De eerste najaarsstorm hebben we alvast overleefd, maar wat gebeurt er als straks een superstorm op onze kust inbeukt? Wat zijn de rampzalige gevolgen voor de bewoners, de economie, het toerisme, de natuur en hoe bouw je een platgewalste kust weer op? De zesdelige dramaserie ‘Als de dijken breken’, vanaf maandag te zien op Eén, confronteert de kijker met dit nooit geziene natuurgeweld. In de slipstream van zo’n orkaan komen ook de vragen aanwaaien.
De eerste zuidwesternajaarsstorm trok vorig weekend over onze kust. Op zee werden windsnelheden tot 130 km per uur gemeten. Toch was dat maar een storm in een glas water vergeleken met de superstormen die ons in de toekomst kunnen overvallen en nu al de fantasie prikkelen van de makers van de fictieserie ‘Als de dijken breken’ die in Nederland 1,7 miljoen kijkers in de ban houdt en vanaf maandag 28 november ook op Eén te zien is.
Het Nederlandse NPO1 zendt op zaterdag 26 november al de vierde aflevering uit van deze Nederlands-Vlaamse zesdelige dramaserie: een nooit geziene superstorm woedt over de Noordzee en zet een groot deel van Randstad Holland én West-Vlaanderen blank. Miljoenen bewoners worden geëvacueerd en, zo schrijft het scenario voor, 25.000 mensen verdrinken in het winterse ijskoude water. De stormnacht van 1 februari 1953 met circa 1.800 doden in Zeeland en 28 doden in ons land was maar een diepe zucht in vergelijking met de orkaankracht van de 10.000-jarige storm die in ‘Als de dijken breken’ over de Lage Landen walst.
Oostends gezin
In de serie volgen we het dramatische wedervaren van diverse slachtoffers. In een mozaïekvertelling zien we hoe het stormachtig huwelijksleven van een Nederlands echtpaar met twee puberdochters onverwacht verzeilt in reëel levensbedreigend noodweer; een bejaard weduwnaar en voormalig concertviolist redt en zich over een ronddwalend meisje van tien ontfermt.
Maar niet alleen Nederlandse slachtoffers komen aan bod: de serie focust ook op een Oostends gezin. Hun woning op de Oosteroever loopt onder water, waardoor de inwonende bomma (Ingrid Devos), haar volwassen dochter (Daisy Van Praet) en kleinkinderen, gespeeld door Joppe Degrijse en Lene Lanckriet, in de problemen komen. De vader van het gezin (Thomas Ryckewaert) zit een straf uit in een, ook al door de storm overvallen, Nederlandse gevangenis. Kan een vriend des huizes (Tom Audenaert) redding brengen?
Maar wat als zo’n storm zich echt voordoet? Bij onze noorderburen heeft de overheid de nodige maatregelen genomen om in de meest kwetsbare kustregio’s een 10.000-jarige storm te kunnen counteren met het Deltaplan, zandsuppletiewerken (zandopspuitingen, red.) en dijkversteviging. In Cadzand-Bad werd zopas nog de laatste ‘zwakke schakel’ weggewerkt.
Alle dijken en duinen in Noord- en Zuid-Holland worden nu geacht een superstorm als in de serie te kunnen trotseren. De dijken in Zeeland kunnen een 4.000-jarige storm aan.
Maar hoe zit het in West-Vlaanderen? Is onze overheid op zo’n storm voorzien? En kan men zich überhaupt wel wapenen tegen zo’n calamiteiten? Haalt de realiteit straks de fictie in? We vroegen het aan Peter DeWolf, adviseur-ingenieur bij de Afdeling Kust van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust van de Vlaamse Overheid en aan gouverneur Carl Decaluwé.
Is Vlaanderen klaar voor zo’n superstorm?
Ir. Peter DeWolf: “Vlaanderen is bezig zich aan het wapenen tegen een 1.000-jarige storm: een storm die statistisch gezien maar één keer in de 1000 jaar voorkomt. Zo’n storm is veel krachtiger dan de 250-jarige storm van februari 1953. Daarbij houden we rekening met een zeespiegelrijzing van zo’n 30 cm tegen 2050, wanneer we met alle werken klaar moeten zijn, en 80cm tegen 2100.”
Welke maatregelen je ook neemt, een sluitende garantie dat er geen overstroming komt, heb je nooit
Welke maatregelen neemt Vlaanderen?
Ir. Peter DeWolf: “De Vlaamse overheid kiest net als de Nederlandse voor een zachte zeewering (zoals zandsuppletiewerken, red.) waar dit mogelijk is en voor harde zeewering zoals stormmuren op dijken waar het echt noodzakelijk is. In de badplaatsen kiezen we soms voor een combinatie van beide ingrepen, zoals de nieuwe verbrede en met stormmuren versterkte zeedijk van Wenduine die beschermd wordt door een breder en hoger strand.”
“Bij het verhogen en verbreden van de stranden zorgen we er voor dat het strand kan meegroeien met de zeespiegelrijzing. Die zandbuffer zorgt ervoor dat ook bij stormweer en springtij de golven de dijkhelling of duinvoet niet meer kunnen bereiken en aanvallen. Afhankelijk van het aantal stormen dat we te verwerken krijgen en hun intensiteit kan je ervan op aan dat zo’n suppletieoperatie 5 à 10 jaar efficiënt blijft.”
“Onze kustbescherming verloopt in nauw overleg met Nederland. We gebruiken nagenoeg dezelfde berekeningsmethodes en kiezen waar het kan voor zandsuppletieoplossingen. Die afstemming is noodzakelijk want als één van de twee landen niet ingrijpt, dan ondervindt het buurland daar ook de negatieve gevolgen van. Stel dat Nederland bij overstromingsgevaar zijn voordeur (lees: kust) barricadeert, maar wij niets ondernemen, dan kan Nederland via hun achterdeur, ons land, toch onderlopen.”
Hoe ver staat de preventieve kustbescherming?
Ir. Peter DeWolf: “De meeste zandsuppleties zijn uitgevoerd. Momenteel pakken we vooral onze kusthavens aan: in Oostende, Blankenberge verrijzen nu stormmuren die moeten beletten dat bij het overlopen van de dokken in de voorhavens het havengebied en de omgeving onder water staan. In Nieuwpoort komt er in principe tegen 2019 in de havengeul ter hoogte van de havenmonding een stormvloedkering: de stalen kering heeft de vorm van een cirkelsegment en rust op de bodem. Bij overstromingsgevaar kan het gedraaid worden om de havengeul volledig af te sluiten. De bescherming van de Zeebrugse haven en verdere maatregelen voor de haven van Oostende zijn nu in studiefase.”
Onze generale repetitie hebben we in december 2013 met de Sinterklaasstorm gekregen
Is zo’n kust nog toeristvriendelijk?
Ir. Peter DeWolf: “We letten er op dat de kust niet verandert in een voor toeristen ongastvrij verdedigingsfront. Zo kiest de afdeling Kust altijd voor een geïntegreerde aanpak, waarbij rekening gehouden wordt met natuurwaarden, economie, toerisme, recreatie… Een voorbeeld? Het Zeeheldenplein in Oostende, heraangelegd in het kader van de bescherming tegen stormen, is nu drie keer groter dan vroeger, maar de stad heeft ook geïnvesteerd in dijkmeubilair, windschermen, een fonteinplein…. Ook in Wenduine is de nieuwe dijk toeristisch erg aantrekkelijk.”
Als alle werken klaar zijn, zitten we dan veilig?
Ir. Peter DeWolf: “Welke maatregelen de mens ook neemt, een sluitende garantie dat er geen overstroming komt, heb je nooit. Daarvoor is de zee te onvoorspelbaar en te dominant: een nog zwaardere superstorm is altijd mogelijk!”
Wat als West-Vlaanderen onderloopt?
Provinciegouverneur Carl Decaluwé: “In tegenstelling tot de ramp in 1953, waar men niet op voorzien was, hebben we nu afspraken met de meest diverse overheidsdiensten en hulporganisaties. Uitgewerkte draaiboeken waarin minutieus te lezen is wie, wat, wanneer en waar moet interveniëren in zo’n geval liggen klaar. Als er dus reëel gevaar dreigt, treedt ons noodplan in werking, wordt een crisiscentrum opgericht en coördineer ik als gouverneur dit plan in nauw overleg met de kustgemeentes en politie, brandweer en andere hulpdiensten.”
“En als we terugdenken aan 1953, dan verloopt de onderlinge communicatie tussen de bevoegde diensten veel efficiënter en zijn ook de weersvoorspellingen accurater en correcter, waardoor een mogelijk storm vlugger voorspeld kan worden. Onze algemene repetitie hebben we gekregen met de Sinterklaasstorm in december 2013. Toen dreigde Bredene onder water te lopen en was men al bezig de inwoners te evacueren. Maar omdat we vroeg op de hoogte waren van het noodweer, hebben we op tijd het leger kunnen vorderen om preventief zandzakken te plaatsen en heb ik de toenmalige Oostendse burgemeester Vandecasteele gevraagd de mobiele stormmuur op de zeedijk te bouwen. We waren voorbereid, maar gelukkig is de wind toen gaan draaien en week het gevaar. Maar hoe dan ook: een superstorm houd je niet tegen!”
Dit is het coververhaal van Krant van West-Vlaanderen van vrijdag 25 november. Verder in de krant o.a.: Stephanie Coorevits interviewt Liesa Naert, de mensen achter de KMO-laureaat Dekeyzer-Ossaer, Lowie D’haeseleer is De Bestn Vant Westn, dansen met jongdementie, het solo-project van Simon ‘Balthazar’ Casier en de Michelinsterren van West-Vlaanderen.
(ML)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier