Onze kunststeden zijn geen Disneyparken waar musea de attractiehallen zijn

Foto MVN
Jan Gheysen
Jan Gheysen Opiniërend hoofdredacteur

Een tentoonstelling van replica’s in 3D van werken van Jeroen Bosch heeft voor opschudding gezorgd in een Brugs museum. In zoverre dat er voortaan bij de ingang van Musea Sculpta een bordje met ‘verboden onder 16 jaar’ hangt. Het verbod is niet absoluut, het is, naar verluidt, eerder een waarschuwing.

Het was een groep Amerikanen die schande sprak over de taferelen die er werden getoond. Voor de Tuin der Lusten van Jeroen Bosch vonden ze weerzinwekkend. Té seksueel getint én te veel foltertoestanden. Het heeft er natuurlijk mee te maken dat het om replica’s gaat in 3D én de tableaus zijn groter dan het originele werk van Bosch.

Moeten musea de toegang beperken omwille van kunst die kan shockeren of die kinderen in de war kan brengen? Het is nog niet eens zo lang geleden dat zo’n vraag eerder dan een spraakmakende expositie museumdirecties op stang zou jagen. Maar tijden en zeden veranderen, zoveel is duidelijk. We zijn preutser geworden, zegt men. We zouden dat graag willen geloven, maar we doen dat beter niet. Wie voorbij Facebook en Instagram gaat surfen, merkt al snel dat Bosch zijn Tuin der Lusten op het internet nooit veraf is, bij wijze van spreken.

Moeten musea waarschuwen voor mogelijk shockerende inhoud van een expositie? Ze mogen dat doen en ze duiden best omstandig wat er precies geëxposeerd wordt. Dat is gewoon een kwestie van educatie (en marketing). Daar zijn kunstmusea doorgaans heel goed in omdat het behoort tot een van hun kerntaken.

Zie ze paraderen met hun selfie-stangen voor werken met een hoge Instagrammable-factor

Maar wat met argeloze museumbezoekers? Die zijn daar, volgens ons, gewoon niet op hun plaats. Voor te veel toeristen zijn onze kunststeden niet minder en niet meer dan Disneyparken, waarvan de kunstmusea de attractieparken zijn. Je ziet ze zo paraderen, dat soort toeristen, en en passant poseren met hun selfie-stangen voor een werk of beeld met hoge ‘Instagrammable-factor’. Ze zijn op smile-safari en natuurlijk schrikken ze zich een bult als ze echt zien waar ze al die tijd naar keken bij Jeroen Bosch en bij andere Vlaamse Primitieven. Of bij Fabre. Of bij Dali, Picasso…

De vraag is of wij onze museumbeleving aan dat soort toeristen moeten aanpassen. Wij vinden van niet. Iedereen, ook kinderen en jongeren, die kunst wil proeven (en daarvoor wil betalen), moet daar toegang toe krijgen. Het is aan de ouders om te beslissen of hun kinderen al of niet matuur genoeg zijn om de werken naar waarde te kunnen zien en proeven. Ze kunnen de verantwoordelijkheid daarvoor niet naar de musea doorschuiven.

Kortom, waarschuw gerust, musea, maar haal dat verbodsbord van de muur als het niet als verbod bedoeld is, maar als waarschuwing. Durf in dat soort zaken duidelijk te zijn en heb het lef om te stellen dat kunst onvoorwaardelijk toegankelijk is voor iedereen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier