Kris Declercq (CD&V) over de hervormingsplannen van zijn partij: “Het is goed dat de burgemeesters meer invloed krijgen”

“CD&V móet veranderen. Wij zijn niet meer de grote partij van vroeger.” Kris Declercq, een gezaghebbende stem in christendemocratische kringen, spreekt voor het eerst over de omstreden plannen van voorzitter Joachim Coens. De burgemeester van Roeselare neemt ook het coronabeleid onder de loep. Zet je schrap voor het allerlaatste interview van de reeks ‘Cobbaert & Gheysen’.

De cirkel is rond voor Jan Gheysen, opiniërend hoofdredacteur van deze krant en volgende week met pensioen. Eén van zijn eerste interviews, meer dan dertig jaar geleden, was met Daniël Denys, toenmalig CVP-burgemeester van Roeselare. Zijn laatste interview is met Kris Declercq, vandaag burgemeester van de Rodenbachstad. Dat hij zich vereerd voelt dat hij de reeks Cobbaert & Gheysen mag afsluiten, zegt Declercq. “Het was een spraakmakende interviewreeks. U hebt dikwijls het nieuws gemaakt. Ik heb trouwens ook hard genoten van de reeks Het Geheugen van Gheysen . Het is spijtig dat er maar tien afleveringen zijn.”

De Rodenbachzaal van uitgeverij Roularta is onze plek van afspraak. Kris Declercq kent het huis goed. “Het mediabedrijf is een belangrijke troef voor onze stad. Maar ik ken het huis ook om een andere reden. Ik kwam hier al toen ik nog een korte broek droeg. Ik heb jarenlang als junior journalist voor De Weekbode gewerkt. Ik was amper zestien toen ik begon. Als tiener was ik al gebeten door journalistiek en geschiedenis. Finaal heb ik voor rechten gekozen, omdat dat de meest veelzijdige opleiding is. Daarna kwam de politiek op mijn pad.”

Hebt u nog geen spijt van die keuze?

“Neen, nog geen enkele dag. Ik heb een prachtige job, maar ben tegelijk heel onthecht. Ik besef dat het tijdelijk is. ( denkt na ) Politiek staat voor mij gelijk aan engagement. Ik heb twaalf jaar school gelopen tussen de ruisende soutanes van het Klein Seminarie. Ik was toen al een voortrekker. Het scholierenparlement, het honderd dagen-comité, ik heb dat allemaal mee helpen oprichten. Ik hield niet van het klakkeloos aanvaarden van gezag. Nog altijd niet.” ( lacht )

Wie is uw politieke vader?

“Ik heb veel te danken aan drie mensen. De eerste is Stefaan De Clerck. Ik kon als jurist aan de slag op zijn kabinet, toen hij minister van Justitie was. De tweede is Yves Leterme. Ik heb vele jaren voor hem gewerkt. Dat was de meest boeiende en intense periode van mijn leven. Hij was toen onder meer Vlaams minister-president. De derde is Luc Martens. Hij heeft mij de kans gegeven om burgemeester te worden.”

Martens gaf in 2016 de fakkel door. Zou u op hem lijken, denkt u?

“We zijn beiden dossiervreters en hebben graag controle op het gebeuren. Maar voorts zijn we vooral verschillende persoonlijkheden, denk ik. Ik ben wat volkser dan Luc. Ik hou ervan een pint te drinken aan de toog en te luisteren naar de mensen. Dat is iets wat ik van Daniël Denys geleerd heb. Let wel: dat is geen oordeel. Het ene is niet beter dan het andere. We zijn gewoon anders.”

Is de coronacrisis een boeiende tijd voor een burgemeester?

“Toch wel, ja. Het is in tijden van crisis dat oltegoare meer wordt dan een slogan. Dat is boeiend werken. Je wordt ook verplicht om creatief na te denken.”

Is Roeselare klaar voor het buitenplan dat volgend weekend in werking treedt?

“We zijn zo klaar als we kunnen zijn. Het is nu vooral belangrijk om de blijf in uw kot -cultuur af te sluiten. We moeten de omslag maken van een angstcultuur, die vandaag heerst, naar een cultuur van vertrouwen. De coronacrisis is niet alleen een sanitaire en economische crisis, maar ook een vertrouwenscrisis. De mensen vertrouwen de overheid niet meer, maar ze vertrouwen ook elkaar niet meer. We durven elkaar niet meer ontmoeten. Dat moet veranderen.”

Enkel op het terras, met vier aan tafel en open tot 22 uur: is dat de moeite voor de horeca?

( blaast ) “Dat is dubbel. Op economisch vlak is dat op halve kracht werken. Het is daarom dat sommige zaken twijfelen. Maar de meeste uitbaters willen toch weer opengaan, vooral om te tonen dat ze nog bestaan. Wij proberen als stadsbestuur om het de moeite te maken. We voorzien 1.300 vierkante meter extra terrasruimte, we laten de terrasbelasting vallen en we hebben een horecabrigade opgericht: dat is een pool van zeventig jongeren om eventueel personeelstekort op te vangen.”

Evenementen moeten nog zeker wachten tot juni. Pas halfweg mei zou er een beslissing vallen. Wat vindt u daarvan?

( fijntjes ) “Het inschattingsvermogen van lokale besturen wordt opnieuw stevig op de proef gesteld. U ziet: ik druk mij diplomatisch uit. ( lacht ) Neen, ik heb geen zin om naar buiten toe te klagen en te zagen. Intern sla ik wel op tafel. ( denkt na ) We missen in deze crisis vooral eenheid van bestuurlijk commando. Dat is geen geheim. Dit land werkt niet. We voelen de gevolgen daarvan.”

De Vlaamse regering wil verder gaan dan de federale. Welke lijn volgt u?

“Dat zeg ik liever niet. Ik pleit vooral voor eenheid van commando. Lokale besturen willen maar één iets: dat is duidelijkheid. Als we dat hebben, kunnen we aan de slag. Maar zonder duidelijkheid, zoals over de evenementen, staan we met onze rug tegen de muur. ( benadrukt ) De discussie Vlaams versus federaal is trouwens geen goede zaak. Voor niemand.”

U had ook voorzitter van CD&V kunnen worden, zegt Luc Martens. Heeft hij gelijk?

“Lastige vraag. ( lacht ) Ik kan dat niet weten. Ik ben inderdaad gepolst om me kandidaat te stellen. Vanuit verschillende hoeken zelfs. Ik heb dat ook ernstig overwogen. Was ik geen burgemeester, dan had ik me kandidaat gesteld. Maar ik vind de twee niet combineerbaar. Ik heb de Roeselarenaars beloofd om zes jaar te blijven, en ik zal die belofte met veel plezier waarmaken.”

In 2019 stond u zelfs niet op een lijst voor de nationale verkiezingen. Hebt u drempelvrees?

“Neen, helemaal niet. Ik heb vele jaren in de machinekamer van de nationale politiek gewerkt. Ik weet dat dat een harde wereld is, maar dat schrikt me niet af. Ik ben wel iemand die zijn beloftes wil waarmaken. Ik zal niet op een lijst staan als ik toch niet wil zetelen. Ik ga niet ontkennen dat sommigen dat niet fijn vonden. Hilde ( Crevits, red ) had me liever op de lijst gezien.” ( glimlacht )

En begrijpelijk. U bent een stemmentrekker. Vindt u het zelf niet wrang om aan de zijlijn te blijven staan?

( feller ) “Ik blijf niet aan de zijlijn staan. Ik heb een visie op de partij en ik deel die ook. ( denkt na ) De partij heeft een zware klap gekregen op 26 mei. Ik wou graag vanuit een nieuwe setting werken aan de heropbouw. Ik heb daarom verschillende mensen samengebracht in september 2019. Dat waren onder anderen Joachim Coens, Karel Van Eetvelt en Vincent Van Peteghem. Ik wou een team maken om de partij te leiden.”

U wou afstappen van het klassieke voorzitterschap?

“Dat klopt. Omdat een voorzitter een team moet zijn. En zeker een voorzitter van een netwerkpartij. Ik had een mooie taakverdeling voor ogen en ik wou daar ook zelf mijn schouders onder zetten. Uiteindelijk koos de partij toch voor het klassieke model. ( droog ) Geen probleem voor mij. We’ll meet again . Ik heb trouwens een goede band met Joachim. En intussen probeer ik als provinciaal voorzitter in West-Vlaanderen toch het teammodel te installeren.”

Wat vond u van de wijze waarop Nathalie Muylle werd afgeserveerd als minister?

“Daarover heb ik me heel kwaad gemaakt. Ik vond dat geen fatsoenlijke manier van omgaan met mensen. Joachim weet dat en hij heeft zich verontschuldigd. Ik betreur ook dat we naast Hilde geen tweede sterke West-Vlaamse minister meer hebben. Anderzijds ben ik blij met de terugkeer van Nathalie naar Roeselare. Zij was niet alleen een sterke minister, zij is ook een sterke schepen.”

Intussen botst de partijvernieuwing van Joachim Coens op grote weerstand. Hoe verklaart u dat?

“Een kopman moet koppig zijn, maar af en toe ook omkijken om te zien of iedereen mee kan. Dat laatste is niet genoeg het geval. Er bestaan nog te veel misverstanden. Let wel: ik steun de plannen van Joachim. CD&V móet veranderen. Wij zijn niet meer de grote partij van vroeger. Onze cultuur én structuur moeten hervormd worden. Veel van wat hij wil doen, staat in de roadmap die ik vorig jaar heb geschreven voor onze provinciale afdeling. Het is vooral goed dat de burgemeesters meer invloed krijgen. De Wetstraat is dikwijls een grote bubbel. Het zijn de lokale besturen die best weten wat er leeft onder de bevolking. De besluitvorming moet daarom veel meer van onder naar boven komen.”

Uw voormalige baas Yves Leterme liet nochtans noteren dat Coens zijn plannen beter opbergt.

( pikt in ) “Dat klopt niet. Yves heeft op het partijbestuur gezegd dat Joachim niet mag bruuskeren. Dat is daarna uitvergroot in de pers. Yves wil vooral meer draagvlak. De jongeren en de senioren vrezen dat ze inspraak zullen verliezen. Dat is nochtans niet de bedoeling. Het is dat wat ik bedoel met af en toe omkijken. Joachim moet dat dringend uitklaren. Ik heb begrepen dat hij dat ook van plan is.”

Voormalige ministers en premiers, de zogenaamde oude krokodillen, verdwijnen uit het partijbestuur. Dat ligt ook gevoelig.

( knikt ) “Een mandaat is niet voor eeuwig. Ik vind dat maar logisch. Maar dat betekent niet dat die mensen van geen nut meer kunnen zijn.”

Een partij wint geen stemmen met een debat over de structuren.

“Dat is zeker zo. Dit gaat niet over de essentie. Het zou daarom goed zijn dat dat snel uitgeklaard wordt. Veel belangrijker wordt het debat over de koers van de partij: dat is voor het inhoudelijk congres van december.”

Welke richting moet de partij uitgaan?

“ Back to basics . Terug naar de essentie. CD&V is de partij van de synthese. Dat klinkt misschien niet hip, maar ik vind daar niets fout aan. De kracht van de samenleving: dat moet centraal staan. Het verhaal van verbondenheid. Duurzaamheid ook.”

Vindt u dat niet heel wollig klinken? Uw partij wou af van die wollige taal.

( aarzelend ) “We moeten inderdaad durven concreet uit de hoek komen. Maar we moeten dat vooral doen in concrete dossiers. Twintig jaar geleden, toen ik met politiek begon, werden de studiebureaus afgebouwd en de communicatiebureaus versterkt. Misschien zijn we vandaag toe aan een omgekeerde beweging.”

Weet u wat helder klinkt? De denktank Stuurboord die zegt dat de partij Vlaamser en rechtser moet.

“Dat klopt. Ik heb ook geen probleem met die visie. Het is goed dat er een groep wil werken rond die thema’s. Ik zou het even goed vinden mocht er een andere groep aan de slag gaan rond ecologische thema’s.”

Bent u lid van Stuurboord?

“Neen, dat niet. Maar ik ken veel leden.”

Was het wel verstandig om mee te gaan in de federale regering?

( blaast ) “Dat is te vroeg om te zeggen. Ik was ook eerder voorstander van een federale regering met Vlaamse meerderheid. Maar goed: die beslissing is genomen. De federale regering heeft een goede start genomen. Het is nu pas dat de eerste spierpijnen opduiken. Dat is ook logisch: de moeilijke dossiers komen eraan. Dat zijn de dossiers in onder meer de fiscale en ecologische sfeer. Het zal de taak zijn van het vernieuwde partijbestuur om erover te waken dat onze stempel duidelijk naar voren komt.”

Iets anders nog. U bent een man alleen. Wat doet deze crisis met u?

“Ik voel me goed. Ik kan mijn werk blijven doen. En ’s avonds heb ik extra tijd om eens een boek te lezen en een film te kijken. Maar ik mis het wel om onder de mensen te zijn.”

U hebt ook geleerd om een steak te bakken en een hemd te strijken.

( lacht luid ) “Hoe weet u dat? Maar het klopt wel. Toen de strijkwinkels sloten, was ik wel verplicht om dat zelf te proberen. Ik heb aan zelfstudie gedaan, met een website waarop instructies staan. Dat is niet makkelijk, hoor. Strijkt u zelf?”

Jan Gheysen : “Nog niet. Ik ben wel van plan om het te leren, eens ik op pensioen ben. Volgende week dus. Mijn vrouw weet ervan.” ( lacht )