vrouw op pad was. Ik ben dus door de politie betrapt met mijn eigen vrouw.”

U hebt in uw carrière ontelbaar veel zaken behandeld. Wat blijft u bij?

“Eén zaak zal ik niet snel vergeten. Het was in het Dutroux-tijdperk en voor mij zat een vrouw die een gelijkaardig verhaal wilde vertellen. Maar net op dat moment was de tuinman aan het vredegerecht bezig met het gras af te rijden. Net toen de vrouw haar hart wilde uitstorten, passeerde die kerel met een oorverdovend lawaai aan het raam dat op de tuin uitkeek. De vrouw schrok en verkrampte helemaal. Dat moment frustreert me nog altijd. Als vrederechter kon ik over elke mogelijke kwestie en gebouw in Roeselare beslissen, maar ik had niks te zeggen over ons eigen pand. Zonder die kletterende grasmachine was misschien wel een erg zwaar verhaal naar boven gekomen.”

“Toen ik als vrederechter startte, rookte letterlijk iedereen van mijn team. Maar door mijn astma is iedereen meteen gestopt”

Stond u soms versteld waarover mensen in de clinch gingen?

“Uiteraard. Maar tegelijk moet je beseffen dat er niet zoiets bestaat als kleine problemen. Sommige zaken beginnen met details, maar groeien uit tot onoverkomelijke problemen. Wat voor u en mij banaal lijkt, kan voor iemand anders van levensbelang zijn. Ik heb zaken geweten waar mensen fysiek ziek werden van pakweg een overhangende boom. Ik behandelde elk geval, hoe klein of groot ook, als dé assisenzaak van het jaar. Door de jaren heen heb ik geleerd om me zo goed mogelijk in te leven in de situatie van anderen. . En ik ben er trots op dat ik bij soms onmogelijke verhalen de partijen toch heb kunnen verzoenen. Het moment wanneer iedereen elkaar na een zaak een hand heeft, was voor mij het mooiste.”

U werkte 25 jaar in Roeselare. Voelt u zich nog verbonden met de stad?

“Ja een neen. Ik heb hier mooi werk kunnen verzetten. De Roeselarenaar is zakelijk, maar tegelijk ook gemoedelijk. Het moest altijd vooruit gaan. Dankzij deze stad ben ik een ander mens geworden. Een záchter mens ook. Roeselare zit in mijn hart, maar ik ben er nooit verliefd op geworden.”

Keert u soms nog terug?

“Weinig. In januari 2017 heb ik in De Spil mijn grootste publiek ooit mogen toespreken. Meer dan 1.000 man. Misschien moet ik eens wat vaker terugkomen. Ik heb nog altijd mijn bronnen binnen Roeselare, heb hier kennissen en heel goeie vrienden wonen. En letterlijk elke plek doet me aan iets herinneren. De plaatsbezoeken die ik in Roeselare en Hooglede heb afgelegd, zijn niet te tellen. Ik heb zaken bemiddeld in tuinen, kelders, slaapkamers… Zelfs vanop de ladder. Ik had het voorrecht om 25 jaar lang achter de gevels van Roeselare te mogen kijken.”

U ben advocaat en vrederechter geweest. Veel juristen belanden uiteindelijk in de (lokale) politiek. Kreeg u de vraag om een lijst te versterken?

“Meer dan eens. Ook nu weer, voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober. Maar het boeit me net iets te weinig. De grote lijnen volg ik wel, maar daar blijft het ook bij. Tijdens mijn actieve carrière kende ik ook amper politici. Luc Martens, die burgemeester van Roeselare was toen ik met pensioen ging, heb ik voor het eerst ontmoet op mijn afscheidsreceptie. Dat zegt genoeg. Onafhankelijkheid heb ik altijd hoog in het vaandel gedragen.”

Kris Declercq is jurist, Brugs burgemeester Renaat Landuyt ook. Is het toeval dat uw beroepscategorie zich om het beleid bekommert?

“Neen. Beide zijn op een zekere manier met elkaar verweven. Recht spreken is zelfs een vorm van politiek. Als vrederechter moest ik elke dag op zoek gaan naar compromissen. Dat moet de politieke wereld ook doen. En de juridische achtergrond helpt om de juiste beslissingen te nemen. Maar zoals gezegd, zelf zal ik de stap niet meer zetten. Mijn vrouw zou toch haar veto stellen. (knipoogt) Ik amuseer me ook te veel met mijn website justwatch.be en als opiniemaker.”

Daar mogen we iets extra aan toevoegen, want sinds mei bent u ook radiorechter bij Radio 2.

“Iets wat ik ongelooflijk graag doe. Ik sta er letterlijk tussen de mensen en help problemen oplossen, net zoals vroeger. Met die opdrachten maak ik een wezenlijk verschil. Ik voel me er opnieuw vrederechter, de job die ik 25 jaar met veel passie heb uitgeoefend.”

Heeft u nog een boodschap voor de Roeselarenaar?

“Blijf vooral jullie mooie zelf. Blijf West-Vlaming in hart en nieren: nuchtere en niet-verzuurde mensen. En besef dat we in een probleemloos land, provincie, stad en straat wonen. Die mentaliteit zou veel problemen vermijden. En ook: het respect voor wie het minder goed dan jezelf heeft.”

De tips van Jan

Culinair

“De Mokkabar vind ik top. Ik ben een echte koffieliefhebber. Die drink ik graag zwart. Noir comme mon âme. (glimlacht) Maar ook Sofie’s Choice is altijd genieten. De kok gebruikt enkel verse producten en gaat er creatief mee om. Voor een goeie hamburger kloppen we wel eens aan bij King’s Boutique in de Zuidstraat en de betere pistolets vind je bij Bakkerij Vincent in de Stationsdreef. Daarvoor wil je wel eens een straatje omlopen.”

Mooie plekjes

“Die zijn in Roeselare jammer genoeg nogal schaars, vind ik. De Kleiputten zijn wel de moeite en het wandelpad doorheen Roeselare langs de Mandel en richting Schiervelde is wel een aanrader. Een het Sterrebos, met haar prachtige kasteel, kan je ook niet links laten liggen. Maar mijn echt favoriete plek is uiteraard de Ronde Kom, waar ik 25 jaar lang mogen werken heb. Het is een fantastische plaats vol rust, met de symbolische cirkel van het leven er omheen: destijds het moederhuis, het vredegerecht, de belastingen en het rusthuis. Bij mijn afscheid heeft het stadsbestuur er een klein monumentje aan toegevoegd: de historische steen in de vorm van een justitiezegel van de topgevel van het oude vredegerecht. Een mooi gebaar.”

Shoppen

“Ik winkel eerlijkheidshalve niet zo vaak in Roeselare, maar De Zondvloed blijf ik toch onthouden. Daar heb ik met plezier de cadeaubonnen van mijn afscheid verzilverd. Een goeie boekenwinkel is goud waard. ARhus valt dan misschien niet meteen onder de categorie ‘shoppen’, maar toen ik er eind vorig jaar een lezing mocht geven, was ik aangenaam verrast. Met een broodje en een kom soep naar een uiteenzetting luisteren, vind ik een schitterende formule. Ik hoorde recent dat het café een metamorfose onderging. Ik moet dringend nog eens langsgaan.”

Reizen

“Wij hebben ons hart verloren aan Frankrijk. Het ideale vakantieland. We kennen elke baai aan de Middellandse Zee, alle putten in de bergen van de Savoy… Nu staat Bretagne helemaal bovenaan ons lijstje. Daar wonen mensen met karakter. Daar houden we van.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier