Het is duidelijk: burgemeesters moeten en wíllen het heft in handen nemen om lokale corona-uitbraken in te dijken. Een draaiboek van de Vlaamse regering geeft nu ook een duidelijk overzicht van de beschikbare maatregelen. “Toe te juichen”, vindt Carine Dewaele, burgemeester van Lendelede waar begin deze week twee Chirokampen werden geannuleerd. Ook bij haar collega’s vallen positieve geluiden te noteren. “Ik heb geen zin om te wachten als een koe die staat te kijken naar een voorbijrijdende trein, en wil nú maatregelen nemen.”
Begin juli werd de burgemeester van Deinze nog teruggefloten toen hij mondmaskers tijdens het winkelen wilde verplichten, nu worden de regels alleen maar strenger. Steeds meer steden en gemeenten nemen zélf maatregelen om het coronavirus onder controle te houden. De Vlaamse regering heeft nu ook een draaiboek klaar met welke acties lokale overheden ter beschikking hebben.
Positief, vindt Carine Dewaele (CD&V), burgemeester van Lendelede. Haar gemeente was plots wereldnieuws in Vlaanderen toen bleek dat vier Chiroleiders na een monitorencursus met covid-19 besmet waren. “Nu weten we tenminste welke middelen we ter beschikking hebben”, zegt ze. “Indien nodig zullen we die ook gebruiken. De lijn wordt op deze manier ook een stuk korter. Op lokaal niveau kan je gewoon veel sneller schakelen.”
Snelle doorstroming cruciaal
Een gevoel dat haar Ledegemse collega Bart Dochy (CD&V) deelt. Zijn gemeente kende vorig weekend erg veel nieuwe besmettingen en was even de ‘coronahoofdstad’ van het land. Hij ijvert wel voor een gecoördineerde aanpak. “Het draaiboek voor een zogenaamd lokale lockdown is meer dan welkom, maar er hangen drie voorwaarden aan vast. De informatie moet snel de lokale besturen bereiken en de privacywetgeving moet aangepakt worden. Niet tijdelijk, maar definitief. Er mogen geen problemen ontstaan wanneer huisartsen namen van besmette mensen doorgeven.”
Deze maatregelen kunnen de burgemeesters nemen
Het voorgestelde draaiboek zorgt ervoor dat lokale overheden bepaalde verregaande maatregelen kunnen nemen bij een uitbraak in het openbare leven, weliswaar in overleg met de gouverneur en de minister van Binnenlandse Zaken.
Zo kan er een avondklok ingesteld worden, net als quarantainemaatregelen in de vorm van het afsluiten van een bepaalde instelling (bijvoorbeeld woonzorgcentra) of zone, van een wijk tot dorp of zelfs een complete gemeente. Dat betekent dat je die enkel mag verlaten voor het werk, om boodschappen te doen of naar de dokter te gaan.
Verder kan een burgemeester ook samenscholingen en evenementen verbieden, niet-essentiële winkels sluiten, markten afgelasten, crèches, parken, bossen en sportinfrastructuren sluiten en het vervoer beperken tot essentiële verplaatsingen.
Daarbij kunnen ook de toegangswegen bewaakt worden. Ten slotte kunnen mondmaskers verplicht worden, binnen en/of buiten.
“En er moet vooral een duidelijke coördinatie opgericht worden, daar kan onze gouverneur een belangrijke rol in spelen. Lokale broeihaarden beperken zich per definitie niet tot de gemeentegrenzen. Het verhaal in Lendelede is daar het beste bewijs van. Een van die besmette Chiroleiders is een meisje uit onze deelgemeente Sint-Eloois-Winkel. Haar mama runt een eigen kinderdagverblijf en dat heeft nu preventief de deuren gesloten tot duidelijk is of de rest van het gezin al dan niet covid-19 heeft.”
Huisartsen cruciaal
Bart Dochy heeft met zijn Lendeleedse collega overlegd en de aanpak is op elkaar afgestemd. “Gemeentebesturen zijn het best geplaatst om lokale uitbraken te monitoren en huisartsen spelen daar een cruciale rol in. Net als wij kennen zij de mensen en de omgeving waarin die wonen en werken. Alle respect voor het werk van Sciensano, maar hun officiële cijfers hebben te veel vertraging om gericht te kunnen ingrijpen.”
Er moet vooral een duidelijke coördinatie opgericht worden, daar kan onze gouverneur een belangrijke rol in spelen. Lokale broeihaarden beperken zich per definitie niet tot de gemeentegrenzen – Bart Dochy, burgemeester van Ledegem
Carine Dewaele: “Als we de rest van 2020 nog willen redden, dan moeten we nú ingrijpen en onze verantwoordelijkheid nemen. Een nieuwe algemene lockdown kunnen we zowel op economisch als maatschappelijk vlak collectief niet aan. Maar tegelijk mogen we ook niet panikeren. Het virus indijken, is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. De twee Chirokampen annuleren, was een aartsmoeilijke beslissing, want je weet dat je zo heel wat kinderharten breekt. Een andere optie was er niet, want veiligheid staat altijd en overal voorop.” Net daarom werd ook de lokale speelpleinwerking stilgelegd: die start normaliter pas op 9 augustus weer op. De gemeente riep ook op om verplaatsingen zoveel mogelijk te beperken en niet-noodzakelijke samenkomsten te vermijden.
De burgemeesters hameren ook op een lokale contacttracing. In Lendelede raakten de vier nieuwe besmettingen via de huisartsen van het bijna 6.000 zielen tellende dorp bekend. “Wanneer onze huisdokters een patiënt hebben die met het coronavirus besmet is, verwittigen zij zelf het gemeentebestuur. Op die manier kunnen we snel en efficiënt ingrijpen.”
Roeselaarse taskforce
Dat vindt ook Kris Declercq (CD&V), burgemeester van centrumstad Roeselare. Die bleef tot nu toe uit de gevreesde rode zone, maar alle mogelijke scenario’s liggen op tafel. “We hebben een eigen taskforce en veel maatregelen die andere steden en gemeenten nu nemen, hebben wij al een tijd ingevoerd”, duidt hij.
“Het draaiboek biedt ons nu ook een juridisch kader om bepaalde maatregelen te nemen. Alle staat of valt wel met de uitvoerbaarheid. Dit moet snel en efficiënt kunnen gebeuren én medisch gegrond zijn. Daar rust een grote verantwoordelijkheid voor het Agentschap Zorg & Gezondheid. Dat moet voldoende capaciteit hebben, vlot bereikbaar zijn en complexe administratie vermijden.” Sinds deze week is een mondmasker ook verplicht op de wekelijkse dinsdagmarkt in Roeselare. “In onze winkelstraten is dit nog niet aan de orde, maar op drukke dagen kunnen we die regel wel invoeren”, klinkt het nog.
Mondmaskers aan zee
Aan de kust lijkt het alle hens aan dek te worden. Dagjesmensen en tweedeverblijvers beleven hun staycation massaal aan het Noordzeestrand en dat noopt enkele kustburgemeester ertoe om extra maatregelen te nemen. In Oostende is een mondmasker verplicht op alle markten en in de winkelstraten, in uitgaansbuurten en op de zeedijk wordt het dragen van een mondkapje dan weer sterk aanbevolen.
In De Panne is de zaterdagmarkt tot en met 8 augustus dan weer opgeschort. Die lokt wekelijks veel volk naar de badstad en zorgde er vorig weekend voor dat De Panne als eerste kustgemeente oranje kleurde op de druktebarometer. “Het is duidelijk dat de hogere overheid de aanpak van een eventuele uitbraak zal overlaten aan de lokale burgemeester”, stelt Bram Degrieck (Het Plan-B). “Ik heb geen zin om te wachten als een koe die staat te kijken naar een voorbijrijdende trein, en wil nú maatregelen nemen. Die tweede golf komt er aan en zal ook onze kust niet sparen. Als we bepaalde scenario’s willen vermijden, dan moeten we vooral niet wachten tot de hogere overheden komen met instructies.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier