AZ Groeninge pionier in robotchirurgie: "Patiënten komen van overal om hier geholpen te worden"

Els Deleu Medewerker KW

Medewerker KW 2 oktober 2020, 05:21 Bijgewerkt op: 26 november 2020, 14:53

In AZ Groeninge in Kortrijk staat lever- en pancreaschirurgie op een bijzonder hoog niveau. Er werden al honderden kijkoperaties uitgevoerd en dit jaar deed ook de robot zijn intrede. Hepatobiliaire chirurgen dr. Franky Vansteenkiste en dr. Mathieu D’Hondt lanceerden nu een website over lever- en pancreaschirurgie.

Met de website www.leverchirurgie.com en www.pancreaschirurgie.com willen de chirurgen patiënten en familieleden beter informeren over de chirurgie die zich toespitst op de ingrepen ter hoogte van lever, galwegen en pancreas (de alvleesklier). Dit doen ze op een verstaanbare manier en met duidelijke tekeningen. Het is een Nederlandstalige website die duidelijkheid schept. Dr. Franky Vansteenkiste en dr. Mathieu D’Hondt bouwden samen de hepatobiliaire heelkunde uit in AZ Groeninge in Kortrijk. Ze weten dat er veel te vinden is op internet, maar willen ook dat patiënten, die soms met een zware diagnose worstelen, de juiste informatie te zien krijgen naast de brochure die ze in het ziekenhuis krijgen. “We kunnen er ook andere mensen mee helpen”, zeggen ze in koor.

Beide chirurgen hebben een uitgebreide opleiding en ervaring in de minimaal invasieve chirurgie, wat beter bekend is als kijkoperatie. Samen voerden ze al meer dan 1.000 complexe lever- en pancreasingrepen uit. Op de uitgebreide website vind je uitleg over de functie, aandoeningen en ingrepen van en aan de lever, pancreas, de galblaas en de galwegen. Er wordt ook een duidelijke uitleg gegeven over kijkoperaties mét en zonder robot en de voordelen daarvan. Het hele verloop van het zorgtraject wordt eveneens in klare taal beschreven. “Wie zich nog meer wil verdiepen, kan ook op onze website terecht voor informatie over wetenschappelijke studies, publicaties, presentaties en organisaties”, klinkt het.

Uit het buitenland

Lever- en pancreaschirurgie is enkel mogelijk in grotere centra waar verschillende diensten goed uitgebouwd zijn. “Onze dienst werkt daarom samen met veel andere centra die complexe gevallen naar ons doorverwijzen voor een lever- of pancreasingreep”, aldus de dokters. In elk ziekenhuis mogen er leveroperaties gebeuren. “Niet veel doen het echter, want er is veel kans op verwikkelingen en bloedingen wanneer de ervaring ontbreekt.” Pancreasoperaties mogen slechts in 15 centra in ons land gebeuren. “Daarvoor moet je ervaring hebben in een aantal operaties en moet je bij de overheid een dossier indienen. Dat gebeurt in Kortrijk en in Brugge. Ziekenhuizen uit Izegem, Waregem, Maria Middelares in Gent, Zottegem en verschillende anderen sturen hun patiënten door naar AZ Groeninge. Er komen patiënten uit de hele provincie of zelfs erbuiten en ook uit het buitenland naar hier om geholpen te worden.”

Op vlak van robotische lever- en pancreasoperaties hoort Kortrijk bij de pioniers.© gf

Nu ook de robot zijn intrede deed bij kijkoperaties zijn er nog meer mogelijkheden. “De beweeglijkheid in de buik met zo’n robot is ongelofelijk”, stelt Mathieu D’Hondt. “De komende maanden zullen verschillende studies de voordelen van de robot aantonen. Aan een aantal studies konden we zelf deelnemen.”

Pioniers met robot

In AZ Groeninge doet men echter nog meer dan enkel operaties. Sinds september 2019 werden patiënten voor hun operatie, op het moment van ontslag en 1, 3, 6 en 12 maanden na hun leveroperatie ondervraagd over de kwaliteit van het leven. Dat gebeurt telefonisch of via een app. Quasi alle patiënten die het voorbije jaar een leveroperatie ondergingen, waren bereid deel te nemen aan de studie. Het duurt nu nog een jaar tot de laatste gegevens binnen zullen zijn. “Dan kunnen de data naar Kulak om er analyses te doen. Deze zullen belangrijke weetjes opleveren over hoe een patiënt herstelt en welke factoren een goed herstel bepalen. Wij vermoeden echt dat een kijk- of robotoperatie beter is voor een functioneel herstel, maar na de studie zullen we er een nog beter zicht op krijgen.”

Kijkoperaties brengen minder bloedverlies en een kortere hospitalisatieduur met zich mee – dokters Franky Vansteenkiste en Mathieu D’Hondt

Dit jaar werd ook zwaar ingezet op en geïnvesteerd in robotchirurgie. Ondertussen zijn er de voorbije maanden al een 30-tal complexe lever- en een 20-tal pancreasoperaties met de robot uitgevoerd. Op vlak van robotische lever- en pancreasoperaties hoort Kortrijk bij de pioniers.

Van de meer dan 1.000 lever- en pancreasoperaties die in Kortrijk de voorbije tien jaar uitgevoerd werden, zijn er drie vierde via kijkoperatie – klassieke kijkoperatie of met robot. “Dat heeft grote voordelen, vooral dat er minder bloedverlies mee gepaard gaat en dat er een vlotter herstel met minder verwikkelingen volgt. Dat heeft een kortere hospitalisatieduur tot gevolg”, besluiten Franky Vansteenkiste en Mathieu D’Hondt.

Hoe verloopt een leveroperatie via kijkoperatie? Onze vrouw was erbij!

Een leveroperatie bijwonen: een hele ervaring! Ik heb enkel nog méér respect voor iedereen die betrokken is.

Nadat de patiënt klaargemaakt werd voor de operatie en enkel nog het te opereren gedeelte van de buik zichtbaar is, mag ik binnenkomen. Ik ben helemaal ingepakt met pakje, muts en mondmasker. Nog voor de coronatijden kon ik al aanvoelen wat dat is. Alles begint met een ‘time-out’, want dan wordt de patiënt en de aandoening voorgesteld. Dokter Mathieu D’Hondt werkt altijd met zijn vaste assistent-verpleegkundigen en vaste anesthesisten. Er zijn ook assistent-chirurgen in opleiding bij.

Het is even schrikken om te zien hoe de buik opgeblazen wordt om ruimte te creëren. Dan wordt een zakje bloed van de patiënt weggehaald. “Hoe minder bloed er in de aders van de lever aanwezig is, hoe lager de druk in deze bloedvaten en hoe kleiner de kans op bloedingen”, vertelt de chirurg.

Aangezien de verpleegkundige die het dichtst bij de chirurg staat, steriel staat, brengt iemand anders voortdurend het nodige materiaal aan. Er worden drie insnijdingen in de buik gemaakt. De camera gaat in de eerste insnijding, in de andere komt een zuigtoestel. De lever wordt eerst vrijgemaakt. De ligamenten tussen lever en middenrif worden losgemaakt, waardoor ook de achterzijde van de lever via kijkoperatie te zien is. Zelfs als leek zie ik op de beelden dat de kleur en de structuur van het gezwel er anders uitzien dan de rest van de lever.

Op een heel secure manier wordt het gezwel met een rand gezond leverweefsel errond volledig uit de lever verwijderd. Eens dat los is, moet het gezwel verwijderd worden uit de buik. Daarvoor gaat het gezwel in een plastiek zakje dat door één bijkomende insnijding zal verwijderd worden. Op het scherm ziet iedereen wat er gebeurt. Het gezwel gaat in het zakje en dan wordt het naar buiten gehaald. Ik mag mee naar de patholoog, die het gezwel tijdens de operatie ontleedt en bekijkt dat het zeker volledig verwijderd werd, met een rand gezond leverweefsel. Pas na goedkeuring dat alles verwijderd is, mogen de insnijdingen dichtgenaaid worden.

Ik ben een ervaring rijker en mag met een immens respect voor wie in een operatiezaal werkt weer naar huis.

Trees had gezwel zo groot als een mandarijn: “Ik heb minder energie”

Trees De Bue uit Anzegem onderging in 2015 een pancreasoperatie in het AZ Groeninge.

“Mijn eerste pancreasontsteking dateert al van in oktober 2007. Ik was net gestopt met lesgeven en moest onmiddellijk naar het ziekenhuis. Dat was toen nog niet in Kortrijk”, opent Trees De Bue, die liever niet op de foto wilde. “Mijn gal werd verwijderd en de problemen zouden over zijn, maar niets was minder waar, want op 2 november en 22 december van hetzelfde jaar had ik mijn tweede en derde pancreasontsteking. In 2008 was alles rustig, maar het jaar daarna kreeg ik weer verschillende ontstekingen.” In 2010 werd Trees uiteindelijk geopereerd. “Op het moment van de operatie vond de arts de cyste niet. Toen ik na drie weken op controle moest, zat die er weer. Ik denk dat die cyste nooit weggeweest is.”

80 procent kans op kanker
In november 2014 wou Trees veranderen van ziekenhuis en kwam ze voor het eerst bij dr. D’Hondt en dr. Vansteenkiste in AZ Groeninge in Kortrijk terecht. “Zij legden me duidelijk uit dat ik 80 procent kans op kanker had als ik me niet zou laten opereren. Er zat een gezwel op mijn pancreas dat zo groot was als een mandarijn.” Na enkele scans werd Trees op 6 januari 2015 geopereerd. Er bleek bij microscopisch onderzoek een vroege vorm van pancreaskanker aanwezig, maar zonder klieraantasting. Sindsdien had ze geen ontstekingen meer. Haar energiepeil is wel achteruit gegaan. “Ik heb maar de helft van de energie meer die ik vroeger had. Waren die ontstekingen elkaar niet constant opgevolgd, was het misschien beter geweest.” Trees is de chirurgen in Kortrijk uiterst dankbaar.

Dennis Braekeveld en zijn echtgenote Mariska Nuytten. (foto EDB)

Dennis herstelde van uitgezaaide darmkanker: “Nooit opgeven”

Dennis Braekeveld (52) uit Heestert herstelde van darmkanker met uitzaaiingen in de lever en is ondertussen al vijf jaar kankervrij.

“Ik had al vier maanden krampen in mijn buik, maar ik ga niet snel naar een dokter. Uiteindelijk ben ik op aandringen van mijn vrouw toch geweest. Met wat ik nu weet, raad ik iedereen aan om sneller naar de dokter te stappen”, aldus Dennis.

De diagnose na een scan luidde op 8 oktober 2014 ‘darmkanker met uitzaaiingen in de lever’. “Het zou begonnen zijn in mijn darmen en was al uitgezaaid naar mijn lever. In mijn lever zat een tumor van 7,2 cm. Een PET-scan wees gelukkig uit dat er geen verdere uitzaaiingen waren, enkel die twee tumoren. Dr. Verhamme verwees me door naar dr. Vansteenkiste, die me geruststelde en met tekeningen toonde hoe alles in elkaar zat.”

Er werd beslist om eerst de darmen aan te pakken en dan vier beurten chemo te geven, die er ook zouden voor zorgen dat de tumor op de lever verkleinde. Dennis onderging op 14 oktober 2014 een darmoperatie door dr. Vansteenkiste. De tumor op de lever werd op vrijdag 13 februari 2015 via een kijkoperatie verwijderd door dr. D’Hondt. “Ik was na vier dagen al thuis.”

Dennis was verbaasd dat de lever zo snel herstelde. “Mijn operatie op vrijdag de 13de heeft geen ongeluk gebracht”, lacht hij. “Tussen beide operaties werd ik redelijk op mijn gemak gesteld. Je moet er natuurlijk zelf blijven in geloven!” Er volgden nog acht chemobeurten. “Dat was op de tanden bijten, want je takelt daar echt van af.” Tot drie jaar geleden moest Dennis nog om de zes maanden op controle. “Dan zei de dokter ‘kom eind 2019 nog eens terug’. Ik schrok maar was tevreden dat de dokter er ook al redelijk gerust in was dat het niet meer zou terugkeren.”

Het mentale
Nog nooit waren Dennis en zijn gezin van zo dichtbij met kanker geconfronteerd geweest. Dennis’ echtgenote Mariska Nuytten vertelt dat het nieuws insloeg als een bom. “De grond zakt onder je voeten weg”, zegt ze. “Dennis heeft dat zelf nooit laten merken. Toen hij tijdens de chemo braakneigingen had, probeerde hij dat zelfs te verstoppen omdat hij mij en onze zoon die toen 17 was, wou sparen!”
Dennis weet dat je van de operaties wel geneest, maar dan komt nog het mentale. “Je mag niet opgeven en moet doorbijten. Als je aftakelt van de chemo moet je er mee om kunnen en je erover zetten. Het is een strijd die je niet mag opgeven!”
Vijf jaar later is Dennis weer als voordien en kreeg hij bij zijn werkgever Gaverzicht wat lichter werk. “Ook al ben ik de helft van mijn darmen kwijt”, lacht hij. “Vorig jaar heb ik zelfs nog gevoetbald op een vriendschappelijke match.” Dennis en Mariska gaan veel fietsen en genieten van het leven. Dennis wil de artsen dr. Verhamme, dr. Vansteenkiste en dr. D’Hondt graag bedanken: “Voor mijn leven!”

Trees had gezwel zo groot als een mandarijn: “Ik heb minder energie”

Trees De Bue uit Anzegem onderging in 2015 een pancreasoperatie in het AZ Groeninge.

“Mijn eerste pancreasontsteking dateert al van in oktober 2007. Ik was net gestopt met lesgeven en moest onmiddellijk naar het ziekenhuis. Dat was toen nog niet in Kortrijk”, opent Trees De Bue, die liever niet op de foto wilde. “Mijn gal werd verwijderd en de problemen zouden over zijn, maar niets was minder waar, want op 2 november en 22 december van hetzelfde jaar had ik mijn tweede en derde pancreasontsteking. In 2008 was alles rustig, maar het jaar daarna kreeg ik weer verschillende ontstekingen.” In 2010 werd Trees uiteindelijk geopereerd. “Op het moment van de operatie vond de arts de cyste niet. Toen ik na drie weken op controle moest, zat die er weer. Ik denk dat die cyste nooit weggeweest is.”