Donorkind sleept arts voor rechter: “Mijn vader en ik lijken totaal niet op elkaar”

Een 36-jarige West-Vlaming sleept een arts voor de rechter omdat die destijds bij de kunstmatige inseminatie van zijn moeder zonder haar medeweten vreemd donorzaad gebruikte. “Al heel mijn leven voelde ik dat er iets niet klopte. Mijn vader en ik lijken totaal niet op elkaar. Tot een DNA-test mijn vermoedens bevestigde”, zucht de man. De arts ontkent in alle toonaarden.

In 1982 stapten de ouders van Niels (schuilnaam) naar het AZ Sint-Jan in Brugge. Het lukte het koppel maar niet om spontaan zwanger te raken en dus stelde de fertiliteitsarts voor om een eicel van de moeder kunstmatig te bevruchten met het ‘zwakke’ zaad van haar echtgenoot.

Schijnbaar met succes, want in 1983 kwam hun eerste kind ter wereld: Niels. Later kreeg het koppel nog twee meisjes, die op natuurlijke wijze verwekt werden. Maar de meisjes lijken niet op hun broer, die een veel donkerder huidtype heeft. En ook met zijn wettelijke vader of ‘opvoedvader’ vertoont Niels geen uiterlijk gelijkenissen.

“Altijd had ik het gevoel dat er iets niet klopte”, vertelt de dertiger. “Je voelt zoiets gewoon. En in mijn geval zíe je het ook. Mijn vader is ros, heeft blauwe ogen en is tenger gebouwd. En dat terwijl ik al heel mijn leven de vraag krijg of ik Spaanse of Italiaanse roots heb. Mijn huid is donkerder getaand en ik ben ook struiser dan mijn vader. Ook qua karakter verschillen we sterk. Blijkbaar heeft mijn grootmoeder nog tegen mijn vader gezegd: ‘dit is jouw kind niet’. Mijn moeder heeft echter altijd ontkend dat ze een buitenechtelijke relatie had. En ik heb haar altijd geloofd. Waarom zou je anders naar een vruchtbaarheidskliniek stappen?”

Halfbroer en -zus

Omdat de onzekerheid maar bleef knagen besloot Niels vorig jaar een beroep te doen op de internationale DNA-databank MyHeritage. Hij stuurde een speekselstaal op om zijn DNA te laten onderzoeken. De resultaten waren ontluisterend. “Niet alleen kwam ik erachter dat ik 20 procent Brits, 20 procent Scandinavisch en 60 procent Belg ben, maar ook dat ik een halfbroer en een halfzus heb. De ene woont in Nederland, de andere is van Luxemburg.”

Niels nam contact op met zijn halfbroer en die nam de vraagtekens weg waar Niels al heel zijn leven mee worstelde. “Zijn vader had aan hem opgebiecht dat hij in hetzelfde ziekenhuis waar ik verwekt werd, vier jaar lang om de twee weken sperma ging doneren. Toen ik zijn verhaal hoorde, vielen de puzzelstukjes op hun plaats. Mijn halfbroer en zijn vader lijken ook veel meer op mij. Helaas bleek mijn biologische vader drie jaar geleden overleden.”

De waarheid over zijn afkomst kwam hard binnen bij Niels. “Het was choquerend en geruststellend tegelijk”, zucht hij. “Ook voor mijn ouders was de impact uiteraard enorm. Zij werden destijds voorgelogen. Maar bij mijn vader – want zo noem ik hem nog steeds – zorgt het ook voor een zekere rust. Het verklaart immers waarom de band tussen hem en mij er niet altijd was.”

Voor de rechter

Niels besloot het ziekenhuis en de intussen gepensioneerde fertiliteitsarts te confronteren met zijn ontdekking. Maar antwoorden kreeg hij naar eigen zeggen niet. In de hoop die alsnog te krijgen sleepte hij de arts voor de rechter, als eerste donorkind ooit in ons land. “Het enige wat ik vraag is erkenning. Niet enkel voor mezelf, maar ook voor de mogelijke vele andere mensen die onbewust kind zijn van een donor. Wat met mijn moeder gebeurd is noem ik ‘institutionele verkrachting’. Zonder haar medeweten werd sperma van een vreemde man in haar lichaam gebracht. Dat is ronduit verwerpelijk en had nooit mogen gebeuren. De schuldigen moeten hun verantwoordelijkheid opnemen”, besluit Niels.

(lees verder onder de foto)

De zaak werd dinsdag ingeleid voor de rechtbank van eerste aanleg in Brugge en zal begin 2021 gepleit worden. “We hebben aan de rechtbank de nodige tijd gevraagd om deze zaak voor te bereiden”, zegt Philippe Strubbe, de advocaat van Niels. “Het is duidelijk dat hier sprake is van een vermijdbare fout in hoofde van de arts. In die tijd werd sperma nog niet ingevroren. Het werd onmiddellijk na de zaadlozing door de vader ingebracht bij de moeder. De vraag is natuurlijk of de arts dit wetens en willens heeft gedaan. Volgens onze hypothese werkte hij met een zogenaamde ‘spermacocktail’. Dat was een gangbare, maar clandestiene praktijk in die tijd. Het donorzaad werd vermengd met het zwakke zaad van de wensouders om de kansen op bevruchting te vergroten. Men ging er immers van uit dat de zwakke zaadcellen van de vader gestimuleerd werden door de sterkere donorcellen.”

Verjaring

De arts zelf ontkent ten stelligste dat hij in dit dossier fouten heeft gemaakt. “Die man beweert een aantal dingen en dat is zijn goed recht”, zegt zijn advocaat Rudi Vermeiren. “Maar mijn cliënt betwist die beweringen met klem. Bovendien gaat het om feiten van bijna veertig jaar terug. Dus stelt zich ook het probleem van de verjaring. Hoe dan ook is mijn cliënt van oordeel dat hij correct heeft gehandeld. Het zal uiteindelijk aan de rechtbank zijn om daar over te beoordelen.” (AFr)