PhD Cup vertaalt wetenschap voor iedereen, Wevelgemnaars Lisa en Pieterjan tonen hoe

© Kevin Faingnaert
Stefaan Lernout

Het is niet evident om op een begrijpelijke manier een ingewikkeld onderwerp uit te leggen. De PhD-wedstrijd traint geselecteerde kandidaten, allemaal doctors in hun eigen specialiteit, hoe ze dat voor elkaar krijgen. Lisa Demets en Pieterjan Verhelst uit Wevelgem werden geselecteerd en vooraf al eens door ons getest.

Jaarlijks worden zo’n 1.800 doctoraten afgewerkt in Vlaanderen, slechts een fractie daarvan komt op de radar van het grote publiek. Daar wil de Vlaamse PhD Cup verandering in brengen, het is een wedstrijd voor pas gepromoveerde doctors om hun onderzoek aan Vlaanderen voor te stellen in een korte maar heldere presentatie. Van de zestien geselecteerde kandidaten komen er vijf uit West-Vlaanderen, onder wie twee Wevelgemnaars. Reden genoeg om hen even voor te stellen, na de tweede van vier dagen mediatraining. Benieuwd of ze al bijgeleerd hebben.

“De opdracht is allesbehalve evident”, zegt Lisa Demets (27) die Geschiedenis studeerde aan de UGent. “Voor ons als historici is dat heel moeilijk, we willen steeds veel details en omkadering geven. Alles in simpele woorden weergeven in amper drie minuten is een uitdaging. De mediatraining die we tot nu toe kregen, helpt ons daar zeker bij.”

Gefascineerd door het onderwaterleven

“We hebben geleerd om één centrale boodschap in de tekst te steken, een hele opgave,” bevestigt Pieterjan Verhelst (28), die Biologie studeerde aan de Gentse universiteit.

Pieterjan is afkomstig uit Brugge, tijdens zijn studies ontmoette hij zijn partner Lieselotte uit Moorsele en zo kwam hij in de Tolbeekstraat in Wevelgem terecht. Van kleins af aan was hij geïnteresseerd in het onderwaterleven. “Mijn eerste vislijntje gooide ik toen ik een jaar of acht was”, zegt Pieterjan. “Ik ben dan ook heel tevreden dat ik mijn hobby kon doortrekken naar mijn werk. En er mijn doctoraatsthesis mocht over schrijven.” De titel daarvan luidt Bewegingsgedrag van Europese paling in relatie tot habitatfragmentatie Nieuwe inzichten afgeleid uit akoestische telemetrie. Na de mediatraining lukt het hem al aardig om dat met simpele bewoordingen aan een onwetende reporter uit te leggen.

De migratie van de paling gaat schrikbarend achteruit, weet Peterjan Verhelst.
De migratie van de paling gaat schrikbarend achteruit, weet Peterjan Verhelst.© Kevin Faingnaert

“In mensentaal betreft dit het migratiegedrag van de paling. De vis vertrekt vanuit onze rivieren naar zee, om dan terug te keren naar dezelfde plaats om zich voort te planten. Op weg naar zee zijn er echter heel wat hindernissen zoals sluizen, waterkracht- en zuiveringsinstallaties. We rusten de palingen uit met een zender die ons toelaat te zien aan welke checkpoints de paling voorbij zwemt. Of niet. Je moet weten dat de paling de meest voorkomende vis was in onze contreien, maar de laatste veertig jaar is de migratie vanuit zee er met 98 procent op achteruit gegaan. Er wordt jonge paling vanuit Frankrijk en Engeland in onze rivieren uitgezet, er is er dus nog steeds paling aanwezig. Vorige week nog ving ik mijn eerste Leiepaling aan de Barakken in Menen. Er is nog zoveel dat we niet weten. Bijvoorbeeld waar de voortplantingsplaatsen zijn. En of de paling die als kleine vis uitgezet werd in Vlaanderen, terugkeert naar hier.”

Dronkenlap of held?

Lisa Demets groeide op in Wevelgem, in de Menenstraat. Ze heeft een broer, Daan. Ze liep school in het Sint-Pauluscollege, daarna in het Sint-Aloysius. Op 18-jarige leeftijd ging ze Geschiedenis studeren aan de universiteit in Gent en bleef er hangen. De titel van haar doctoraat luidt: Onvoltooid verleden. Politiek, historiografie en de handschriftelijke variatie van de Excellente Cronike van Vlaenderen (1400-1550). Een mondvol.

“Simpel gezegd gaat het over hoe mensen in de middeleeuwen zelf geschiedenis schreven”, vertelt Lisa. “Ik onderzocht verschillende teksten uit de 15de eeuw die de geschiedenis van het graafschap Vlaanderen verhalen. Zo’n tekst heet een kroniek. De kroniek werd door verschillende schrijvers geschreven en vaak herschreven, zo merk je dat verschillende handschriften anders zijn. Een voorbeeld is dat van Jan Breydel. Hij duikt voor het eerst op als een aanvoerder in de Guldensporenslag. In de oudere teksten beschreef men hem als een dronkenlap. Later, in de 15de eeuw, behoorde de familie Breydel tot de politieke top in Brugge. De bruut Breydel hebben ze dan via de geschriften aangepast in een geroemd aanvoerder. Zo zie je de relatie tussen de kronieken en de politieke situatie op een moment in de geschiedenis.”

Ik begrijp het dus wat mij betreft, wordt een van hen de winnaar. Of dat ook zo is, weten we binnen enkele weken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier