Brugge bereidt zich voor op groeiende diversiteit: één op vier jongeren is van vreemde origine

Directeur Sarien Hellebuyck van Het Kleurenpalet, wellicht de meest kleurrijke school van Brugge. © Davy Coghe
Stefan Vankerkhoven

Bijna één op vier Brugse jongeren heeft buitenlandse wortels. In de binnenstad is dat zelfs bijna een op drie. Dat bezorgt onze scholen een extra uitdaging. Hoe gaan zij om met die toenemende diversiteit? De stad richtte ondertussen het project ‘Onderwijsambassadeurs’ op om ouderparticipatie bij gezinnen met een migratie-achtergrond te verhogen.

Deze week organiseerde Unia bij Howest Brugge een debatavond met als provocerende titel Diversiteit in het onderwijs: halal of niet. Want het toenemend aantal leerlingen van wie de thuistaal niet het Nederlands is, roept een aantal bezorgdheden bij leerkrachten op. De cijfers van de stedelijke diversiteitsdienst zijn opmerkelijk. 22 procent van de Brugse jongeren (0 tot 24 jaar) hebben een buitenlandse herkomst. Het gaat om 6.321 jongeren. “In tien jaar tijd is dit cijfer met 10 procent gestegen”, zegt Tom Feys van de diversiteitsdienst.

Geen toeval

Voor de Brugse binnenstad zijn de cijfers nog frappanter. 32 procent van de jongeren 2.758 hebben vreemde roots. Dat aantal is het voorbije decennium met 13 procent toegenomen. Tom Feys heeft hiervoor geen pasklare verklaring. “In het stadscentrum zijn er veel mogelijkheden tot tewerkstelling binnen horeca en toerisme, twee sectoren waar mensen van vreemde herkomst vaak actief zijn. En ze zijn vaker minder mobiel. Zeebrugge staat op de tweede plaats. Daar speelt de tewerkstelling in de haven zeker een rol, net als het goedkoper wonen.”

“In klassen met veel moslims is de druk om een hoofddoek te dragen heel groot”

Het is evenmin een toeval dat de scholen met de grootste etnisch-culturele diversiteit zich in de binnenstad bevinden: Go! Brugge Spiegelrei, Het Palet in de Mariastraat, De Springplank en Het Kleurenpalet in de Zilverstraat. Daarnaast heeft ook de vrije basisschool Roezemoes in Zeebrugge veel leerlingen van wie de thuistaal niet het Nederlands is.

In de nabije toekomst zal de diversiteit van onze Brugse scholen nog aangroeien. Want 24,7 procent van de 0 tot 5-jarige Bruggelingen heeft de vreemde nationaliteit of buitenlandse herkomst, omdat een van beide ouders niet in ons land geboren is. De afkomst van het merendeel van die kinderen ligt buiten de Europese Gemeenschap.

Uit de ervaring van veel leerkrachten blijkt dat de participatie van ouders met vreemde origine in het onderwijs van hun kind, deels omwille van de taalbarrière, minder groot is. Daarom heeft de stad Brugge zopas in overleg met de Federatie van Mondiale en Democratische Organisaties, naar het voorbeeld van Oostende, het project Onderwijsambassadeurs opgestart: een proefproject van drie jaar om de ouderparticipatie bij gezinnen met een migratieachtergrond te verhogen. “Ouders worden opgeleid als tussenpersonen tussen de eigen etnisch-culturele gemeenschap en de lokale diensten die actief zijn rond opvoeding en onderwijs”, zegt Tom Feys.

Radicalisering of uitdagen?

Uit de voorbereiding van de debatavond bij Howest blijkt dat de toenemende diversiteit sommige leraars zorgen baart. “In klassen van 70 procent moslims speelt de onderlinge druk om de hoofddoek te dragen en zaken te bestempelen als haram (onrein) hard. Er zijn jongeren die weigeren om een vrouwelijke leerkracht een handdruk te geven, lachen met mensen die varkensvlees eten. De link met radicalisering wordt snel gelegd, maar doen die tieners dat uit overtuiging of gewoon om uit te dagen? Leerkrachten weten vaak niet hoe ze hierop moeten reageren”, stelt Katia Hoorne van Unia regio Brugge.

Daarnaast faalt de doorstroom van jongeren met een migratieachtergrond naar het hoger onderwijs nog vaak. “Meisjes kiezen voor kinderzorg en niet voor ouderenzorg, omdat ze anders volwassen mannen moeten wassen. Jongens durven niet kiezen voor verzorging, omdat ze dit als te vrouwelijk beschouwen”, aldus de leraars. Andere pijnpunten zijn het tekort aan islamleerkrachten en het feit dat nagenoeg alle Brugse leraars uit de blanke middenklasse komen. En dan is er nog het vooroordeel dat jongeren met een migratieachtergrond vaker en harder moeten bewijzen dat ze geloven in gelijke kansen voor iedereen, vrouwen en holebi’s.

Soms leidt diversiteit tot praktische problemen. Een onderwijzeres uit een Brugse vrije basisschool is ten einde raad, omdat een Pakistaanse leerling van zijn ouders tijdens het examen godsdienst geen onreine bijbel mag vastnemen. De oplossing werd aangereikt tijdens de debatavond: Gebruik een iPad!

Het Kleurenpalet is het meest kleurrijk

“Wij zijn de school van de toekomst”, glimlacht directeur Sarien Hellebuyck van basisschool Het Kleurenpalet in de Zilverstraat en de Groenestraat. Ruim 80 procent van de 210 leerlingen hebben buitenlandse roots.

“Wij zijn geen concentratieschool voor migranten, zoals in Gent of Antwerpen, maar kiezen bewust voor een gezonde mix én integratie”, zegt Sarien Hellebuyck. Er zijn kinderen uit Roemenië, Polen, Nepal, India, Syrië, Afghanistan, Japan en Italië. De diversiteit zorgt wel voor uitdagingen en maatregelen. Zo krijgen twaalf leerlingen in de Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers van meester Dimitri Van Weymeersch lessen Nederlands. Per schooljaar krijgt het Kleurenpallet dertig leerlingen in de OAN-klas. Eén op vier gezinnen maakt gebruik van onderwijscheques, maar volgens Sarien Hellebuyck zijn niet alle ouders kansarm: “Er zitten ook Indische ingenieurs bij die bij CNH in Zedelgem werken.”

Probleempjes

Uiteraard zijn er af en toe probleempjes. “Een meisje wou geen kippenstoofvlees eten, omdat het niet halal was. Kinderen uit moslimgezinnen hebben meestal hun boterhammen mee. Maar als er ‘s middags frietjes geserveerd worden, willen ze wel warm eten. Wij doen een beroep op de keuken van de Maricolen. Wie halal wil eten, kan een vegetarische maaltijd krijgen. Het dragen van een hoofddoek op school is niet toegelaten, wij vragen de meisjes om die uit te doen aan de poort. Met als argument dat zij zich op school thuis moeten voelen, thuis dragen ze ook geen hoofddoek. We gaan altijd in dialoog met de ouders. Dat geldt ook voor het zwemmen. Onze leerlingen moeten een zwemdiploma halen, gescheiden zwemmen is praktisch onmogelijk, ook al komt die vraag af en toe. Tot nu toe heeft slechts één gezin om die reden hun kind van school gehaald.”

Sarien Hellebuyck mist in het Brugs onderwijs een brugfiguur, zoals in Oostende. “Die persoon kan de ouders wegwijs maken in onze reglementering en toelagen. Een hoogzwangere mama wist niet eens dat zij recht had op ouderschapsverlof!”

Hoofddoek?

Hoe zit het in de andere Brugse scholen? Koen Seynaeve, directeur van de scholengroep Sint-Lodewijkscollege, krijgt af en toe vragen over het toelaten van hoofddoeken. “Dat weigeren wij. Dat is ook zo in een concentratieschool in Brussel, waarmee onze retorica nauw samenwerkt. Daar doen moslimmeisjes hun hoofddoek uit in een aparte verkleedruimte, vlakbij de schoolingang. De diversiteit leidt tot boeiende discussies in onze godsdienstlessen.”

Volgens voorzitter Wilfried Verniest bedraagt het aantal leerlingen met buitenlandse roots in de scholengroep Sint-Trudo amper 5 à 7,5 procent: “Voorkeursbehandelingen zijn niet aan de orde, wel respect voor de ramadan. Onze scholen worden maar uitzonderlijk geconfronteerd met vragen over hoofddoeken of halal eten. Vaker over allergenen in de schoolmaaltijden…” (SVK)

Islamleerkracht Mahmoud Al Hazaa: “Diversiteit is rijkdom voor onze samenleving. Kijk maar naar de Rode Duivels!”

Brugge bereidt zich voor op groeiende diversiteit: één op vier jongeren is van vreemde origine
© Foto TVH

Mahmoud Al Hazaa, die in Syrië geboren is, geeft al negen jaar lang islamlessen aan het KTA Brugge. Eerder gaf deze master in de natuurkunde en de scheikunde les in Brussel en Gent. “113 van de 1.500 leerlingen in het KTA volgen islam als godsdienstles”, zegt Mahmoud Al Hazaa. “Het zijn leerlingen met roots in Marokko, Tsjetsjenië, Syrië en Irak. Velen van hen zijn in België geboren. Hun afkomst interesseert mij niet. Wij hebben onszelf niet gemaakt.”

“Veel belangrijker is wat die leerlingen kunnen doen voor onze samenleving. Diversiteit is een rijkdom. Kijk maar naar de Rode Duivels! Ik zie het als mijn taak om de leerlingen respect bij te brengen voor de Belgische wetten. Want anders heerst de chaos. Af en toe zeggen leerlingen mij dat zij op de sociale media of op websites radicale standpunten gelezen hebben. Ik probeer hen uit te leggen dat die gevaarlijke gedachten indruisen tegen de islam. Het doel van een moslim is in vrede te leven. Een Europese moslim integreert zich. Tolerantie is het kernwoord. Halal op school? Onderwijs is 100 procent halal. En het KTA serveert vegetarische gerechten.”

(SVK)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier