Corona zorgde in 2020 voor 1.803 extra doden in onze provincie, Ardooie werd het hardst getroffen

In onze provincie vielen vorig jaar 1.803 meer sterfgevallen te betreuren dan het gemiddelde aantal van de drie jaren daarvoor. Boosdoeners zijn de hittegolf, maar natuurlijk vooral de coronapandemie. In de zwaarst getroffen gemeente Ardooie hebben begrafenisondernemers Anja Vinckier en Edwin Viaene het drukste jaar ooit achter de rug. “Het was racen om alles gedaan te krijgen maar we moeten erdoor. En het is nog niet gedaan”, klinkt het.

Uit de cijfers van Statbel, het statistiekbureau van de federale overheid, blijkt dat er in 2020 14.692 mensen overleden zijn in West-Vlaanderen. In 2017, 2018 en 2019 waren dat er gemiddeld 12.889. Het verschil, 1.803 sterfgevallen, is wat men de oversterfte noemt. Naast de hittegolf van afgelopen zomer is er volgens Sciensano, het federaal onderzoekscentrum voor onder andere de volksgezondheid, maar één oorzaak voor die opmerkelijke oversterfte: de coronapandemie. Op Belgisch niveau gaat 2020 de geschiedenisboeken in als het dodelijkste jaar sinds de Tweede Wereldoorlog. Opmerkelijk: hoewel de tweede besmettingsgolf van oktober-november langer duurde dan de eerste golf in maart-april, vielen er tijdens de eerste golf meer doden.

Superverspreider

In onze provincie is het de gemeente Ardooie die de grootste procentuele oversterfte laat noteren. Voor 2020 stierven daar jaarlijks gemiddeld 89 inwoners, vorig jaar waren dat er maar liefst 149. Dat is een procentuele oversterfte van 67,4 procent. “Wij hadden nog voor de eerste golf al prijs”, zegt burgemeester Karlos Callens (Open VLD). “In februari raakten heel wat senioren besmet tijdens een dagtrip naar de kust. Het hoge cijfer in onze gemeente is ook te wijten aan onze verouderde bevolking en vooral het feit dat we twee woonzorgcentra op ons grondgebied hebben. In één van die woonzorgcentra hebben we te maken gehad met een zogenaamde superverspreider. In dat rusthuis hebben we een grote uitbraak gehad, met heel wat sterfgevallen tot gevolg”, zegt de burgervader.

Dubbel plooien

Van 89 overlijdens naar 149 in een relatief kleine gemeente als Ardooie, bij begrafenisondernemer Viaene-Vinckier was het in 2020 alle hens aan dek. “Het is heel druk en heel zwaar geweest, we hebben heel veel ellende en verdriet gezien”, zegt Anja Vinckier (48). “Mijn man Edwin (53) en ik hebben onze zaak al twintig jaar en ik kan zonder twijfelen zeggen dat dit het drukste jaar ooit was. Op privévlak hebben wij elkaar amper gezien. Op een bepaald moment zaten we met die uitbraak in het woonzorgcentrum in Ardooie maar sloeg het virus ook massaal toe in een rusthuis in Tielt, waar ons hoofdkantoor gevestigd is. We hebben ons samen met onze medewerkers moeten dubbel plooien om alle uitvaarten geregeld te krijgen. Ons werk kan niet zomaar een paar dagen wachten. Rouwbrieven moeten zo snel mogelijk verstuurd worden, diensten moeten voorbereid worden. Als de trein vertrekt, moet je mee. Wij kunnen ook niet zomaar een interimbureau bellen en extra mensen inschakelen, dit is toch een beroep dat enige ervaring vereist”, zegt Anja.

In andere sectoren, zoals de horeca, zou men dezer dagen jubelen dat er zoveel werk is. “Wij niet. Je kan dezelfde service niet leveren en dat is jammer. Als je vier of vijf sterfgevallen hebt op één dag en je moet op die dag ook nog een paar uitvaarten doen, dan gaat dat gewoon niet. Het was racen om alles geregeld te krijgen. Als mensen na het melden van een sterfgeval nog zes uur moeten wachten vooraleer ze je zien, dan is dat niet zoals het moet. Maar het kon nu even niet anders. Gelukkig begrijpen de meeste mensen dat wel. Ze hebben, voor het tot het overlijden van hun dierbare kwam, ook al veel meegemaakt. In het rusthuis, in het ziekenhuis: overal word je met corona en de maatregelen geconfronteerd. We hebben ook families gehad die met meerdere coronasterfgevallen geconfronteerd zijn op één jaar tijd. De mama in de eerste golf en de papa in de tweede golf bijvoorbeeld, en telkens hebben ze geen echt afscheid kunnen nemen. Dat is hard”, zegt Anja.

Astronauten

Ook puur praktisch verliep het voor begrafenisondernemers Anja en Edwin ietwat anders in 2020. “De angst voor het virus zat er bij ons en bij ons personeel toch ook wat in. Als we met lichamen omgaan, zijn we ingepakt als astronauten. In van die witte pakken, met een veiligheidsbril op ons gezicht en een mondmasker op, en overtrekken rond onze schoenen. We ontsmetten alles ook constant. De sturen van onze lijkwagens, de binnenkant, noem maar op. Dat neemt telkens ook tijd in beslag, maar dat hoort erbij. We mogen geen risico’s nemen. We moeten erdoor en het is nog niet voorbij”, klinkt het. Burgemeester Callens ziet het wat rooskleuriger in. “De piek is gelukkig achter de rug. Binnenkort, als iedereen gevaccineerd is, kunnen we al wat geruster zijn. Ik ben er zeker van: de cijfers van 2021 zullen er helemaal anders uitzien”, zegt hij.

Bekijk de cijfers voor jouw gemeente hier .