Het Ventilus-project, zeg maar de toekomstige hoogspanningslijn dwars door West-Vlaanderen, gaat bovengronds. Die beslissing viel na verschillende overleggen met omwonenden. Maar die omwonenden zeggen nu dat alternatieven nooit deftig bestudeerd zijn, en hun vragen niet beantwoord worden. Een open brief.
“Experten- en stakeholdergroep dubbelcheck technologie”, geef toe; het klinkt belangrijk. Dat vonden wij ook, we waren dus heel blij met de organisatie ervan en zeker met onze deelname.
Wij, dat zijn omwonenden van het geplande Ventilus project, waar Elia en de Vlaamse regering een nieuwe bovengrondse wisselspanningslijn van 6 Gwatt willen aanleggen.
Die lijn moet het Belgische en bij uitbreiding Europese energienetwerk sterker maken en duurzame energie opgewekt op de Noordzee ontsluiten naar het hinterland.
Op zich een goed initiatief, waar je moeilijk tegen kan zijn, toch hebben wij als omwonenden van in het begin hele zware bedenkingen.
14 keer kerncentrale van Doel
Die bedenkingen komen vooral vanuit de manier waarop men dit project wil uitvoeren. Men kiest namelijk voor bovengrondse luchtlijnen (u weet wel, van die mini Eiffeltorens met armen) in wisselspanning, waarmee men een lijn dwars door het Vlaamse landschap trekt. Die oude technologie heeft twee nadelen: die Eiffeltorens met kabels tussen zijn lelijk en verminken het landschap, maar vooral, wisselspanning genereert elektromagnetische straling en die staling brengt volgens heel veel studies risico’s mee voor de gezondheid.
Het vermogen van die lijn is bovendien astronomisch groot. Door de Ventilus lijn kan men namelijk 6 Gwatt jagen, dat is 14 keer het vermogen van de kerncentrale van Doel1. Ik weet niet wat u daar zelf van zou denken, maar 14 kerncentrales boven mijn hoofd (en dat mag u letterlijk nemen), die gedachte is toch niet zo geruststellend, als men weet dat er risico’s verbonden zijn aan straling, zelfs bij veel lagere vermogens.
Ondergronds
Omdat we constructief willen zijn (we zijn tenslotte beleefd opgevoed), hebben we van in het begin gevraagd om een andere technologie te kiezen, die minder schadelijk is en die onder de grond kan gelegd worden. Gelijkspanning (Direct Current of DC afgekort) lijkt ons een goeie keuze. Er zijn al verschillende trajecten in het buitenland en DC geeft geen schadelijke straling. Elia wil de lijn echter niet in gelijkspanning aanleggen, sterker nog, dat kan niet, beweert men. DC werd door Elia zelf onderzocht en behoort technologisch niet tot de mogelijkheden voor dit project, binnen het vooropgestelde tijdskader.
Omdat we ook koppig zijn (Vlamingen kunnen dat moeilijk laten) bleven we aandringen op verder onderzoek hiernaar.
De “Experten- en stakeholdergroep dubbelcheck technologie” was het antwoord van het Ventilus team op ons blijvend aandringen rond DC technologie.
Er werden snel 6 experten bij mekaar gesprokkeld en wij mochten, geflankeerd door Elia zelf, de gemeentebesturen, de Boerenbond, Voka, de natuurverenigingen en andere zogenaamde stakeholders in gesprek met deze experten.
Daar zaten we dan, achter ons computerscherm, voor een teams meeting (Corona weet u wel), klaar om aandachtig te luisteren hoe de experten samen met de andere stakeholders zochten naar een goeie oplossing voor dit project.
1 alternatief bestudeerd
Niet dus, de experten hadden namelijk van het departement omgeving niet de opdracht gekregen om te zoeken naar een oplossing (stel je voor dat ze er één zouden vinden), ze hadden enkel de opdracht gekregen om na te gaan of Elia het onderzoek naar hun eigen DC voorstel wel goed uitgevoerd had.
Het verschil lijkt klein, maar is gigantisch. Elia heeft namelijk maar 1 mogelijk DC alternatief bekeken, terwijl er heel veel verschillende mogelijkheden zijn. De experten mochten dus niet zoeken naar andere mogelijkheden, maar mochten enkel bevestigen dat het ene DC traject dat Elia bekeken had technisch niet mogelijk was.
“Elia heeft maar 1 mogelijk alternatief voor een ondergrondse lijn bestudeerd”
Vergelijk het met het bouwen van een weg over een rivier. Elia wil een brug en zegt dat een tunnel niet kan. Ze hebben echter maar 1 mogelijke locatie onderzocht waar die tunnel zou mogen komen en 1 boortechniek. De experten hebben bevestigd dat die tunnel daar leggen met die techniek technisch niet mogelijk is, maar mochten dus niet onderzoeken of een tunnel op een andere plaats of met een andere boortechniek wel mogelijk zou zijn…
Straling
Een maat voor niets dus … Welnu, niet helemaal. Wij vragen namelijk al maanden om meer informatie over de straling die van deze lijnen komt en over het wetgevende kader dat hierover bestaat. Tijdens de stakeholdergroep kwam dit thema eindelijk aan bod.
Helaas kon de verkregen informatie ons alles behalve gerust stellen. Het is namelijk duidelijk geworden dat er geen wetgevend kader bestaat in België. Er bestaan wel normen, dat zijn waardes waarvan men vastgelegd heeft dat die best niet overschreden worden om risico’s op de gezondheid te vermijden. Maar er worden geen systematische metingen uitgevoerd, waardoor de normen dus niet afdwingbaar zijn.
U kan het vergelijken met de verkeersregels: er wordt afgesproken dat er best niet sneller gereden wordt dan 30 km per uur, omdat het risico anders te groot is. In de praktijk wordt de snelheid echter niet gemeten en is het ook niet verplicht een snelheidsmeter te hebben in de auto. Bovendien is er ook geen politie en zijn er geen boetes voor wie te snel zou rijden.
De mensen die onder hoogspanninglijnen wonen worden dus volledig aan hun lot overgelaten.
Elia en ook het departement omgeving kennen dit probleem al lang en weten dat er een gebrek is aan een goed wetgevend kader. Blijkbaar vinden zij het echter prima zoals het is, want ze doen er helemaal niets aan. In tegendeel zelfs, Elia verkoopt de huizen die ze opkopen onder nieuwe lijnen doodleuk door, samen met de bijhorende risico’s voor de gezondheid. Dat mag ook, want er is geen wettelijk kader. Ethisch ondernemen heet dat, denk ik.
Ongeloof
Wat bij ons blijft hangen na deze “Experten- en stakeholdergroep dubbelcheck technologie” is een gevoel van ongeloof. Ongeloof dat dit kan in Vlaanderen 2020. Dat men weet dat er een potentieel probleem is met de gezondheid van omwonenden van hoogspanningslijnen, maar er toch niets aan doet. Wellicht omdat het dan moeilijker wordt om nieuwe lijnen te bouwen en omdat de kosten oplopen. Dit roept heel veel vragen op voor de verschillende partijen die dit project willens nillens op een sneltempo willen realiseren:
Voor Elia: op uw website staat het volgende: “Het belang van de samenleving staat steeds centraal bij al onze beslissingen”. Akkoord dat energie belangrijk is voor de samenleving, maar behoren de mensen die onder de hoogspanningslijnen wonen en die u bewust aan risico’s blootstelt niet tot die zelfde samenleving?
Voor het departement omgeving: U weet al jaren dat er een gebrek is aan een duidelijk wetgevend kader. Waarom lost u dit probleem niet op voor u nieuwe projecten opstart?
Voor de Vlaamse regering: Wij beseffen heel goed dat er veel druk is op dit project en specifiek op de timing ervan, maar heeft de Covid crisis ons niets geleerd? Wordt het geen tijd om gezondheid prioriteit te geven?
Een stralende toekomst voor Vlaanderen, wij geloven er nog steeds in. Maar voor het stralende geluk van Vlaanderen in het algemeen mag niemand letterlijk bestraald worden in zijn eigen thuis.
De omwonenden van het Ventilus project
Ventilus
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier