In de Pereboomstraat wonen Freddy Verheye en Magda Osaer in de oudste hoeve van Zande. De boerderij dateert uit 1682 en is al drie generaties in handen van Magda’s familie. Het echtpaar ziet Zande veranderen in een dorp waar nog nauwelijks leven in de brouwerij is. Zelfs niets meer in de kerk. “Of Zande het kneusje is van Koekelare? Ja, maar we wonen hier wel nog steeds heel graag.”
Freddy Verheye (69) kwam na zijn huwelijk in 1977 met Magda Osaer (65) op haar ouderlijke hoeve in de Pereboomstraat in Zande wonen. Ze hebben twee dochters, Anneleen en Evelien en twee kleidochters, Zina en Elly. “Ikzelf ben een boerenzoon”, begint Freddy die afkomstig is van Dudzele. “Maar mijn ouders werden onteigend voor uitbreiding van de haven van Zeebrugge. Die boerderij voortzetten was dus geen optie.”
En dus kwam Freddy 42 jaar geleden in de geboortestreek van Magda wonen. Het echtpaar heeft de landbouwactiviteiten ondertussen zo goed als stopgezet, maar boert toch nog een beetje voort. Ze wonen op de oudste hoeve van Zande. De geklasseerde hoeve uit 1682 is getiteld ‘Heerlijkheid en de Baronie van Guysen’. Ter hoogte van de oprit staat een kapelletje. “Dat dateert uit 1898”, weet Magda. “Mijn vader was de jongste van 21 kinderen. Wel een gezin dat twee moeders kende. Toen een van de dochters ernstig ziek werd, maar er wonder boven wonder toch bovenop geraakte hebben ze uit dank dit kapelletje gebouwd.”
Leefbaarheidsonderzoek
De provincie hield vorig jaar een leefbaarheidsonderzoek in Bovekerke, De Mokker, Koekelare en Zande. De resultaten daarvan raakten nu bekend en daaruit blijkt dat de leefbaarheidsscore in Groot-Koekelare 7,37 is op 10. Zande scoorde op bijna alle dimensies onder het gemeentelijke gemiddelde: voor verkeersveiligheid, fysieke woonomgeving, voorzieningen, mobiliteit en beleidsbetrokkenheid. Enkel voor de dimensie sociaal leven eindigde Zande boven het gemeentelijk gemiddelde.
Freddy schrikt niet van de resultaten, want hij werd zelf ook bevraagd. “Er is de laatste jaren enorm veel veranderd. Er mag niet meer gebouwd worden in Zande, het is dus logisch dat het dorp niet verder groeit. Vroeger was er meer leven in de brouwerij. We hadden meerdere restaurants en cafés. Van die cafés blijft geen één over. Met het Geeraardsbloempje hebben we nog één restaurant. Hetzelfde met de landbouwers. Toen ik hier kwam wonen, waren hier 24 boerderijen, nu zijn nog slechts vijf landbouwers actief.”
Geen politici
“Zande heeft ook geen vertegenwoordigers meer in de gemeenteraad. Dat is spijtig. Gabriël Dejonghe uit Zande heeft vroeger veel gedaan voor ons dorp. Dankzij hem hebben we hier bijvoorbeeld de gemeentezaal d’Oude Pastorie. Of Zande het kneusje is van Koekelare? Ja, dat is de realiteit. Maar begrijp me niet verkeerd. Wij wonen hier wél nog steeds heel graag, maar we passen ons aan.”
Volgens Freddy is er nu eenmaal geen weg meer terug. “Wij wonen op 6 km van Zande. Wij gaan naar Koekelare, maar de Koekelarenaars komen niet naar ons. In Zande hebben we drie verenigingen, in Koekelare tientallen. Als er activiteiten georganiseerd worden, dan is dat in Koekelare. Ikzelf ben ook betrokken bij het verenigingsleven in Koekelare. Ik ben penningmeester van de Seniorenadviesraad, bestuurslid van Mokza en van De Gezellige Tallore. In Zande ben ik al 41 jaar bestuurslid van de Landelijke Gilde en in 2006 heb ik Jef Pollentier opgevolgd als voorzitter van de kerkfabriek van Zande. Al wordt sinds oktober 2018 niets meer gedaan in onze kerk: geen vieringen, missen, huwelijken, doopsels… Er mogen enkel nog begrafenissen zijn voor inwoners van Zande. Ik zie niet meteen een nieuwe toekomst voor onze kerk, eerder voor de kerk op De Mokker. De kans zit erin dat die in de toekomst gebruikt zal worden als ontmoetingsruimte, al is daarover nog niets beslist.”
Binnenkort staan de deuren van de kerk van Zande wel nog eens wagenwijd open. “Ter gelegenheid van 100 jaar Landelijke Gilde Zande organiseren we op 22 en 23 juni een tentoonstelling met oude foto’s in de kerk. Ik ben volop bezig info aan het verzamelen en aan het grasduinen in het verleden. Een intensief werkje, maar ik doe het met veel plezier.”
