De emoties van Bart Tommelein: “Dankzij The Masked Singer kon ik even alle stress van mij afzetten”

Dat zijn toekomst in Oostende ligt en niet in de nationale politiek: dat bekent Open VLD-kopstuk Bart Tommelein in deze openhartige terugblik op een waanzinnig jaar. De zes basisemoties van de mens vormen de leidraad voor dit gesprek. Komen ook aan bod: de rancune van Bart De Wever, de vest van Matthias Schoenaerts en de erfenis van Leopold II.

Laten we beginnen met een mooie emotie. Wat heeft u écht blij gemaakt het voorbije jaar?

“Mijn optreden in The Masked Singer op VTM. Dat klinkt raar, zeker? ( lacht ) Maar het is de waarheid. Ik heb daarvan genoten. Dat was een welgekomen afwisseling in de zware coronacrisis, waar je als burgemeester dag en nacht mee bezig bent. Ik heb even alle stress van me af kunnen zetten. Dat heeft echt deugd gedaan. En weet u wat ook fijn was? De vele mooie reacties. Ik had vooral bagger gevreesd. Er zijn veel mensen die vinden dat politici geen leven mogen hebben. Het was ook prachtig om te zien hoe mijn kleinkinderen schrokken toen opa uit dat monsterpakje kwam.”

U viel af in de eerste ronde. Was u niet triest?

“Neen. Als je tegenover artiesten zoals Sandra Kim en Sam Bettens staat, moet je vooral bescheiden zijn. Ik was de enige niet-artiest.”

Was u liever artiest geworden dan politicus?

“Een schlagerzanger wordt alleszins liever gezien dan een politicus. ( grijnst ) Neen, ik heb geen spijt. Ik zing graag, dat wel. En ik heb een muzikale opleiding gevolgd. Ik speel klarinet. Maar ik zou nooit een topzanger geworden zijn. Ik heb bovendien al veel plezier mogen beleven aan mijn politiek engagement.”

De tweede emotie dan. Wat heeft u echt boos gemaakt?

( denkt na ) “Ik ben kwaad geweest op de NMBS. Zéér kwaad. En nog altijd. De spoorwegmaatschappij steekt haar kop in het zand in deze crisis. Dat was vooral in de zomer problematisch. De lokale besturen hebben alle tijd, middelen en energie gestopt in de handhaving van de maatregelen. Dat was niet evident. ( op dreef ) Maar wat doet de NMBS? Die stuurt volle treinen naar de kust, alsof er niets aan de hand is. De reizigers mogen zonder controle op- en afstappen. Geen signalisatie, geen tellingen, geen aanmeldingen, niets. En dan volgt het gekende excuus: ‘Het is onze plicht om zoveel mogelijk mensen te vervoeren .’ ( kwaad ) Komaan, zeg.”

Wat had de NMBS moeten doen?

“ Crowdcontrol . Tel het aantal reizigers. Dat kan toch niet moeilijk zijn? De app kan gebruikt worden als aanmeldingssysteem, maar de NMBS weigert dat te doen. Dat maakt mij kwaad. En mij niet alleen. Ook mijn collega’s van Blankenberge en Knokke waren kwaad.”

Partijgenoten zeggen dat het kan stuiven als u kwaad bent. Is dat zo?

( lacht ) “Ik heb één groot nadeel: dat ik vrij snel boos kan worden. Ik moet mezelf beter leren beheersen. Maar ik heb ook een groot voordeel: ik ben niet rancuneus. Na een halfuur ben ik dat alweer vergeten. Helaas is de ander dat niet altijd vergeten. ( lacht ) Dat is een werkpunt voor mij.”

U bent wel een emotionele man, niet?

“Dat is zo. In alle richtingen. Ik moet wenen als ik mijn kinderen zie dansen op een schoolfeest. Ik kan zelfs ontroerd raken van kinderen die ik niet ken. Van de onschuld die zij uitstralen. Weet u: de meeste politici zijn emotionele mensen. Het beeld dat wij harde mensen zijn met een olifantenvel, klopt echt niet.”

Emotie drie dan. Wat heeft u verdrietig gemaakt?

“Wij hebben al jarenlang de fijne traditie om op zondagavond samen te komen met alle kinderen en kleinkinderen. Lekker eten, spelletjes spelen, samen zingen. Dat is een heilig moment voor mij. Ik ben een familiemens. Het voorbije jaar hebben we dat door corona veel te weinig kunnen doen. ( even stil ) Dat heeft me oprecht verdrietig gemaakt. Ik weet dat veel mensen dat gemis voelen. Dat doet pijn.”

Hebt u mensen verloren in uw omgeving?

“Neen, gelukkig niet. Er zijn wel enkele kennissen gestorven. Weet u wat daarbij zo moeilijk is? Dat je geen afscheid kunt nemen. Dat je de nabestaanden geen knuffel kunt geven. Dat is ook iets dat pijn doet. In normale tijden was ik zeker naar die begrafenissen gegaan. De familie kan dikwijls steun halen uit de aanwezigheid van veel mensen. Dat is allemaal weggevallen.”

Is de regering te streng voor begrafenissen?

( aarzelend ) “Ik vind van wel. Men zou daar iets meer begrip voor moeten opbrengen. Ik pleit niet voor grote maaltijden. Ik vind alleen dat een beperking tot vijftien mensen wel héél streng is. Een afscheidsdienst kan in een grote ruimte georganiseerd worden, hé. Dat kan coronaveilig. De virologen zouden in hun adviezen iets meer rekening moeten houden met het menselijke aspect.”

Emotie vier. Wat heeft u angstig gemaakt?

( blaast ) “Weinig. Mijn totemnaam bij de scouts was niet toevallig roekeloze buizerd . Ik ken eigenlijk weinig angsten. ( denkt na ) Als ik één angst heb, dan is het dat mijn familie iets zou overkomen. Dat mijn kinderen ziek zouden worden. Ik mag er niet aan denken. Of mijn vader. Het virus heeft hem even te pakken gekregen. Toen was ik bang. Gelukkig heeft hij het overwonnen. ( stil ) Hem moeten begraven in intieme kring, zo’n volksmens, dat zou héél hard zijn.”

Het virus heeft ook u te pakken gekregen. Was u niet bang?

“Neen. Dat is even schrikken, maar dat was snel voorbij. Ik ben een optimist, hoor.”

Afschuw is de vijfde emotie. Wanneer hebt u die gevoeld?

“Dikwijls. ( grijnst ) Ik wil twee dingen noemen. Eén: de negatieve bagger op sociale media. Dat irriteert mij verschrikkelijk. ( zucht ) Ik werd vorige week opnieuw een hele dag lang uitgemaakt voor het vuil van de straat. Dat raakt me. En zeker als mijn kinderen en kleinkinderen daarbij betrokken worden. En twee: het populisme van sommige politici, alleen maar om in de gunst van de kiezer te komen. Ik voel echt afschuw van uitspraken die los staan van de realiteit.”

Geef eens een voorbeeld.

“Bart De Wever ( N-VA-voorzitter, red. ) die al wekenlang jammert dat zijn partij niet in de federale regering zit. Hij heeft mijn partij zelfs de oorlog verklaard. Vindt u dat normaal? Ik niet. ( feller ) Het is verdorie De Wever zelf die grote pogingen ondernam om de liberale familie tegen elkaar op te zetten. Wij mochten wel mee doen in zijn regering, maar de Franstalige liberalen niet. Hallo? Hij moet niet klagen.”

Hij wil niets meer met uw partij te maken hebben, zegt hij in verschillende interviews.

“Dat is een problematische uitspraak. Ik wil meneer De Wever eraan herinneren dat ik met N-VA bestuur in Oostende, dat hij met Open VLD bestuurt in Antwerpen én dat we bovendien samen in de Vlaamse regering zitten. We zullen elkaar nog nodig hebben. Zo’n uitspraak is echt niet verstandig. Ik begrijp niet waarom hij altijd maar wil verdelen. Waarom altijd zo negatief zijn? Waarom eens geen constructief verhaal vertellen? Zijn rancune zal hem niet vooruit helpen, hoor. We zitten verdorie in volle pandemie. ( plots feller ) Er zijn blijkbaar mensen in de politiek die maar één doel hebben: anderen vernederen en dingen blokkeren.

Zoals Bart De Wever?

( knikt ) “Bart De Wever is zo iemand.”

Ook de dood van George Floyd heeft afschuw gewekt. In de nasleep daarvan werden overal standbeelden van hun sokkel gehaald. Hebt u eraan gedacht het omstreden ruiterstandbeeld van Leopold II te verwijderen?

“Neen. Let wel: ik steun de strijd van Black Lives Matter voor honderd procent. Dat is een heel belangrijke strijd. Elke mens is gelijkwaardig en moet gelijkwaardig behandeld worden. Ik steun elk initiatief dat racisme kan bestrijden. Afkomst, huidskleur en religie spelen voor mij geen enkele rol. Maar ik maak een onderscheid tussen dat debat en het debat over kolonialisme. ( denkt na ) Leopold II is onlosmakelijk verbonden met Oostende. Je kan die man niet wissen, of je dat nu wil of niet. Wij gaan dus geen standbeelden verwijderen en geen straatnamen schrappen. De vier partijen van onze coalitie zijn het daarover eens. We willen wel het historische verhaal juist vertellen.”

Matthias Schoenaerts heeft een indrukwekkend tegenbeeld geschilderd op het Cardijnplein. Was dat op uw vraag?

“Neen. Hij kwam zelf met dat voorstel. Dat is via The Crystal Ship voorgelegd aan mezelf en mijn schepenen. Wij vonden dat een heel goed idee.”

Die man is een Hollywoodster. Kon die ongestoord een muurschildering maken?

( lacht ) “’s Nachts wel. Hij heeft daar twee nachten aan gewerkt. Ik ben één keer gaan kijken. Wat hij eerst doet, is het silhouet op de muur projecteren. Vervolgens beklimt hij de stellingen met zijn spuitbussen. Hij had trouwens een dikke vest van KV Oostende aan. ( lacht ) Er waren maar weinig mensen op de hoogte. Het werk moest een verrassing zijn. Nu, dat is maar één voorbeeld. Schepen Silke Beirens (Groen) zal de komende jaren nóg initiatieven uitwerken. In het onderwijs bijvoorbeeld. Dat is hoe wij in Oostende willen omgaan met ons verleden.”

De laatste emotie dan. Wat heeft u het voorbije jaar echt verbaasd?

“De veerkracht en creativiteit van veel mensen. Ik heb dikwijls grote ogen getrokken. Ik zal het voorbeeld geven van dit huis ( het stadhuis van Oostende, red. ). Ik wou vorig jaar al deeltijds telewerk invoeren. Onmogelijk, was het antwoord. Maar toen kwam die pandemie en bleek dat tóch mogelijk. De stad is met een ongeziene snelheid op de digitale trein gesprongen. Dat is fantastisch.”

U noemt niet het resultaat van de voorzittersverkiezing van uw partij. Had u niet gedacht te winnen van Egbert Lachaert?

“Ik heb deelgenomen omdat ik dacht dat ik kon winnen. Dat is zeker zo. Ik dacht aanvankelijk dat ik voldoende draagvlak had om iedereen te verenigen. Dat bleek niet zo te zijn. Ik was vooral verrast door de steun van Alexander ( De Croo, red. ) voor Egbert. Dat had ik niet zien aankomen. Ook het grote verschil heeft me verrast.”

Ook Vincent Van Quickenborne steunde Lachaert. Was u kwaad op hem?

“Kwaad is een groot woord. Ik was zeker ontgoocheld. Maar zoals ik al zei: ik ben niet rancuneus. Vincent is nu bevoegd voor de Noordzee. Wij horen elkaar bijna wekelijks.”

Is die ontgoocheling doorgespoeld?

“Jawel. Onder meer door The Masked Singer . En door de coronacrisis: ik had geen tijd om te treuren. Deze crisis heeft me doen inzien dat het burgemeesterschap niet te combineren zou zijn met het voorzitterschap. Ik heb mijn handen vol met Oostende.”

Ligt uw politieke toekomst in deze stad?

( stellig ) “Ja. Dat is duidelijk. Ik ben burgemeester en ik blijf burgemeester. Ik keer niet meer terug naar het nationale niveau. Dat heb ik voor mezelf uitgemaakt. Ik kan terugblikken op een boeiende loopbaan. Het federaal parlement, de senaat, het Vlaams parlement, de federale regering, de Vlaamse regering, viceminister-president: ik heb dat allemaal mogen doen. Ik ben daar fier op. Maar de cirkel is rond. Ik zie ook dat er een nieuwe generatie opstaat in de partij. Het is nu aan hen. Let wel: mijn rol is niet uitgespeeld. Maar ik verleg mijn focus naar Oostende. ( enthousiast ) En gráág: het burgemeesterschap is een uitdagende functie. Ik heb grote ambities met de stad waar ik geboren en getogen ben.”

Blijft u Vlaams parlementslid?

“Dat wel. Omdat ik daar het verschil kan maken voor Oostende en voor de regio. Ik ben trouwens ook de vertegenwoordiger van mijn partij in de VVSG ( Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, red. ). Ook dat is een belangrijke uitdaging. De lokale besturen: die vormen de toekomst.”