Mysterieuze en onherkenbare kriebels met sierlijke krullen: voor een leek lijken ze onleesbaar, maar Emma D’haene (25) uit Lauwe weet ze vlotjes om te zetten in begrijpelijke taal. “Deelnemen aan een paleografiewedstrijd in Nederland leek me dan ook een leuke uitdaging”, zegt ze. Tot haar eigen verbazing werd ze uitgeroepen tot winnaar.
Bijna 300 deelnemers waagden zich vorig jaar in januari aan de online voorronde van de Nederlandse paleografiewedstrijd ‘Wat staat daer?’ De opdracht bestond erin om enkele eeuwenoude teksten te ontcijferen, want dat is waar het in paleografie allemaal om draait. De finale in Het Utrechts Archief met 50 deelnemers werd om coronaredenen afgelast. In de plaats daarvan werd onlangs beslist om in de twee categorieën de beste paleograaf aan te wijzen als winnaar. Voor de categorie tot en met 25 jaar was die eer weggelegd voor Emma D’haene, die met een score van 97 procent nagenoeg een perfect rapport kan voorleggen.
Als doctoraatsonderzoeker geschiedenis aan de KU Leuven neust de Lauwse veelvuldig in archieven en vergeelde documenten. “Dat ik een plaatsje in de finale zou bemachtigen, had ik wel verwacht, maar niet dat ik zou winnen. Want ik deed eigenlijk gewoon mee voor de fun”, zegt ze. “Twee van de drie handschriften dateerden uit de 17de en 18de eeuw en vond ik vrij gemakkelijk. Een oorkonde uit de 14de eeuw was dan weer veel moeilijker, daar was ik langer zoet mee.”
“Net daarom was ik verrast door mijn overwinning. Mijn collega’s waren veel minder verbaasd. Weinigen vertalen graag oude manuscripten en ze weten me dan ook te vinden om hun teksten te ontcijferen. Maar ik doe dat graag en vind het uitdagend om de code van een moeilijk handschrift te kraken. Je zet je eraan en gaandeweg slaag je erin om alles te vertalen. Het voelt een beetje zoals het leren van een nieuwe taal.”
Vroegmoderne kermissen
Emma D’haene studeerde geschiedenis aan de KUL en archivistiek aan de VUB. Daarna werkte ze twee jaar bij het Rijksarchief en nu is ze als doctoraatsonderzoeker bezig aan haar doctoraatsstudie over vroegmoderne kermissen in Vlaanderen, Brabant en Henegouwen.
“Voor mijn onderzoek moet ik veel archieven raadplegen, vooral uit de 17de en 18de eeuw. Ook door veel online te oefenen lukt het me aardig om oude handschriften te ontcijferen. Meestal gaat het om teksten in Oudnederlands, maar soms waag ik me ook aan Franse en Latijnse handschriften. Wat ik na mijn doctoraat zal doen, valt nog af te wachten. Misschien keer ik terug naar het Rijksarchief, misschien ga ik bij de universiteit werken …”
En wat leverde winst in de paleografiewedstrijd haar op? “Een boekenbon van 25 euro, een kleine troostprijs na een afgelaste finale. Maar voor mij is de eer, die eraan verbonden is, veel belangrijker”, besluit Emma.
(CB)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
