Dubbel gevoel bij Vincent Van Quickenborne: “Lessen trekken uit signaal van de kiezer”

Vincent Van Quickenborne (Open VLD) bracht zijn stem uit in feestzaal Depart, samen met kinderen Scott en Bo zijn. © KDS
Kurt Vandemaele
Kurt Vandemaele Reporter

Twee derden van de stemmen zijn geteld wanneer we de Kortrijkse burgemeester zondagavond rond 21.30 uur aan de lijn krijgen om een eerste analyse te maken van de verkiezingsuitslag die voor hem persoonlijk eigenlijk best meeviel. Open VLD gaat er licht op vooruit in Kortrijk. Maar uiteraard is het geen juichende Vincent Van Quickenborne die ons te woord staat.

“Ik denk dat we op dit ogenblik op een verlies van 0,6 procent zitten voor de Kamer. We houden relatief stand in West-Vlaanderen, als je dat vergelijkt met de andere regeringspartijen, N-VA en CD&V, die fors meer verliezen in onze provincie. We doen het ook goed op een aantal plaatsen, zoals Kortrijk en Ieper. Maar natuurlijk, de winnaar van de verkiezingen, ook in onze provincie, is Vlaams Belang. Er zijn geen andere winnaars. Dat is de realiteit.”

Zoals u aanhaalde, u gaat er licht op vooruit in Kortrijk, maar de plaatselijke coalitie krijgt klappen. Houdt u een bitter gevoel over aan deze verkiezingen?

“Daar bitter op reageren zou niet respectvol zijn ten opzichte van de kiezer. Ik denk dat in West-Vlaanderen het thema van migratie ook duidelijk heeft gespeeld. De regering is gevallen over dat Marrakech-pact en er is een eeuwige wet in de politiek die zegt dat het thema waarover de regering valt, ook de volgende verkiezingsuitslag bepaalt. En dat hebben we hier moeten vaststellen.”

De hoofdthema’s tijdens de verkiezingscampagnes waren de pensioenen en het klimaat. Maar het thema van de migratie kwam tijdens de debatten weinig aan bod.

“Toch wel. In de debatten die ik gedaan heb, waren er altijd drie grote issues: klimaat, pensioen en migratie. Migratie maakte er altijd deel van uit. Maar het is duidelijk, uit de resultaten die we nu te zien krijgen, dat migratie zeker het belangrijkste thema zal geweest zijn. Natuurlijk, het is een moeilijk item. We weten dat. Ik ben daar ook niet naïef in. We weten dat we moeten investeren in veiligheid en het tegengaan van criminaliteit, dat is iets wat veel mensen beroert. Maar wat ik nooit zal doen, is mijn stijl of mijn aanpak veranderen. Ik zal nooit meedoen met mensen die hele groepen criminaliseren. Dat is mijn stijl niet.”

Precies ook wat Gwendolyn Rutten net nog zei, maar tegelijk gaan hier en daar wel stemmen op tot het doorbreken van het cordon. Blijft dat uitgesloten? Of moeten er gesprekken komen? Hoe moeten de meerderheidspartijen reageren op de eclatante overwinning van Vlaams Belang?

“Er gaan gesprekken komen. Er moet met iedereen gesproken worden. Zeker met de winnaar van de verkiezingen moet er gesproken worden. Trouwens, dat heb ik in Kortrijk ook gedaan, in oktober. Dus er zal gesproken worden. Maar uiteraard, als het gaat over besturen, over effectief ermee in een coalitie stappen, zal mijn partij dat niet doen. Ik ben daar ook heel helder in. Ik ga dat ook niet doen. Omdat de voorstellen die men poneert, de stijl die men hanteert, haaks staat op waar wij voor staan. Wij zijn een partij die staat voor vrijheid, mensen die vrije keuzes maken ook, in wat ze geloven, met wie ze werken, met wie ze huwen. Het zijn vrije keuzes die mensen maken. Dat staat haaks op het discours en de stijl van Vlaams Belang.”

Wouter Vermeersch komt hier heel sterk uit. Hij zetelt ook in de Kortrijkse gemeenteraad. Zal de overwinning van zijn partij in uw stad impact hebben op de lokale politiek?

“Ik denk dat het duidelijk is dat de lokale en nationale verkiezingen twee verschillende uitslagen hebben teweeggebracht. Ik denk dat mensen ook wel het onderscheid maken tussen lokale en nationale politiek. Dus dat is voor mij klaar. Ik ga het politiek traject dat wij hebben uitgestippeld in Kortrijk nu niet wijzigen omwille van dit nationale resultaat. Je moet duidelijk onderscheid maken. Maar uiteraard zal ik in de debatten die we voeren in de gemeenteraad degene die mij vragen stelt, van antwoord dienen, zoals ik dat de voorbije maanden heb getoond. Dat is evident.”

Hebt u persoonlijk nu een verklaring voor die grote winst van Vlaams Belang?

“Ja, ik denk dat het veel te maken heeft met migratie, diversiteit, een moeilijk thema, waarover men in extreme hoek heel snel communiceert in heel simpele redeneringen. Dat is iets wat er bij bepaalde mensen natuurlijk heel makkelijk ingaat. Je ziet iemand met een andere huidskleur of een vrouw met een hoofddoek, en het is meteen een crimineel. En voeg er nog een moskee aan toe en je hebt de hele cocktail. Om daar genuanceerder over te zijn, dat is natuurlijk geen makkelijke opdracht.”

Maar dat wordt wel de opdracht van de partijen die moeten gaan besturen.

“Uiteraard, dat is altijd de opdracht: proberen om te tonen dat diversiteit een succesverhaal kan zijn. Dat mensen toch hogerop kunnen geraken. En dat veronderstelt een beleid dat strak is, dat optreedt tegen illegaliteit en criminaliteit, tegen gedrag dat voor problemen zorgt, maar anderzijds ook steun verleent aan mensen met een migratieachtergrond die er ook in onze stad en in ons land het allerbeste van willen maken. Die mensen moet je ook alle kansen geven. Kijk gewoon hoeveel fabrieken in West-Vlaanderen draaien op mensen met een migratieachtergrond. Dat zijn allemaal mensen die bijdragen leveren tot onze samenleving. Die hele groep criminaliseren is veel makkelijker dan het financiële verhaal dat ik breng. Maar dat financiële verhaal sluit wel aan bij de realiteit. Iedere keer we in Kortrijk problemen hebben met mensen met een migratieachtergrond, wordt dat door die partij zeer groot uitgesponnen, maar als er problemen zijn met mensen zonder migratieachtergrond, zoals de rellen met de leerlingen in de caféstraat na de paasexamens, ja, dan zwijgt men daar zedig over. Dat is een framing die men gebruikt, waarbij men alle vreemdelingen wegzet als criminelen. Maar het is niet makkelijk om tegen karikaturen en vereenvoudigingen in te gaan. Omdat de waarheid veel complexer is dan dat.”

Jullie staan voor een zware opdracht. Maar zelf krijgt u de bevestiging dat de mensen nog in u geloven.

“Ja, dat is het. Goed, het komt hard aan, het is een duidelijk signaal en daar moeten we nu iets mee doen. Het is evident dat we in ons beleid voor wie het verkeerd voorheeft nog strenger zullen moeten zijn. Maar tegelijk moeten we de hand blijven reiken naar mensen die met heel goeie bedoelingen hun toekomst hier willen uitbouwen. Dat is het verhaal dat we moeten brengen.”

Worden mensen die zich herkennen in het verhaal van Vlaams Belang niet te vlug het etiket van extremist en racist opgeplakt? En worden ze op die manier niet in het cordon geduwd?

“Ik ga nooit zeggen dat mensen die stemmen voor het Vlaams Belang racisten zijn. Dat zal ik niet zeggen. Alleen zijn dat mensen die te makkelijk de boodschap slikken die het Vlaams Belang brengt, een boodschap die erop neerkomt dat men eigenlijk alle vreemdelingen criminaliseert. De slogan alleen al, ‘Eerst onze mensen’. In een eenvoudig discours betekent dat: de mensen van ons kleur en niet de anderen. En dat soort boodschappen zijn simplismen waar mensen makkelijk in geloven. En dat is niet omdat mensen racist zijn, maar wel omdat ze denken in vereenvoudigde beelden. Dat betekent: gemeenschappen, zij tegen wij. Zij zijn dan de gevaarlijke, de vreemden. Natuurlijk dat het verhaal veel complexer is dan dat. Er zijn ook veel mensen met een migratieachtergrond die Belg zijn, die hier geboren zijn. Je kunt onmogelijk denken dat je die mensen hun nationaliteit kunt afnemen of verwijderen van het grondgebied, want het zijn Belgen. Maar om dat uitgelegd te krijgen, dat in een slogan te gieten die even makkelijk klinkt als ‘Eerst onze mensen’, dat is veel moeilijker.”