Brugge onder de loep: het Beertje van de Loge

De nis met het Beertje van de Loge in de Academiestraat. © Davy Coghe
Redactie KW

Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: het Beertje van de Loge.

Ik hoor al heel wat lezers denken: Het Beertje van de Loge? Dat weten we staan. Rijst de vraag: Waarom staat dat beestje daar en hoe komt het dat het er staat? Je merkt het al: veel vragen en nu de antwoorden. Het Beertje van de Loge staat op de gevel van de Poortersloge aan de Academiestraat. De beer wordt wel eens beschouwd als de oudste inwoner van Brugge en is, naast een leeuw, schildhouder van het Brugse wapenschild. Er is ook de legende van de Brugse beer. Die verhaalt dat de eerste graaf van Vlaanderen, Boudewijn met de IJzeren Arm, toen hij eens ging paardrijden in de bosrijke omgeving rond Brugge opgemerkt werd door een beer. Toen die de graaf aanviel, aarzelde die niet om zich te verdedigen. Toen de beer zich oprichtte om aan te vallen, spietste Boudewijn I hem met zijn lans aan een boom. Einde verhaal.

Kern van waarheid

Of toch niet? Er wordt wel eens beweerd dat achter elke legende wel een of andere vorm van waarheid schuilt. Mogelijk is dit ook hier het geval, want archeologen vonden op het einde van de jaren ‘70 op de Burg een schedel en enkele beenderen van een beer. Uit onderzoek blijkt dat die resten dateren uit de negende of tiende eeuw en wanneer leefde Boudewijn met de IJzeren Arm? Juist, van circa 840 tot 879, of met andere woorden de negende eeuw!

Het befaamde beeld.
Het befaamde beeld. © Davy Coghe

Terug naar ons Beertje – ook wel eens Bertje genoemd – van de Loge. Met loge wordt de Poortersloge bedoeld, een gebouw waar de poorters (zeg maar gegoede Bruggelingen) vroeger samenkwamen om zich te ontspannen. De Poortersloge is gebouwd tussen circa 1395 en 1417. Mogelijk gebeurde dit in opdracht van het Gezelschap van de Witte Beer dat volgens Andries Van den Abeele mogelijk zijn thuisbasis had in het huis De Patience aan de Spinolarei. Wanneer het gezelschap is gesticht, is evenmin duidelijk, maar vastenavond 1321 wordt vooropgesteld. De naam witte beer verwijst naar de legende waarin sprake is dat de ontmoeting tussen de beer en de graaf plaatsvond in de winter en de bruine beer met sneeuw was bedekt.

Steekspelen

Het Gezelschap van de Witte Beer was een vereniging die steekspelen organiseerde. Een verwijzing hiernaar vinden we bij ons beertje. Hoogstwaarschijnlijk in 1417 werd het beeld in zijn nis aan de Poortersloge geplaatst. Het beertje was de mascotte van de steekspelvereniging en daarom staat aan de poten van de beer hun wapenschild met onder andere twee tornooilansen erop. Als uitsmijter nog dit. Net zoals Manneke Pis in Brussel zo nu en dan met een of ander kostuumpje wordt aangekleed, gebeurt dat ook af en toe in Brugge met het Beertje van de Loge. Houden zo! (CW)