19 oktober is een bijzondere dag voor de geschiedenis van Kooigem, dat vroeger Coyghem genoemd werd. Vandaag precies 100 jaar geleden ontplofte de kerktoren van Kooigem. Brokstukken hiervan liggen nog steeds in de kerk, met een piëta erop.
Marnic Sabbe, Luc Scharre en Achille Messiaen zijn allen geïnteresseerd in de geschiedenis van hun dorp. “100 jaar na 19 oktober 1918 konden we niet anders dan nog eens denken aan het drama dat hier gebeurde“, zeggen ze. Ze nodigden de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar van de Kooigemse gemeenteschool uit om hen wat meer uitleg te geven. Ze spraken niet zomaar af op 19 oktober 2018 om 10.45 uur, want om 10.50 uur luidden in alle kerktorens van Kortrijk de klokken om de bevrijding van Kortrijk te herdenken, dus ook de klokken van de Kooigemse kerk.
Uit de Liber Memorials
“In de Liber Memorialis (gedenkboek) waar de pastoor in noteerde wat er het afgelopen jaar in het dorp gebeurd was, vinden we heel veel informatie terug”, begint Marnic Sabbe. “Volgens de notities van de pastoor is er in 1914 en 1915 weinig van de oorlog merkbaar in Kooigem. In 1916 waren hier al Duitse soldaten. Om te beletten dat spionnen zouden infiltreren, moest iedereen overal zijn paspoort tonen. Wat later werden jonge mannen opgepakt en moesten ze gaan werken in Frankrijk. Omstreeks 1917 zijn vier jonge Kooigemnaren er overleden omwille van koude en honger. De toestand verergerde en de pastoor mocht de klokken niet meer luiden van de Duitse officier.”
“Halfweg 1918 vallen de geallieerden de Duitsers aan. Kooigembos wordt tot aan Sint-Denijs afgespannen met prikkeldraad en in Kortrijk zijn grote bombardementen en zijn er felle gevechten aan de Leie. Iedereen slaat op de vlucht. In Kooigem zijn er nog slechts 100 mensen, waarvan slechts 20 rond Kooigemplaats. Er vallen verschillende slachtoffers rond de Schelde in Spiere en Helkijn, dicht bij Kooigem. De Duitsers dachten dat de kerktoren van Kooigem een ideale uitkijkpost zou zijn voor de oprukkende Britse troepen en lieten de kerktoren iets na 16 uur ontploffen. Het was een intrieste dag voor Kooigem. De hele nacht vielen nog heel wat obussen in de omgeving van Kooigem, Dottenijs en Avelgem, waar meer dan 300 mensen overleden door gifgas. Tot 9 november werd er nog fel gevochten rond Kooigem en veel huizen waren beschadigd. In het boek van pastoor Arthur Borre staat ook nog dat op 5 december nog twee oorlogsslachtoffers vielen: de broers Henry en Gaston Desmet, die 7 en 8 jaar waren, werden op slag gedood door een bom waar ze mee speelden. Deze was niet ontploft tijdens de oorlog maar wel toen de jongens ermee aan het spelen waren”, vertelt Marnic Sabbe.
Stenen van de vernielde kerktoren
“Na de oorlog werd er een herdenkingsmonument geplaatst om de slachtoffers te herdenken. De kerktoren werd pas in 1923 hersteld. Sindsdien is de kerk van Kooigem een verdieping lager. In de kerk staat een piëta (beeld van een treurende moeder Maria met haar zoon Jezus) die symbool staat voor alle moeders die een zoon verloren in de oorlog. Die staat op stenen van de op 19 oktober 1918 vernielde kerktoren.”
Daar stonden de kinderen van de derde graad even stil, alsook bij de gedenksteen van alle pastoors van Kooigem, en bij de Britse begraafplaats ‘Kooigem Church Yard’ waar 17 gesneuvelde Britten liggen, kregen ze het verhaal over het levenseinde van een Britse soldaat te horen. De leerlingen kregen op het einde van de rondleiding nog uitleg over de twee kastanjebomen die voor de kerk staan. De ene werd na wapenstilstand 1918 geplant en wordt de ‘vrijheidsboom’ genoemd, en de andere werd in 1930 geplant naar aanleiding van 100 jaar België en wordt de ‘onafhankelijkheidsboom’ genoemd.
(EDB)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier