Minister Zuhal Demir: “Ik ben echt fier dat mijn dochter een halve West-Vlaming is”

“Kom uit uw kot. Maar gebruik uw verstand.” Dat is de boodschap van Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir aan de vooravond van de kerstvakantie. De flamboyante leading lady van N-VA vreest geen herhaling van de zomertaferelen aan de kust. Wij hebben een uitgebreid gesprek over de toekomst van toerisme, kerst vieren in tijden van corona en haar innige West-Vlaamse link (of beter: bink).

Zuhal Demir aarzelde geen seconde om dit interview te doen. Ze houdt van West-Vlaanderen, zal ze meermaals benadrukken. De Limburgse minister, met Turks-Koerdische roots, komt vaak in onze provincie. De familie is een belangrijke reden. Haar schoonouders wonen in Sint-Idesbald, waar haar vriend Michael opgegroeid is. Haar schoonzus woont in Steenkerke.

“Dat is het dorp van Willem Vermandere. We hebben daar vorige zomer een week gelogeerd. Héérlijk. We gaan straks nog op wuifbezoek bij oma en opa. Ze hebben een cadeautje klaar voor Rozanne, ons dochtertje, die drie jaar wordt. Het is daarom dat Michaël mee is. Dat stoort toch niet, hé? Hij is voor één keer mijn woordvoerder.” ( lacht )

(lees verder onder het kader)

Het is zaterdag, laat in de namiddag. Demir is enthousiast over onze plek van afspraak, het gloednieuwe Ensorhuis in Oostende. Ze kent de plek goed. Ze was hier voor de eerste steenlegging én voor de opening. Vlaanderen investeerde meer dan anderhalf miljoen euro in dit attractieve belevingsmuseum. “Ensor is een belangrijk gezicht voor het toerisme in Vlaanderen. Hij is over de hele wereld gekend. Wie mijn favoriete schilder is? Dat zeg ik beter niet. Een minister mag geen favoriet hebben. Of wacht: ik zal Jan van Eyck noemen. Dat is een West-Vlaamse Limburger. Dan is iedereen tevreden. ( lacht ) Eerlijk: ik hou van alle Vlaamse meesters. Ik doe dat wel eens graag, mezelf verdiepen in schilderijen.”

U bent blij dat de musea weer open zijn?

“Já. Omdat dat op een veilige manier kan. Dit is belangrijk voor het mentaal welzijn van mensen. Om eenzaamheid te doorbreken. Een museumbezoek kan inspireren en zorgen voor nieuwe zuurstof. Onderschat dat niet. Ik vind het vreselijk om te zien hoeveel mensen lijden in deze crisis. Als je Facebook opentrekt, zie je voortdurend triestige berichten passeren. Dat raakt me. Je moet mensen ook iets geven om naar uit te kijken.”

De kerstvakantie staat voor de deur. Wat raadt u aan: blijf in uw kot of kom uit uw kot?

“Kom uit uw kot. Maar gebruik uw verstand. Geniet van wat op een veilige manier kan. ( op dreef ) Er is veel mogelijk, hoor. Een museum bezoeken is één iets. Ga de natuur in met vrienden. Dat mag, hé. Je mag met vier mensen wandelen. Ook dat kan zorgen voor zuurstof. Doe uw botten en warme jas aan en trek een bos in. Geniet van de gezonde lucht. Dat is zó belangrijk. Ik doe dat ook. Ik doe nu elke dag tienduizend stappen. Ik moet vooral opletten voor de avondklok. Ik kom soms laat thuis van Brussel en wil dan nog een flinke wandeling maken. Dan moet ik me haasten om tijdig terug te zijn. ( lacht ) Ook hotels en B&B’s zijn open.”

Is dat wel veilig, vragen veel mensen zich af.

“Wat open is, is veilig. Anders zou het niet open zijn. Er zijn voor alle sectoren protocollen opgesteld in samenspraak met de virologen.”

De burgemeester van Oostende, Bart Tommelein (Open VLD), maakt zich zorgen over de drukte. Vreest u geen herhaling van de zomertaferelen aan de kust?

“Neen. In de zomer wil iedereen naar zee. Dat is anders in de kerstvakantie. Maar ik begrijp Bart, hoor. Hij vraagt de NMBS om de treinstromen goed te controleren. Ik steun die oproep. Daarnaast is vooral handhaving belangrijk. Wat was vorige zomer het grootste probleem? De Brusselse criminelen die het verpest hebben voor de andere mensen. Los daarvan wil ik de mensen wel aanraden om drukte vermijden.”

In Brugge waren er al problemen met Wintergloed. Worden niet beter alle evenementen afgelast?

“Om dan te riskeren dat mensen zélf iets organiseren? Nog meer lockdownfeestjes? Neen, wat veilig kan, mag georganiseerd worden, vind ik. En als het toch fout loopt, moeten de ordediensten ingrijpen. Dat is ook gebeurd in Brugge. Dat is handhaving.”

Is het West-Vlaamse toerisme meer of minder getroffen dan andere provincies?

“Minder. De hele sector is natuurlijk zwaar getroffen. We spreken over vijftien miljard euro verlies. Maar het valt wel op dat Limburg en West-Vlaanderen minder getroffen zijn dan de andere provincies.”

Weet u waarom?

“Omdat het de populairste provincies zijn voor binnenlands toerisme. We zien dat aan de cijfers. Limburg telt zelfs meer overnachtingen dan vorig jaar. Ook West-Vlaanderen houdt relatief goed stand, behalve Brugge dan. Onze kunststeden zijn afhankelijk van buitenlandse toeristen, maar die zijn weggebleven. Brugge is daarom veel harder getroffen.”

Is het ook niet zo dat die twee provincies zichzelf beter verkopen?

“Dat zal ook meespelen. Wij delen een grote fierheid op onze provincie. En laat ons eerlijk zijn: Limburg en West-Vlaanderen zijn ook de mooiste provincies, hé. Wij hebben alles: veel bossen, mooie steden, lekkere streekgerechten. Het is ook door die fierheid dat Limburgers en West-Vlamingen elkaar goed vinden.”

U hebt alvast een West-Vlaming gevonden.

“In Antwerpen dan nog. ( lacht ) We zijn vijf jaar samen. Onze eerste date op restaurant was om te spreken over een boek. Michael was toen journalist voor Gazet van Antwerpen. Ik wou het mooie verhaal van mijn familie neerschrijven, van mijn vader die naar België kwam om in de mijnen te werken, van mijn moeder die veel te vroeg overleden is. Maar het klikte zo goed, dat we amper over het boek spraken. ( lacht ) Let wel: dat idee speelt nog in mijn hoofd.”

(lees verder onder de foto)

Michael ( pikt in ): “Zal ik eens zeggen hoe onze kennismaking écht was? Dat was niet zo romantisch, hoor. Ik kreeg op de redactie het verhaal binnen van enkele parlementsleden die op uitnodiging van een tabaksbedrijf naar Tomorrowland waren gegaan. Wie waren daarbij? Kristof Calvo onder anderen. Die was niet op zijn gemak toen we hem daarmee confronteerden. Maar ook een zekere Zuhal Demir. En wat zei die toen we haar aanspraken? Droogweg dat het plezant was. En ze haalde haar schouders op.”

Zuhal ( lacht uitbundig ): “Ik had ook niets te maken met dat bedrijf, hé. Ik heb daar gewoon plezier gemaakt. Al die mannen, die mogen wel naar de voetbal en zo, en wij zouden dat niet mogen.”

Michael ( droog ): “En dát vond ik dus een vreemde reactie. Die vrouw wou ik wel eens beter leren kennen.”

Michael is nu woordvoerder voor N-VA in Antwerpen. Zou hij uw woordvoerder kunnen zijn?

Zuhal : “Neen. Dat zou spanningen geven, denk ik. We babbelen wel veel over de politiek. Ik vind zijn mening belangrijk. Michael voelt goed aan wat er leeft onder de mensen. Da’s dat gezonde West-Vlaamse boerenverstand. Hij zegt ook altijd eerlijk zijn gedacht.”

Michael : “Het is sterker dan mezelf. Als ik haar op televisie zie, maak ik me kwaad. Allé Zuhal, zeg dat toch niet. Ik zou mijn schoenen door het scherm smijten.”

Spreekt u al West-Vlaams?

“Helaas niet. Da’s te moeilijk. ( lacht ) Ik vind dat wel een mooi dialect. Ik luister ook graag naar Willem Vermandere en Het Zesde Metaal. Al moet Michael dat wel eerst vertalen. Ook bij mijn schoonvader moet ik goed luisteren om alles te begrijpen. ( lacht ) Weet u wat ik zo mooi vind aan West-Vlamingen? Dat ze zeggen wat ze denken. Ik ben ook zo. Ik ben echt fier dat mijn dochter een halve West-Vlaming is. Ik meen dat. Ik voel me geen toerist in deze provincie. Dit is voor een stuk zelfs thuiskomen voor mij.”

Uw partij N-VA kan hier nog een populair gezicht gebruiken.

“( stellig ) Dat kan zijn, maar ik zal zeker niet verhuizen om politieke redenen. Dat is uitgesloten. ( denkt na ) Ik hou van de gemoedelijkheid van de mensen hier. Soep schenken als iemand op bezoek komt. Dat is ook iets wat Limburgers en West-Vlamingen delen. Wij bakken dan vlaai. ( lacht ) We zullen zeker nog vaak komen, maar ik heb geen verhuisplannen. Limburg is mijn eerste thuis. Mijn vader woont daar, mijn familie. Dat zal niet snel veranderen.”

Terug naar toerisme. Deze sector wordt zwaarder dan andere sectoren getroffen door corona. Kan u iets extra doen?

“We werken aan een grondige analyse om te zien waar extra levenslijnen nodig zijn. We doen dat in samenwerking met onder andere Westtoer. Wat vóór corona gezond was, moeten we door deze crisis sleuren. Ik hoop snel met meer nieuws te komen. Maar weet u: de beste promotie voor Vlaanderen is een dalende curve. Dat meen ik écht. Toerisme Vlaanderen heeft attachés in onze buurlanden, maar ook in verre landen zoals China en Amerika. Toen ons land bovenaan de dodenlijst stond, kregen die mensen dag en nacht ongeruste telefoontjes van toeristische partners. Dat was héél slechte promotie voor Vlaanderen. De cijfers moeten verder naar beneden.”

(lees verder onder de foto)

Wat met toerisme na corona? Zullen de mensen nog willen reizen?

( enthousiast ) “Daar ben ik zeker van. De mens is een nieuwsgierig wezen. Het reizen zal wel anders georganiseerd worden, denk ik. Het zal kleinschaliger en duurzamer zijn. Het massatoerisme zal verminderen. Maar dat is eigenlijk geen nieuws. Wij wisten dat al vóór corona. We waren al bezig met die transitie. Maar ik ben zeker dat toeristen opnieuw de weg naar Vlaanderen zullen vinden. We hebben zoveel troeven. We zullen die opnieuw promoten.”

In de Westhoek is dat wel een vrees. Bovenop corona komt daar de Brexit.

( knikt ) “Het herdenkingstoerisme is een belangrijk aandachtspunt. We werken daarom aan een Flanders Fields-pas voor de Britse scholen, waarmee alle herdenkingsplekken bezocht kunnen worden. We willen op die manier de Britse scholen stimuleren om te komen. Van zodra dat kan, zal ik zelf de oversteek maken om de passen af te leveren. We zijn ook bezig met de herdenking van honderd jaar Menenpoort. We willen dat niet beperken tot 2027. De Menenpoort is een belangrijke toegangspoort tot Vlaanderen. Wie Ieper bezoekt, reist dikwijls verder naar Brugge en andere regio’s.”

Iets anders. Hoe zal u Kerst vieren?

“Thuis, in beperkte kring. Met Michael en misschien met mijn broer, die mijn knuffelcontact is. Hij is de peter van Rozanne. Andere jaren was het ook feest in West-Vlaanderen, maar dat zal helaas niet lukken. We houden ons aan de regels.”

U bent aleviet (spirituele stroming binnen de islam). Wat betekent Kerst voor u?

“Dat is vooral een gezellig familiegebeuren. Mijn vader wou altijd een kerstboom zetten, omdat hij dat belangrijk vond vanuit integratiestandpunt. Als alle buren dat doen, dan wij ook. Mijn moeder bereidde dan lekkere kalkoen in de oven. Dat was heel fijn. Ik heb die tradities overgenomen. ( even stil ) Kerst is eigenlijk heel belangrijk voor mij. Dat is stilstaan bij het leven, bijbabbelen met vrienden en familie, lekker eten, glaasje cava, cadeautjes uitwisselen. Als we in West-Vlaanderen zijn, wordt er zelfs gedanst. Ik zal dat écht missen dit jaar.”

Michael: “Misschien moet je ook iets vertellen over de alevieten? Dat dat rare moslims zijn, die wel varken eten, maar geen konijn. En dat ze zelf amper weten waarom.”

Zuhal ( knikt ): “Wij worden geïnspireerd door het humanisme. Man en vrouw zijn gelijk, we gaan niet naar de moskee, we dragen geen hoofddoek, maar we drinken wel alcohol en we eten varkensvlees. Het is daarom dat we scheef bekeken worden door andere moslims.” ( lacht )