Boekenbeurs in Antwerpen: is een gesigneerd boek meer waard? Niet altijd, zo blijkt

De Boekenbeurs in Antwerpen opent dinsdag. © belga
Olivier Neese
Olivier Neese Editieredacteur Brugsch Handelsblad Brugge - Torhout

Met de Boekenbeurs begint dinsdag de hoogmis voor de boekenliefhebbers, en eigenlijk ook voor de handtekeningenjagers. Honderden auteurs kunnen de komende twee weken in Antwerp Expo om een handtekening gevraagd worden. Maar is een gesigneerd boek meer waard dan een gewoon? En zo ja, vanaf wanneer is een handtekening iets waard?

Een door Adolf Hitler gesigneerd exemplaar van Mein Kampf ging zopas voor ongeveer 40.000 euro van de hand. Een gesigneerd én eerste druk van Harry Potter and the Philosopher’s Stone werd in augustus voor ongeveer 78.500 euro verkocht. De allereerste editie van Du côté de chez Swann van Marcel Proust, die door hem ook getekend werd, verwisselde op een veiling van eigenaar voor 1,51 miljoen euro. Dat doet dromen…

“Dat geldt vooral voor historische uitgaven én als je erg veel geduld hebt”, nuanceert Thomas Barbier, zaakvoerder van Vlaanderens oudste boekhandel De Reyghere. “Voor recente uitgaven is dat geenszins het geval. Een nieuwe Aspe laten signeren, zal de waarde ervan op dit moment helemaal niet beïnvloeden. Daarvoor zijn de oplages te groot, is er geen zeldzaamheid. En Aspe leeft voorlopig nog, dus is er geen finaliteit aan verbonden. Het is een kwestie van schaarste. Pakweg een gesigneerde eerste druk van Oscar Wilde is onmogelijk courant te verkrijgen. Dan gaat de prijs de lucht in.”

Beter verkoopbaar

Dat beaamt Marc Van de Wiele. Sinds 1976 houdt hij in het Brugse centrum een prestigieuze boekenantiquriaat open en sinds 2003 organiseert hij gerenommeerde boekveilingen, waarbij geregeld gesigneerde exemplaren verkocht worden. “Een auteur die elk jaar op de boekenbeurs staat en duizenden boeken signeert, is minder waard dan een schrijver die maar zelden een krabbel zet. Maar doorgaans is een gesigneerd boek – en dan spreek ik vooral over literatuur – beter verkoopbaar. Zeker als er ook een persoonlijke boodschap, ook wel opdracht genoemd, in het boek staat. Dan is dat een historisch feit.”

“Het duurste gesigneerde boek uit onze contreien, is Villa des Roses van Willem Elsschot. Dat werd verkocht voor 12.000 euro. In het boek had hij een persoonlijk en humoristisch berichtje aan een Nederlandse vriendin neergepend. Maar ik denk ook aan wetenschappelijke werken, waarin de auteur nog randnota’s schreef. Zulke werken zijn gegeerd, zeker bij verzamelaars. Al is dat ook verschillend. Er zijn ook mensen die geen boek willen kopen als het aan iemand anders opgedragen is. Dat is niet voor mij, klinkt het dan.”

Reputatie

Ook de reputatie van een schrijver speelt een rol. Thomas Barbier: “Neem dat een hedendaags auteur over 30 jaar overleden is, dan zal die tijdens het leven een serieuze reputatie moeten gekregen hebben, waardoor er ook vraag bij verzamelaars leeft.” Dat nuanceert Marc Van de Wiele een beetje. “Ook bij leven kan een auteur voor schaarste zorgen, door bijzondere exemplaren uit te geven. Gedrukt bij een private drukker, op mooi papier, genummerd… Zo is Tom Lanoye nu al in trek bij bibliofielen omdat hij ook nog telkens enkele bijzondere uitgaven maakt.”

Thomas Barbier.
Thomas Barbier.© Davy Coghe

In de stripwereld geldt zowat hetzelfde principe. “Een handtekening an sich zal amper voor meerwaarde zorgen, of je moet al een Hergé of zo hebben”, zegt Bruggeling Peter Bonte, een van ‘s lands grootste stripkenners en -verzamelaars. “Interessant wordt het als de tekenaars ook iets in het boek tekenen. Niet het boek, maar die tekening heeft dan waarde. Dan zal je strip van 7 euro misschien 10 of 20 euro opleveren. Naar gelang de kwaliteit van de tekening, de grootte van de naam en de zeldzaamheid, kan dat toch iets opleveren. De waarde stijgt wanneer de tekenaar er geen zin meer in heeft en minder begint te signeren. Zo heb ik recent een gesigneerde en getekende Will verkocht voor 300 euro.”

Beschadigd

Zelf laat Bonte zijn strips – meer dan 50 kasten vol! – niet tekenen. “Ik heb dat niet graag. Stel dat je een eerste druk hebt die 1.000 euro waard is, kan de strip beschadigd worden door de handtekening en plots minder waard zijn… Veel stripliefhebbers vragen om een afzonderlijke tekening te maken. Dus ze kopen het boek en vragen om een tekening op een ander papier. Zelf ben ik nu pas begonnen met een ‘auteursboek’. Ik koop een strip en vraag aan de tekenaars om in mijn boek te tekenen. Dan zitten verschillende tekenaars in één boek. Recent is zo’n auteursboek geveild geweest van iemand die de tekenaars uit de jaren 70 verzamelde.”

“Daarbij heb je ook mensen die onderwerpen vragen, zoals sport of koken. Dan staat in het boek allemaal tekeningen die met sport of koken te maken hebben. Dat is niet evident, want niet alle tekenaars kunnen of willen on the fly iets tekenen. Dat is toch leuk? De overgrote meerderheid doet het voor zichzelf. Bovendien: rijk zal je er niet van worden. Het heeft een persoonlijke waarde. Als je je verplaatsingen en je kosten rekent…”, aldus nog Peter Bonte.

Dat vinden ook Marc Van de Wiele en Thomas Barbier. “Een handtekening of opdracht die je bij een ontmoeting met een auteur hebt bemachtigd, kan voor de persoon in kwestie wel een grote emotionele meerwaarde betekenen. En in veel gevallen is dat veel meer waard.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier