Astmapatiënte Jennifer (35) dankt haar leven aan gezonde zeelucht
Dat zeelucht gezond is, daar is de mensheid al eeuwen van overtuigd. Toch kon niemand echt de hand leggen op wat nu precies de geneeskrachtige werking van zeelucht was. Tot vorige week, toen onderzoekers van de Universiteit Gent zwart op wit aantoonden dat zeelucht een helende invloed heeft op kanker, het cholesterolgehalte en allerhande aandoeningen. Jean-Pierre Severens (60) en zijn dochter Jennifer (35) uit Oostende weten al langer dan vandaag dat het geen fabeltje is. “Jennifer heeft astma en epilepsie. Ze lag als kind meer wel dan niet in het ziekenhuis”, zegt Jean-Pierre. “Maar sinds we in 1992 naar Oostende verhuisden, heeft ze niet één dag meer in een ziekenhuisbed doorgebracht.”
Jean-Pierre Severens is oprichter, voorzitter en dirigent van de bloeiende muzikale vriendenkring Melody Makers in Oostende. Ook zijn vrouw Rita Vanlaeken, de drie dochters en hun partners zijn er actief. Vandaag is Jean-Pierre een Oostendse bekendheid, maar eigenlijk is hij uit Wilrijk afkomstig en vestigde hij zich in 1992 met zijn gezin in Oostende. En aangespoelde dus. En daar had hij een heel speciale reden voor. “Onze dochter Jennifer heeft zware astma en epilepsie. Ze sukkelde altijd maar met zware bronchitis en longontstekingen. Ze had echt een heel zwakke gezondheid. Als kind was het voor haar ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Ze is echt heel ver weg geweest”, vertelt Jean-Pierre. “Het is nog gebeurd dat we haar naar de dokter brachten en eerst wat cola moesten geven om haar op krachten te laten komen om haar te kunnen onderzoeken. Ze ademde heel moeilijk en moest daarom soms door twee rietjes ademen. “
Mirakel
“Zo kon het niet verder. Jennifer was negen, toen de dokters voorstelden om haar de hele week in het Zeepreventorium van De Haan onder te brengen. Ze zou elke zondagavond de bus op moeten en elke vrijdag konden we haar dan weer ophalen in Antwerpen. Maar ik ben een muzikant. Ik had veel optredens in het weekend en in de week zou ik mijn dochter dus ook niet meer zien. Dat kon ik niet aan. Ik zou sterven van verdriet. Jennifer was zo zwak, zo aanhankelijk ook… In 14 minuten beslisten we dan om naar Oostende te verhuizen, in 14 dagen hadden we een huis gevonden en was het beklonken”, herinnert Jean-Pierre zich.
“Het was echt een mirakel. We kwamen aan in Oostende, wandelden één keer langs de dijk en Jennifer kreeg al kleur. Ze had weer adem. Sindsdien is ze geen enkele keer meer in het ziekenhuis moeten blijven. We hadden ook voor een bosrijke omgeving kunnen kiezen, maar we hebben gegokt op de zee en dat bleek een goede gok. Jennifer zou geen 18 jaar zijn geworden met haar gezondheidstoestand als kind. Dat was echt een wonder. Zelf had ik vroeger trouwens ook last van zware angines en keelontstekingen”, weet Jean-Pierre. “Sinds we aan de kust wonen, heb ik daar ook geen last meer van. Ik hoef nu ook geen antibiotica meer te nemen. Dat was niet de reden om te verhuizen, het was voor Jennifer. Maar het is ook mooi meegenomen. Jennifer heeft nog altijd zwakke longen en moet nog altijd medicatie nemen, maar hier kan ze leven. En dat hebben we aan de zeelucht te danken.”
Goed gevoel
Voor Jennifer zijn haar zieke kinderjaren enkel nog een verre herinnering. “Ik weet nog dat ik heel veel in het ziekenhuis heb gelegen”, vertelt ze. “Twee of drie dagen thuis, dan weer twee weken ziekenhuis. Maar sinds onze verhuizing ging het zoveel beter. Een dagje Antwerpen maakt voor mij een enorm verschil. Ik word kortademig, begin te hoesten en krijg last van mijn longen. Na twee dagen word ik ziek. Sinds we in Oostende wonen, heb ik niet meer voor mijn longen in het ziekenhuis gelegen.”
Tijdens onze allereerste wandeling op de dijk jaren geleden kreeg Jennifer al meteen kleur – Jean-Pierre Severens
“Als ik op de dijk wandel, zeg ik: Waauw! Wat een goed gevoel!”, vervolgt Jennifer, die in mei 2015, op dezelfde dag als haar twee zussen, trouwde met Jeffrey Dewanin. “De zuurstof in Oostende doet mij zo goed. Ik ben mijn mama en papa enorm dankbaar dat ze alles hebben achtergelaten voor mij. En nee, van die verhuizing heb ik geen last gehad. Wij bleven de familie regelmatig zien, ze wisten waarom we naar Oostende waren gekomen en zakken regelmatig af naar hier. Ik maakte hier heel snel nieuwe vrienden en vriendinnen en ik ben hier gelukkig”, lacht Jennifer.
“Ik heb astma en dat gaat nooit weg”, besluit Jennifer. “Op mistige dagen voel ik dat. En ik neem elke dag mijn medicatie. Door mijn gezondheid kan ik ook niet gaan werken. Maar ik speel percussie en landsknecht – een grote trom – bij de Melody Makers. In Antwerpen had ik veel minder adem. Ik wil nooit meer terug. De zee is een wonder. Het wonder van mijn leven. En ik kom zo graag op de dijk en het strand. Ik profiteer er met volle teugen van”, klinkt het nog.
“Zeelucht remt schadelijke genen af”
Nieuw onderzoek toont aan dat zeelucht de werking afremt van een gen dat een belangrijke rol speelt in longkanker én in het cholesterolgehalte. Maar hoe werd dat precies onderzocht? En zijn er ook effecten op andere aandoeningen? Onderzoeker Emmanuel Van Acker van de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent legt het ons uit.
“In de zomer van 2017 namen we een luchtstaal voor de kust van Bredene, ter hoogte van de Twins Club”, vertelt Emmanuel Van Acker. “Wij spreken van zeespray, het zeewater dat door de golfslag in de lucht verneveld wordt. We trokken die zeelucht door een filter met behulp van een pomp. De natuurlijke producten die in de zeelucht zitten, blijven achter die filter zitten. Dat mengsel hebben we weer opgelost in lucht en in het labo toegediend aan longkankercellen.”
Cholesterol
“We ontdekten dat twee genen werden afgeremd: een gen dat verbonden is aan het transport van slechte cholesterol en dat nu al in cholesterolremmers zit, en een ander gen dat een rol speelt in het ontstaan van kanker. Uit andere studies weten we dat als het netwerk van dat laatste gen overactief is dat aanleiding kan geven tot kanker, maar ook tot diabetes, auto-immuunziektes en ontstekingen. De situatie in een labo is niet honderd procent hetzelfde als die in de realiteit, maar het geeft wel een goede aanwijzing dat zeelucht gezond is tegen cholesterol en kanker. Niet alleen longkanker, al komt lucht natuurlijk eerst met de longen in aanraking en kan je daar een groter effect vermoeden. Ook bij muizen is trouwens al bewezen dat ze langer leven als je het netwerk van datzelfde gen afremt”, zegt Van Acker.
“De blootstelling van de kankercellen aan zeelucht in ons labo komt overeen met één maand lang elke dag een uur gaan sporten aan de waterlijn. Voor wie aan de kust woont, kan dat effect nog groter zijn. De zeelucht kwam van één plaats in Bredene, maar omdat de samenstelling verband houdt met de biologie van het water, gaan we ervan uit dat je aan de hele Belgische kust geen grote verschillen mag verwachten. Wel zou het kunnen dat er in meer vervuilde gebieden, zoals stads- of havengebied, andere stoffen in de lucht zitten die het goede effect maskeren. Dat willen we nog onderzoeken, en ook of er een verschil is tussen zomer en winter.”
“We weten ook nog niet wat precies de actieve stoffen zijn in de zeelucht”, gaat de onderzoeker verder. “Het gaat om natuurlijke stoffen in het zeewater, die door algen en bacteriën geproduceerd worden, maar de vraag is welke. Mochten we dat weten, dan kunnen we in een verre toekomst ook toepassingen bedenken met dezelfde stoffen.”
“De resultaten van ons onderzoek zijn gepubliceerd èn beoordeeld door het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports, waardoor ze ook voor iedereen toegankelijk zijn”, onderstreept Emmanuel Van Acker. “Dat zeelucht gezond is, daar gingen de oude Grieken en Romeinen al van uit. Maar niemand wist waaraan dat te danken is. Veel mensen zijn iets gelukkiger en minder gestresseerd aan zee. Maar of dat volstaat? Daarnaast is er de hypothese dat het iets in de lucht zelf is. Jodium, wordt vaak gezegd, maar daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. De dosis is te laag. Wij vonden nu wel een effect en gaan door met ons onderzoek.”
Villa Rozenrood: “Minder stress aan zee”
In Villa Rozerood, een vakantiehuis voor zwaar zieke kinderen en hun gezin in De Panne, is vooral de rust die uitgaat van de zee belangrijk. “Ze maken hier even hun hoofd leeg”, zegt directeur Mohsen Zagheden.
“Aan zee voel je je kalmer en minder gestresseerd en zie je alles positiever in. Ouders van zwaar zieke kinderen hebben continu zorgen: over de gezondheidstoestand van hun kind, de evolutie van de ziekte, de financiële gevolgen, doen ze wel genoeg voor de broers en zusjes… Door samen te zijn aan zee, hier te wandelen en te spelen, kunnen ze die zorgen even achter zich laten”, zegt Zagheden.
“Het is ook belangrijk dat het hele gezin samen van alles kan doen. Dat is voor hen niet altijd mogelijk, maar als het nodig is, sturen wij een speciaal opgeleide verpleegkundige met hen mee”, vertelt Mohsen. “Echte gezondheidseffecten merken wij niet, maar de zee is bij dat alles wel een bijzondere troef. Hier verblijven jaarlijks 1.650 zorgkinderen, maar met de gezinnen erbij noteren we elk jaar 5.200 verblijfsnachten.”
Zeelucht is grootste troef voor zeepreventorium
“Dat de behandelingen in het Zeepreventorium in De Haan erg effectief zijn, is voor de helft te danken aan de ligging aan zee.” Dat is de overtuiging van Hannelore Penez (31), mucopatiënte uit Drongen, die elk jaar een maand naar De Haan komt om te recupereren. “We merken het al lang aan onze patiënten”, zegt prof. dr. Ann De Guchtenaere, hoofdarts van het Zeepreventorium. “Er is minder luchtvervuiling aan zee en je vindt er minder pollen. Schone lucht, kortom. Dat de zeelucht ook een effect heeft op de genen, is voor mij nieuw.”
Muco is een van de ziektes die in het Zeepreventorium behandeld worden naast obesitas, long- en huidaandoeningen, het chronisch vermoeidheidssyndroom, diabetes en andere chronische en complexe aangeboren aandoeningen. De organen van een mucopatiënt produceren een taai slijm dat ademhalings- en spijsverteringsproblemen veroorzaakt. De ziekte is erfelijk en tot op vandaag niet te genezen. Mensen met muco lopen risico op ondervoeding, een tragere groei en een zwakke gezondheid, al is de behandeling veel verbeterd tegenover vroeger.
Er is nog veel onderzoek nodig om precieze effect zeelucht te kennen – Hoofdarts Zeepreventorium Ann De Guchtenaere
Tweede thuis
Voor mucopatiënte Hannelore Penez is het Zeepreventorium een tweede thuis. “Ik kom hier al sinds mijn zevende. Toen was dat een keer of twee, drie per jaar. Op vakantie in de zomer , een periode in de winter en meestal ook in de paasvakantie. Doordat het vaste periodes waren, zag ik meestal dezelfde mensen terug. Dat was altijd een blij weerzien. De meeste van mijn vriendjes van toen komen nu niet meer naar De Haan. Ik denk dat 90 procent intussen al een longtransplantatie heeft ondergaan. Ik nog niet. Ik blijf dan ook elk jaar naar het Zeepreventorium komen. Altijd voor een week of vier, vijf. Ik ben hier sinds deze week en blijf nu heel februari om te recupereren. Twee weken voordien was ik al aan het aftellen. Nog twee weken op mijn tanden bijten, zeg ik dan. Hier kan ik me even afsluiten van de wereld en van wat thuis allemaal moet gebeuren. De eerste week slaap ik altijd heel veel.”
Het Zeepreventorium biedt de patiënten een revalidatie aan met onder meer aerosol en drainage van de longen, maar ook fitness, zwemmen, krachttraining, relaxatie en mobilisatie. Maar de ligging aan zee is al een stuk therapie op zich. “Ik woon aan de rand van Gent en merk hier het verschil met de stadslucht”, weet Hannelore. “Ik voel dat ik mijn slijmen hier sneller kan ophoesten, dat er minder spasmen zijn op mijn longen en dat mijn luchtwegen hier minder snel geïrriteerd raken. Zo is het ook comfortabeler voor mij om inspanningen te leveren. Een muco moet veel sporten en dat gaat hier makkelijker. Wij moeten ook veel medicatie met zoutwater inhaleren. Maar hier zit al zout in de lucht, we ademen dus een natuurlijke medicatie in.”
Het is hier comfortabeler voor mij om inspanningen te leveren – Mucopatiënte Hannelore Penez
“Mijn ouders zijn van Brugge afkomstig en hebben overwogen om speciaal voor mij naar De Haan te verhuizen. Maar ik reageerde daar zelf opstandig op. In mijn jeugd vond ik de kustgemeenten saai en wou ik mijn schoolvrienden niet achterlaten. Verhuizen puur voor mijn gezondheid, dat zag ik niet zitten. Ik moest al zo veel doen voor mijn gezondheid. En ook nu ben ik niet van plan om naar de kust te verhuizen. Ik heb mijn plaats gevonden in Gent. Al merk ik enorm, als ik door het stadscentrum 16 km ver naar mijn werk fiets, dat de lucht er niet zuiver is. Ik heb een zittende job op een personeelsafdeling in Oostakker.”
Onderzoek
“Wij merken en zien al lang dat de zeelucht goed is voor onze patiënten, zeker voor die met ademhalingsproblemen”, zegt Ann De Guchtenaere, de hoofdarts van het Zeepreventorium. “Hun longfunctie doet het beter, waardoor ze meer conditie kunnen opbouwen en beter functioneren. We dachten dat dat voor een stuk te danken was aan het feit dat hier minder pollen in de lucht zitten, als de wind uit zee komt zelfs geen. We wisten ook dat zeelucht minder vervuild is. Dat er ook een gen-effect uitgaat van zeelucht, zoals uit dit nieuwe onderzoek blijkt, is nieuw voor mij. We zullen dat zeker meenemen. We wisten wel dat het onderzoek liep. Maar een overeenkomst tussen zeelucht en een verminderde werking van een gen is daarom nog geen oorzakelijk verband. Er zal nog meer onderzoek nodig zijn om het precieze effect te weten.”
“Wij hebben ook nog nooit de link gelegd tussen de zeelucht en minder cholesterol, zoals het nieuwe onderzoek doet. Wij linken dat aan een gezonde levensstijl. Maar als er wetenschappelijk bewezen kan worden dat de zeelucht ook een rol speelt, is dat natuurlijk oké. We volgen het onderzoek in elk geval met veel interesse”, besluit professor De Guchtenaere.
“Zeelucht remt schadelijke genen af”
Nieuw onderzoek toont aan dat zeelucht de werking afremt van een gen dat een belangrijke rol speelt in longkanker én in het cholesterolgehalte. Maar hoe werd dat precies onderzocht? En zijn er ook effecten op andere aandoeningen? Onderzoeker Emmanuel Van Acker van de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent legt het ons uit.
“In de zomer van 2017 namen we een luchtstaal voor de kust van Bredene, ter hoogte van de Twins Club”, vertelt Emmanuel Van Acker. “Wij spreken van zeespray, het zeewater dat door de golfslag in de lucht verneveld wordt. We trokken die zeelucht door een filter met behulp van een pomp. De natuurlijke producten die in de zeelucht zitten, blijven achter die filter zitten. Dat mengsel hebben we weer opgelost in lucht en in het labo toegediend aan longkankercellen.”
Cholesterol
“We ontdekten dat twee genen werden afgeremd: een gen dat verbonden is aan het transport van slechte cholesterol en dat nu al in cholesterolremmers zit, en een ander gen dat een rol speelt in het ontstaan van kanker. Uit andere studies weten we dat als het netwerk van dat laatste gen overactief is dat aanleiding kan geven tot kanker, maar ook tot diabetes, auto-immuunziektes en ontstekingen. De situatie in een labo is niet honderd procent hetzelfde als die in de realiteit, maar het geeft wel een goede aanwijzing dat zeelucht gezond is tegen cholesterol en kanker. Niet alleen longkanker, al komt lucht natuurlijk eerst met de longen in aanraking en kan je daar een groter effect vermoeden. Ook bij muizen is trouwens al bewezen dat ze langer leven als je het netwerk van datzelfde gen afremt”, zegt Van Acker.
“De blootstelling van de kankercellen aan zeelucht in ons labo komt overeen met één maand lang elke dag een uur gaan sporten aan de waterlijn. Voor wie aan de kust woont, kan dat effect nog groter zijn. De zeelucht kwam van één plaats in Bredene, maar omdat de samenstelling verband houdt met de biologie van het water, gaan we ervan uit dat je aan de hele Belgische kust geen grote verschillen mag verwachten. Wel zou het kunnen dat er in meer vervuilde gebieden, zoals stads- of havengebied, andere stoffen in de lucht zitten die het goede effect maskeren. Dat willen we nog onderzoeken, en ook of er een verschil is tussen zomer en winter.”
“We weten ook nog niet wat precies de actieve stoffen zijn in de zeelucht”, gaat de onderzoeker verder. “Het gaat om natuurlijke stoffen in het zeewater, die door algen en bacteriën geproduceerd worden, maar de vraag is welke. Mochten we dat weten, dan kunnen we in een verre toekomst ook toepassingen bedenken met dezelfde stoffen.”
“De resultaten van ons onderzoek zijn gepubliceerd èn beoordeeld door het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports, waardoor ze ook voor iedereen toegankelijk zijn”, onderstreept Emmanuel Van Acker. “Dat zeelucht gezond is, daar gingen de oude Grieken en Romeinen al van uit. Maar niemand wist waaraan dat te danken is. Veel mensen zijn iets gelukkiger en minder gestresseerd aan zee. Maar of dat volstaat? Daarnaast is er de hypothese dat het iets in de lucht zelf is. Jodium, wordt vaak gezegd, maar daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. De dosis is te laag. Wij vonden nu wel een effect en gaan door met ons onderzoek.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier