Zwevezeelse kerstboomkweker over vroege kersttrend

Rufin Degrande vertoeft enorm graag tussen zijn kerstbomen. "De lucht is zo gezond, te midden van de natuur." © foto LS
Redactie KW

Rufin Degrande (59) uit Zwevezele zet elk jaar een kerstboom van eigen kweek in huis. Hij geniet van het groeiproces en ook op kleine schaal verkoopt hij bomen in de regio. “Nog nooit kwam de vraag naar kerstbomen zo vroeg”, klinkt het bij Rufin.

De laatste jaren worden veel vragen opgeworpen over de ecologische impact van de naaldbomen die we massaal in huis halen om de donkere dagen van het jaar op te lichten. “De meest duurzame keuze is nog altijd een echte boom”, stelt Rufin Degrande. “De grote meerwaarde van een echte boom ten opzichte van een plastieken boom is de koolstofopslag die ervoor zorgt dat de lucht wordt gezuiverd.

Boom hergebruiken

“In veel gevallen, als je de boom goed soigneert, kan je ze in volle grond in de tuin planten en het jaar erna nog eens opnieuw gebruiken voor kerst. Ik draag heel veel zorg voor de bomen zolang ze hier onder mijn vleugels opgroeien. Ik geef dan ook graag tips en advies mee aan mensen hoe ze de kerstboom best kunnen onderhouden.”

Rufin is leraar, verbonden aan de tuinbouwschool in Kortrijk, waar hij de focus legt op het onderzoek naar duurzame visteelt. “Ik heb er zelf school gevolgd, mijn eindwerk ging over biodynamische landbouw. Daarna volgde ik een extra jaar om les te kunnen geven, dankzij de aanmoediging van mijn vrouw”, straalt de natuurliefhebber.

Zeldzaamheid

“Ik ben heel gelukkig met wat ik doe, ik ben een beetje de boer van de tuinbouwschool. Ik beslis wat er aangekocht en gepland wordt, wie wat doet. Zo kan ik de leerlingen ook nog bijschaven in kennis. Al sinds mijn twintig jaar leg ik de nadruk op het biologisch kweken. Ik ben opgegroeid met het idee om een eerlijk product af te leveren, zonder insecten te verdelgen. Het blijft mijn bedoeling om vanuit deze waarden te leven en te werken. Het verhaal van duurzaamheid rendabel maken, tracht ik zoveel mogelijk te stimuleren en door te geven.”

In de regio zijn kwekerijen van kerstbomen een zeldzaamheid omwille van de grond die zeer vruchtbaar is. “Hier vinden we een zandgrond en daardoor groeit de boom veel te rap. Ieder jaar beperk ik de groei tot 15 à 20 cm, vandaar dat het een lang proces is. Dit om uiteindelijk een heel mooi resultaat te krijgen met gelijke verspreiding van de takken, zoals we verlangen van een echte kerstboom. Hier staan ze op 1,40 m van elkaar op een stuk bosgrond van 1 ha groot.”

De kleine en grotere dennenbomen samen vormen een stukje paradijs. Zo vindt ook Rufin: “Als ik er ben, dan valt er precies een last mijn schouders. De lucht is zo gezond en ik werk te midden van de natuur en vogels rondom. Mijn vader was boswachter en die voeling met de buitenlucht kreeg ik dan ook van jongs af aan mee. Het is goed dat niet alle natuurgebieden toegankelijk zijn voor wandelaars, zodat dieren veilig in hun habitat kunnen wonen.”

In totaal is een groeiproces van tien jaar nodig om op een duurzame manier kerstbomen te kweken. “Driemaal per jaar wordt de boom artisanaal met de hand gesnoeid en in vorm gezet. Dit gebeurt na de winter, in mei en nog eens in juni om een echt pyramidaal resultaat te zien. Elke boom wordt in de loop van tien jaar dus 30 keer onder handen genomen. Zo verkrijg ik een mooi eindproduct, al is het niet zozeer winstgericht. Telkens wanneer een boom wordt uitgehaald, komt op dezelfde plaats een nieuw exemplaar het jaar erna. Zo blijf je de cirkel draaiende houden. Het is ook mogelijk een boom in 5 à 6 jaar te kweken, maar dan krijg je een lossere structuur. Dit is ook afhankelijk van de grondsoort per streek.” Het kiezen van een kerstboom is elk jaar een groot ritueel en nooit eerder was de vraag zo vroeg op het jaar zo groot. “Mensen willen al een stukje gezelligheid in huis brengen. Een kerstboom geeft sfeer, hé.”

Vervroegde kerstsfeer

Een groot voorstander van de vervroegde kerstsfeer is Rufin Degrande echter niet. “Ik geef steeds mee dat het echt te vroeg is. In principe zouden ze nog een week of twee drie moeten wachten. Het zal zeker niet aan de kwaliteit van de boom liggen, maar ik kan niet verzekeren dat die er nog even mooi zal bij staan tegen januari. Mensen lijken er nu al vanuit te gaan dat de feestdagen dit jaar anders zullen zijn. Voor veel mensen is het natuurlijk een periode om naartoe te leven. Zelf zetten we ook elk jaar een grote boom in huis, maar niet zo vroeg, alles op z’n tijd. Ik ken mijn bomen heel goed, en hang een lintje aan de boom die ik graag bij ons in de living wil zien”, verklapt hij.

Onder de kerstbomen vinden we twee types terug: de Nordmann of zilverspar, en de Picea Omorica of blauwe spar. De Nordmann is tegenwoordig de rolls royce onder de kerstbomen. “Zelf houd ik nog altijd meer van de spar met blauwe schijn, die heeft een heel mooie structuur. Maar ik plant aan volgens de soort die toenemend wordt gevraagd. Vroeger werden de bomen zonder wortel weggedaan, later werden een deel van de wortels afgedaan. Nu wordt meer en meer in de pot zelf gekweekt, waardoor bomen met wortel en al in de pot tot bij de klant komen. Dat is een grote verbetering de laatste jaren.”

Opvolgers

“Een mooie kerstboom bekomen als eindproduct is een heel proces dat niet zo gemakkelijk is. Maar ik heb mijn hart eraan verloren en zou het willen blijven doen wanneer mijn hoofdberoep wegvalt, tot ik erbij neerval”, glundert Rufin. “De klimaatverandering met droge zomers zoals we reeds gehad hebben, eist wel zijn tol: voor de nieuwe bomen is de eerste groeifase daardoor een stuk moeizamer.” De voortzetting van de kerstboomkweek is gelukkig verzekerd. “Ik heb drie dochters en één van de schoonzonen wil het werk later graag verderzetten.”

Genoeg bomen voor veel nieuwe klanten zijn er niet, Rufin wil dan ook vooral zijn verhaal brengen vanuit zijn passie. “Jaarlijks komen dezelfde mensen terug en ik geniet van hun bezoek. Ze mogen hier zolang rondlopen als ze willen, dat is het grote voordeel ten opzichte van een winkel. Ze kijken dan ook echt van alle kanten naar een boom en discussiëren onder elkaar over de beste keuze. Ze vragen bij de beslissing altijd mijn advies om de knoop door te hakken en dat geef ik dan ook graag. Zo halen we een stukje natuur naar binnen, iets waar we allemaal van genieten”, besluit Rufin. (Lise Surmont)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier