12 februari: Darwindag

Talitha Dehaene

Van Dag van het Naakt Tuinieren tot Knuffel je Kat Dag. Je kan het zo gek niet bedenken, of er is een dag aan gewijd. Journaliste Talitha Dehaene (29) pikt er elke week eentje uit.

Wat weet u over Charles Darwin? Wetenschapper! Brit! The Origin of Species! Evolutietheorie! Het recht van de sterkste! Stop de klok!

Dat was het wellicht zo ongeveer, niet? Veel meer kunnen de meeste mensen zich niet voor de geest halen wanneer het over de Britse (check!) wetenschapper (check!) gaat. Zelf ben ik ook geen expert, maar ik las onlangs een boeiend artikel over de grootste misverstanden die er nog altijd over zijn werk bestaan. Zoals wat hij precies bedoelde met ‘survival of the fittest’. Het is de wereldberoemde titel van een hoofdstuk in ‘The Origin of Species’ (1859).

Sindsdien is het idee alomtegenwoordig dat de sterkste, de slimste en de agressiefste altijd wint. Hele bedrijfsstrategieën en politieke keuzes zijn erop gebaseerd. Strijd, competitie en individualisme staan daarin steevast voorop. De uitspraak wordt ook anno 2021 nog gretig aangehaald als een reden om de zwakkeren in de samenleving niet ten volle te helpen. Zoiets druist volgens die theorie immers in tegen het proces van evolutie, of zelfs tegen de menselijke natuur. De sterksten zullen de coronacrisis overleven, zo stelt men, en als de zwakkeren sneuvelen, dan is dat omdat de natuur nu eenmaal zo werkt. Dus waarom zouden we die kostbare vaccins aan hen verspillen? Waarom zouden we hen prioriteit geven?

Zorgen voor elkaar is niet in strijd met de evolutietheorie

Fout, stellen evolutiebiologen. Ja, ‘fit’ is Engels voor ‘in goede conditie’ en doet dus denken aan ‘fitness’, oftewel fysieke superioriteit en kracht. Maar Darwin bedoelde ‘fit’ in die zin helemaal niet zo, zeggen zij. Het woord betekent immers ook ‘aangepast’. Niet de sterksten, maar zij die zich het best aanpassen aan hun omgeving zullen overleven. Dat kan de sterkste of de slimste zijn, maar in bepaalde omstandigheden kan dat ook de voorzichtigste of de kleinste zijn. Hoewel het klopt dat de mens ook gedreven wordt door overlevingsinstinct, is zorgen voor elkaar en de zwakkeren helpen helemaal niet in strijd met de evolutietheorie. Om te overleven, hebben mensen altijd al in groepen moeten leven en leren samenwerken.

Moraal van het verhaal? We hebben elkaar nodig. Dat was al zo vanaf het prille begin. Dus ja, de ouderen verdienen die vaccins. Zeg dat Darwin het gezegd heeft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier