Beter vrede her-denken dan oorlog herdenken

Generaal Maczek op de Grote Markt van Roeselare, daags na de bevrijding in 1944. © GF
Jan Gheysen
Jan Gheysen Opiniërend hoofdredacteur

De herdenking van de bevrijding is anders dan de herdenking 100 jaar Eerste Wereldoorlog. Dat heeft natuurlijk te maken met de aard van de oorlog zelf. De beelden van een totaal vernielde Westhoek, de dagelijkse confrontatie met duizenden en duizenden oorlogsgraven en een herdenking die over vier jaar gespreid werd, voelen sowieso anders aan dan wat wij nu deze en de voorbije week meemaken in onze steden en gemeenten.

De Tweede Wereldoorlog is niet zoals de Eerste permanent manifest aanwezig in ons leven van alledag. Natuurlijk slaan we ons nu wel eens voor de kop: ja, dat we het plein achter de markt in Roeselare Polenplein noemen heeft alles te maken met de Poolse bevrijders en het Maczekplein in Tielt heeft ineens weer een gezicht en levensverhaal.

Het is goed om te herdenken. Want we hebben per slot van rekening nooit eerder vanuit dit huidige perspectief naar het verleden gekeken. Wat we zien, wat we ervaren, is totaal anders dan wat onze ouders beleefden toen ze terugblikten op de oorlogsjaren. Bij hen, herinner ik mij, hoorden we echo’s van een oorlogstaal en zagen we nog angst in de ogen. En niet alleen angst om wat voorbij was, maar net zo goed om wat mogelijk kwam. De vrees dat de Koude Oorlog een voorbode was van een Derde Wereldoorlog was bij hen nooit veraf.

We zijn grootgebracht in een land waar we nooit meer aan oorlog hoeven te denken

Die angst kennen wij niet meer. We zijn grootgebracht op een continent en in een land waar we nooit meer aan oorlog hoeven te denken. Gaandeweg zijn de Europese landen erin geslaagd om hun problemen op te lossen in wat we wel eens neerbuigend praatbarakken noemen.

Tot ze ons ineens in Joegoslavië uit onze droom schoten, toen daar de oorlog uitbrak. Het kon dus toch nog, op ons continent. Toen wisten we weer dat vrede meer is dan geen oorlog voeren. Het is niet de oorlog die we moeten herdenken, het is de vrede die telkens opnieuw weer her-dacht moet worden.

Dat we van mening verschillen met andere groepen, met andere naties, met andere continenten: dat is vanzelfsprekend. Maar dat we ondanks die verschillen op een respectvolle manier met elkaar willen en kunnen samenleven, dat is een opgave. Die vrede krijgen we niet in de schoot geworpen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier