De vraag is niet nieuw en wordt al even ernstig gesteld als alle keren daarvoor. De vraag om de monumenten waarop Leopold II prijkt, weg te halen uit het straatbeeld. Wie erom vraagt, onderbouwt dat met stevige argumenten, die, naarmate de tijd en het inzicht voortschrijden, almaar sterker en overtuigender worden.
Niet alleen Belgische Congolezen, maar ook hoe langer hoe meer Belgen, jong en oud, scharen zich achter die vraag. De voorstanders van het weghalen van Leopold II schuwen overigens de nuance niet. Plaats de beelden desnoods binnenskamers, in een museum, en voorzie de beelden van uitleg en context, zeggen sommigen dan. Ook daar is weinig tegen in te brengen. De vorst was een genadeloze heerser over zijn kolonie, die hij schaamteloos uitbuitte en vernederde. Daarover zijn historici het grotendeels eens. De man had nooit een standbeeld mogen krijgen.
We kunnen de geschiedenis herschrijven, maar niet het verleden
Maar ze staan er, op diverse plaatsen, onder andere in Brussel en in Oostende, majestueus en imponerend en in Oostende met aanstootgevende decorelementen. En toch durven wij ervoor pleiten om de monumenten niet weg te halen. Nee, doe er iets mee, stellen wij voor. Waarom geven wij actuele kunstenaars niet de kans om met die beelden – met een deel van ons verleden dus – een eigentijdse visie op die figuur en op dat deel van ons verleden artistiek vorm te geven. Ga met die beelden aan de slag in plaats van ze weg te halen. Net zoals we met dat verleden van ons land aan de slag moeten. We kunnen misschien wel de geschiedenis herschrijven, maar niet het verleden. Daar zitten we aan vast. Maar laat het ons onder ogen zien en er lessen uit leren.
Uit de straat, uit het hoofd
Zodra iets uit het straatbeeld verdwijnt, duurt het geen tijd of het is ook weg uit de hoofden van de mensen. De beelden die er nu staan, zetten ons aan het nadenken. Over de wijze waarop wij ooit koloniale heersers hebben verheerlijkt, over onze omgang met de zwarte bevolking ginds en hier, over manifest en over sluipend racisme. De beelden manen ons aan, ze leveren voer voor discussies en voor wellicht ook – laat ons hopen – mentaliteitsverandering.
Een schreeuw, een schandvlek
De mensen die de beelden willen weghalen, hebben gelijk: onze samenleving baalt van zulke machtspotentaten als Leopold II. Haal ze van hun sokkel, maar laat ze niet verdwijnen, zeggen wij. Zorg er integendeel voor dat ze op de een of andere manier – dat is dan het werk van kunstenaars – een artistiek litteken blijven waar we niet naast kunnen kijken. Maak er een schandvlek van, een beeld dat schreeuwt, zodat passanten niet doof blijven voor het onrecht dat met de nieuwe beeldcompositie wordt aangeklaagd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier