Brugse vrederechter op tv: “De Staat duwt mensen dieper in de miserie”

Albert Billiet, vrederechter van het vierde kanton in Brugge. © Davy Coghe
Stefan Vankerkhoven

“Onze samenleving is aan het verarmen, in twintig jaar tijd is het aantal Bruggelingen met financiële problemen vervijfvoudigd. ‘t Is de Staat die hen dieper in de miserie duwt”, zegt de Brugse vrederechter Albert Billiet, die vanaf woensdag 30 maart te zien is in ‘Vrederechters’ op VTM.

Bruggeling Albert Billiet (64) heeft beroemde voorouders, met opa Julien als oud-burgemeester van Ruiselede en voorvaderen als senator Emile Billiet. Oma en verzetsstrijdster Marie-Theresia de Moor-Van Sina was na WO II CVP-parlementslid.

“Ik ben toevallig in Leuven geboren, waar mijn vader Leon Billiet professor in de geneeskunde was. Maar ik ben in Brugge opgegroeid en volbracht mijn humaniora in de abdijschool van Zevenkerken”, vertelt onze gesprekspartner. Na zijn studies rechten aan de KUL was hij twee decennia advocaat aan de Brugse balie, vooraleer in 2001 vrederechter te worden in het vierde kanton.

Geen respect

“De reden voor die overstap? Ik had alle kanten van de advocatuur gezien en stelde een groeiend gebrek aan respect voor advocaten vast. Een cliënt bezocht mij in zijn vuil werkplunje, ik moest nadien al mijn klinken ontvetten. Toen ik zijn echtscheiding regelde en met die man afsprak bij de notaris, herkende ik hem niet. Hij was proper, geschoren en had een pak aan. Ik wees hem op zijn gedaanteverwisseling, hij antwoordde: voor de notaris trek ik mijn kostuum aan.”

Al twintig jaar is Albert Billiet vrederechter in het vierde kanton: “Mijn werkveld strekt zich uit over de Brugse binnenstad en de ‘welstellende’ deelgemeenten Christus-Koning, Sint-Andries en Sint-Michiels. Ze hebben elk hun eigen problematiek: in de volkswijken binnen het Brugse ‘ei’ heb je geen discussies over de schaduw van een dertig oude eik, in de buitenwijken wel. Ik probeer soms met humor disputen te ontmijnen, maar stel vast dat de verzuring toeneemt. En ‘t zijn niet de armsten die het meest onverdraagzaam zijn. Ooit schakelden buren mij in om met elkaar te kunnen praten. Ze woonden al drie jaar naast elkaar, maar hadden nog niet durven aanbellen voor een babbel!”

Jaarlijks moet Albert Billiet over meer dan 3.000 dossiers oordelen. “Tien procent zijn vonnissen over geesteszieken. De kliniek Onze-Lieve-Vrouw valt onder mijn bevoegdheid. Ik moet oordelen of de gedwongen opnames van psychiatrische patiënten wettelijk zijn. Toen ik mijn carrière startte, ging het om 70 dossiers, nu zijn het er 350 per jaar.”

“Die vervijfvoudiging is deels te verklaren door het voortschrijdend wetenschappelijk inzicht: dokters kunnen psychosen beter behandelen. Maar er is steeds minder maatschappelijke tolerantie tegenover overlast. Voor de buurt en de verbalisanten is een probleem makkelijk opgelost, als lastig gedrag leidt tot een gedwongen opname.”

“Al besef ik dat psychoses tot gevaarlijke toestanden kunnen leiden: een geesteszieke vrouw die haar psychiater met een machete te lijf was gegaan, stuurde mij een ‘stekkerdoos’ met een kogel…”

Bewindvoering vormt met 1.100 dossiers het gros van het werk van Albert Billiet: “Dat behelst meer dan de bescherming van psychiatrische patiënten en bejaarden met dementie. Het is een wapen om kwetsbare personen aan een optimaal leven te helpen, aangepast aan hun beperkingen.”

“Bewindvoering wordt ook toegepast voor bijvoorbeeld iemand die blind wordt en niet meer kan lezen. Of om een minderbegaafd meisje te behoeden voor misbruik in een relatie. Ik probeer bruggen te slaan tussen justitie en de medische wereld. We moeten allen op één lijn geïntegreerde hulp verlenen.”

Volgens Albert Billiet ‘verpaupert’ de Brugse bevolking: “De armoede stijgt onmiskenbaar, ik merk dat aan de vervijfvoudiging van het aantal wanbetalers. Almaar meer Bruggelingen kunnen hun huur, telefoon of gasrekening niet meer betalen. Ik hou mijn hart vast voor het najaar, als de gevolgen van de verhoogde energieprijzen hun weerslag zullen hebben. Als voorzitter van het Koninklijk Verbond van Vrede- en Politierechters ijver ik al jarenlang voor de hervorming van de schuldhulpverlening. De schuldhulpverlening is opgenomen in het regeerakkoord, het kabinet van minister Dermagne moet het uitwerken.”

Toenemende schulden

“Uiteraard mogen schulden niet kwijtgescholden worden, anders wordt ons handelsleven onmogelijk. Maar de uitvoeringskosten vergroten de schulden disproportioneel, waardoor wanbetalers nog dieper in de put geraken.”

“Als een ziekenhuis of een telefoonmaatschappij iemand dagvaardt, omdat die een factuur van 50 euro niet betaald heeft, lopen de kosten voor de wanbetaler snel op. Er wordt een gerechtsdeurwaarder aangesteld, die het vonnis betekent, er zijn zegel- en registratierechten… Daardoor vermeerdert de schuld van 50 naar 350 à 500 euro!”

“Advocaten en deurwaarders maken daarvan soms misbruik met onredelijke vorderingen. De Staat is de grote slokop wegens de vele belastingen en rechten. Schuldeisers zouden sneller hun geld zien, met goedkopere dagvaardingen en lagere, geplafonneerde uitvoeringskosten.”