300 jaar oude inscripties gevonden in ‘t Spaans Tolhuis

De inscripties werden gevonden onder afbladderende verflagen op een binnenmuur. © Kris Vandevorst
Hannes Hosten

In ‘t Spaans tolhuis, nabij de sluis van Plassendale, zijn ingekraste tekeningen en teksten gevonden uit de tijd van de Spaanse Successieoorlog (1701-1713). “300 jaar oude graffiti van vechtjassen”, zegt eigenaar Peter Velle.

De inscripties werden gevonden onder afbladderende verflagen op een binnenmuur. Vaag is na een nog niet ontcijferd woord het jaartal 1706 te zien. Het is de periode van de Spaanse Successieoorlog, waarin de Franse koning Lodewijk XIV, die namens zijn kleinzoon Filips V van Spanje heerst over het Spaanse rijk. Hij liet Franse troepen de Spaanse Nederlanden in bezit nemen en verdreef de Nederlandse troepen uit de Barrièresteden Nieuwpoort, Oostende, Kortrijk, Bergen, Aat, Charleroi, Namen en Luxemburg. In die periode was het Fort van Plassendale opnieuw bezet door de Fransen.

Terug naar de inscripties, waar het opschrift “Parisiens 1707-8” verwarring brengt. “Er zijn vooralsnog geen bronnen terug te vinden die aantonen dat zich in 1707 Fransen in Plassendale zouden bevonden hebben”, vertelt Peter Velle. “In juli 1706 werden ze immers uit Oostende verdreven en pas twee jaar later, in de nacht van 10 op 11 juli 1708, veroverden ze Plassendale opnieuw. Of vergiste een Parijse soldaat zich in een euforie of dronken bui van jaar en is de bijgekraste “8” een correctie? In alle geval tonen de jaartallen wel dat de graffiti zich met een grote waarschijnlijkheid situeren in het kader van de Spaanse Successieoorlog.”

Franse haan en kerktoren

“Een vermoedelijk Franse haan kan door alle partijen aangebracht zijn”, vervolgt Peter. “De staat van de tekening laat niet toe met zekerheid af te leiden of het trash-talk van de Fransen betreft of een spotprent met de Franse haan als onderwerp. Ook het kruisbeeld kan door beide strijdende partijen zijn aangebracht. De tekening van een kerk toont een alleenstaand gebouw, wellicht éénbeukig, met halfrond of vijfzijdig koor, ruitvormige schaliën en een toren voorzien van een ajuinbekroning.”

De 18de-eeuwse inscripties in ‘t Spaans Tolhuis worden zoveel als mogelijk bewaard. De nauwkeurige registratie zorgt er alvast voor dat ze voor eeuwig goed gedocumenteerd zijn. Dit voorjaar wordt de restauratie van het kleine monument verdergezet. Vanaf 3 april kun je opnieuw terecht in de tuin voor een drankje en een hapje en als de restauratie af is, zal de bezoeker ook binnen terechtkunnen.”

Een 3D-scan van Johan Van Laecke, Agentschap Onroerend Erfgoed, vind je hier.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier