Brugge onder de loep (58): Het zit de Zalige Idesbald niet mee…

Huis ‘t Wyngaerde in de Jeruzalemstraat 33. (foto Davy Coghe)
Redactie KW

Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: het zit de Zalige Idesbald niet mee.

Tot voor kort, en eigenlijk nog altijd, is de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie bekend als de plaats waar de Zalige Idesbald van der Gracht werd/wordt vereerd. Het was daarom een domper op de vreugde toen in 2015 werd vastgesteld dat het lichaam in de loden kist niet dat van de vroegere abt van de Duinenabdij in Koksijde was, maar van een man die circa 250 jaar jonger is. Het zat de zalige dus niet mee.

Gevelplaat

Er is nog een plek in Brugge die aan de Zalige Idesbald herinnert, namelijk in de Jeruzalemstraat, waar aan huis nummer 33, het Huis ’t Wyngaerde, een gedenkplaat is aangebracht. Die vermeldt dat daar ooit het lichaam van de abt werd verborgen. Allez, dat wordt toch verteld, maar ondertussen weten we dat we met Idesbald moeten oppassen. En terecht. Op de gevelplaat staat met wat inspanning te lezen: Hier is verborgen geweest binst den beloken tijd 1796-1799 de looden kiste met het lichaem van zaligen Idesbald van der Gracht III-abt van Duinen. Het klopt dat men in de Franse periode het lichaam van Idesbald heeft verborgen, net als de relikwie van het Heilig Bloed.

De gedenkplaat voor de Zalige Idesbald. (foto Davy Coghe)
De gedenkplaat voor de Zalige Idesbald. (foto Davy Coghe)

De kist werd oorspronkelijk in de Brugse Duinenabdij bewaard, maar als gevolg van de onzekere tijden kregen de monniken in 1796 van de bisschop toelating om het lichaam van de Zalige Idesbald te verbergen in geval van nood. In mei 1796 werd de loden kist overgebracht van de abdij naar het huis ’t Wyngaerde van Philippe Robbens, koster van de Sint-Annakerk. In november 1799 werd de kist overgebracht naar de Verversdijk omdat Robbens ernstig ziek was. Hij overleed nog diezelfde maand. Pas op 6 april 1831 werd het vermeende lichaam van Idesbald plechtig naar de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie overgebracht. Ondanks de gevelsteen is het zeker dat de loden kist nooit in het huis Jeruzalemstraat 33 is verborgen. Uit onderzoek van Fabienne Vandersteene blijkt immers dat Philippe Robbens nooit op dat adres woonde. Hij was wel eigenaar van het huis nummer 11 in de straat.

Blaadje

Eind 19de eeuw koopt Edmond Gilleman, armenmeester van de Sint-Annakerk, het huis nummer 33. Het Bisschoppelijk Archief bezit een handgeschreven blaadje waarop staat dat tijdens de feestelijkheden rond Idesbald in 1896 aan het huis Jeruzalemstraat 33 een bord is aangebracht met de tekst die nu op de gevelsteen prijkt. Wellicht heeft Gilleman, omdat er geen reactie kwam op dat briefje, de steen aangebracht met de vermelding dat in zijn huis Idesbald was verborgen. Jammer echter voor de zalige is ook dit verhaal niet waar. Hoe dan ook: het is toch Idesbald niet in de kist! (CW)