Een spiegel als vaccin

Chris Vanhee: "Iedereen die de voorbije weken een essentiële verplaatsing heeft gemaakt, kon vaststellen waartoe de aankondiging dat snelheidscontroles geen absolute prioriteit waren, heeft geleid. Snelwegen leken wel racecircuits. Het waren wellicht dezelfde mensen die aan de kassa van de supermarkt in je nek stonden de hijgen." © Getty Images/iStockphoto
Chris Vanhee
Chris Vanhee Expert verkeersveiligheid

De teugels van de lockdown-maatregelen waren nog maar pas gevierd of we werden terug keihard geconfronteerd met een andere belangrijke doodsoorzaak. Het leek wel alsof we in ons kot waren vergeten dat er in België – in vergelijking met de tragische Covid-19-cijfers – de voorbije tien jaar samengeteld, bijna evenveel dodelijke slachtoffers waren gevallen in het verkeer.

Wanneer je de situatie wereldwijd bekijkt, wordt de vergelijking nog hallucinanter. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO maakt het verkeer jaarlijks 1,3 miljoen slachtoffers. Voor Covid-19 staat de teller momenteel op 285.000. Het is kort door de bocht, maar om nog maar enigszins in de buurt te komen, zal dat corona-beestje nog flink wat boterhammen moeten eten.

Er wordt bovendien met man en macht gewerkt aan een vaccin om deze sluipmoordenaar een halt toe te roepen. Iets wat niet kan worden gezegd wanneer het gaat over de verkeersonveiligheid.

Nochtans viel er, onder andere dankzij een aantal technologische innovaties en repressieve maatregelen, jarenlang een dalende tendens te noteren. De daling was nooit spectaculair en al zeker niet voldoende om onrealistische en sloganeske doelstellingen te behalen. Maar nu het laaghangend fruit is geplukt, staan we terug in ons blootje.

Onze verantwoordelijkheid

Als we uit de lockdown een belangrijke les hebben geleerd, dan toch vooral dat we zelf verantwoordelijk zijn voor elkaars veiligheid en gezondheid. Je kan blijven kijken in de richting van overheden en wetenschappers, maar als puntje bij paaltje komt, ligt er een verpletterende verantwoordelijkheid op onze schouders. In het verkeer is dat niet anders.

Men kan lang discussiëren over de manier waarop de overheid een aantal coronamaatregelen heeft gecommuniceerd, maar de essentie van de boodschap was vrij duidelijk. Toch waren er mensen die er de kantjes af probeerden te lopen, waarvan er op één maand tijd ruim 35.000 betrapt werden bij een politiecontrole. Een veelvoud hiervan glipte ongetwijfeld door de mazen van het net.

Wat zijn we toch een hardleers volkje. Want ook al zijn de maatregelen tot op vandaag vaak voor interpretatie vatbaar, de gevolgen zijn dit allerminst. Ruim 8.500 doden en de teller tikt nog altijd.

Hardleers

In het verkeer is de hardleersheid helaas nog erger. Is het omdat we niet dagelijks op voorpagina’s geconfronteerd worden met de gruwelijke realiteit en de verstrekkende gevolgen voor mens en maatschappij? Of hebben we ons neergelegd bij de zware tol die we betalen voor onze mobiliteit? Overdreven snelheid is een belangrijke doodsoorzaak in het verkeer. Alleen al in de eerste helft van vorig jaar werden meer dan twee miljoen (!) automobilisten geflitst. Dit waanzinnig hoog cijfer toont aan hoe weinig bewust we ons zijn van de risico’s.

Het verkeer maakt jaarlijks 1,3 miljoen slachtoffers. Voor Covid-19 staat de teller momenteel op 285.000

Als drager van een virus vorm je een gevaar voor jezelf en voor anderen. Een meerderheid lijkt dit nu te snappen. Bestuurders vormen ook een gevaar voor zichzelf en voor anderen, maar het ligt blijkbaar veel moeilijker om dit te begrijpen. Iedereen die de voorbije weken een essentiële verplaatsing heeft gemaakt, kon vaststellen waartoe de aankondiging dat snelheidscontroles geen absolute prioriteit waren, heeft geleid. Snelwegen leken wel racecircuits. Het waren wellicht dezelfde mensen die aan de kassa van de supermarkt in je nek stonden de hijgen.

Het verantwoordelijkheidsgevoel is vaak zeer beperkt en de bubbel waarin we onze verplaatsing maken, lijkt voor een gevoel van onaantastbaarheid te zorgen waarbij de wet van de sterkste wordt gedicteerd. Zoiets blijft meestal duren tot de bubbel wordt doorprikt door pakweg een bumper.

Actieplannen

Om het aantal verkeersslachtoffers te beperken, zal er nooit een virus bestaan. Neen, zelfs indien we ooit niveau 5 van zelfrijdende voertuigen bereiken, zal er altijd een risico aanwezig blijven. Sensibilisering, educatie, infrastructuur en handhaving zijn vaak gebruikte sleutelwoorden tijdens discussies in een zoektocht naar oplossingen.

Discussies zouden zich echter moeten vertalen in realistische actieplannen, maar die blijven helaas vaak hangen in de pijplijn tussen werkgroepen en politiek. Het is tijd om ook op dat vlak dringend terug over te gaan naar de orde van de dag.

Maar laten we vooral niet vergeten dat ook elk individu zijn of haar verantwoordelijkheid moet nemen. Een spiegel kan ook in de strijd tegen de verkeersonveiligheid een zeer nuttig vaccin zijn.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier