Na ontelbare vragen en meldingen: metingen brengen luchtkwaliteit en geluidsoverlast rond E17 in kaart

Olaf Verhaeghe

Vanaf eind oktober tot eind 2022 wordt de luchtkwaliteit op meer dan 30 punten in de buurt van de E17 en R8 in Kortrijk, Zwevegem en Harelbeke gemeten. Het initiatief komt van de lokale besturen in samenwerking met het Vlaams Departement Omgeving en de Vlaamse Milieumaatschappij en kadert in het grote K-R8-project. “Of een dak op de E17 de beste oplossing is? Deze gedetailleerde meetcampagne moet helpen om die vraag te beantwoorden”, duidt schepen Bert Herrewyn (Vooruit).

Hoe groot is de impact van het auto- en vrachtverkeer op de E17 en de R8 door Kortrijk? In welke wijken is de kwaliteit van de ingeademde lucht er slechter aan toe dan elders? En tot hoe ver is er geluidshinder van de snelweg? Het zijn maar enkele van de vragen waarop Kortrijk, Zwevegem en Harelbeke samen met Leiedal, de Vlaamse Milieumaatschappij en het Departement Omgeving een antwoord willen zoeken met een grootschalige meetcampagne.

Bezorgde buren

“Het meten kadert in het K–R8-project waarmee Vlaanderen de leefomgeving en verkeersproblemen rond de snelweg wil verbeteren”, zegt Kortrijks schepen van Leefmilieu Bert Herrewyn (Vooruit). “Tijdens de inspraakrondes bleek er zowel bij de omwonenden als de lokale besturen grote bezorgdheid te zijn over de luchtkwaliteit en de geluidsoverlast.”

Schepen Tijs Naert (Harelbeke), Bert Herrewyn (Kortrijk) en Wout Maddens (Kortrijk, voorzitter Leiedal) stelden samen met Silvie Creyf van het Departement Omgeving en Bo Van den Bril van de Vlaamse Milieumaatschappij de grootschalige meetcampagne voor.
Schepen Tijs Naert (Harelbeke), Bert Herrewyn (Kortrijk) en Wout Maddens (Kortrijk, voorzitter Leiedal) stelden samen met Silvie Creyf van het Departement Omgeving en Bo Van den Bril van de Vlaamse Milieumaatschappij de grootschalige meetcampagne voor. © Olaf Verhaeghe

Eerder lieten verschillende actiegroepen, zoals de Kortrijkse Burger Beweging E17, zich horen over de impact op de buurt. En ook bij de steden en gemeenten zelf komen al jaren ontelbare meldingen binnen over de hinder die de snelweg op de omgeving veroorzaakt. “Het gaat zeker niet alleen over lawaaihinder, maar ook over roetneerslag in de tuinen. Die bezorgdheden en opmerkingen vallen niet in dovemansoren”, aldus schepen Herrewyn nog. “Het is net dankzij al die meldingen dat we nu extra metingen uitvoeren, grotendeels op basis van input van de buurtbewoners zelf.”

33 meetpunten in de buurt

Vanaf 28 oktober zullen op 33 verschillende locaties – twee vaste, hoogtechnologische meetpunten van Vlaanderen en 31 punten in tuinen van buurtbewoners of bij scholen in de buurt – gedetailleerde metingen worden gedaan van de hoeveelheid stikstofdioxide in de omgeving van de E17 en de R8 rond Kortrijk. Daarbij wordt ook de hulp van een 15-tal vrijwilligers ingeschakeld, die om de twee weken de genomen stalen ophalen en verzamelen bij laboratoria.

“Het meten van stikstof in de lucht is een goede parameter om na te gaan hoe het gesteld is met de luchtverontreiniging door het verkeer”, klinkt het bij Bo Van den Bril van de Vlaamse Milieumaatschappij. “De metingen die we gedurende 15 maanden gaan doen, focussen op de directe impact op de lucht- en leefkwaliteit in de woonwijken vlakbij.” Na zes maanden wordt een eerste rapport opgemaakt, in de loop van 2023 moet de hele evaluatie en interpretatie af zijn.

Lokale Curieuzeneuzen

“Eigenlijk kan je dit project vergelijken met de Curieuzeneuzen, maar dan op schaal van Kortrijk, Zwevegem en Harelbeke”, oppert Bert Herrewyn. “Het gaat om hyperlokale meetresultaten die ons bijzonder interessante inzichten kunnen opleveren over hoe groot de impact van die E17 op de buurt nu eigenlijk echt is. Als stad hebben we trouwens bewust aangedrongen op zoveel mogelijk meetpunten en we betalen dan ook extra voor 19 locaties die we hebben toegevoegd.”

Wie resultaten verwacht over het verschil tussen spitsuren en de minder drukke momenten komt echter bedrogen uit. De staalnames bij de buurtbewoners zijn enkel over een langere periode bruikbaar. Metingen per uur zijn enkel mogelijk met heel dure toestellen. De bedoeling van het project is vooral om de situatie rond Kortrijk-Oost en Kortrijk-Zuid zo goed mogelijk in kaart te brengen. Eventuele knelpunten kunnen op die manier en in een verdere fase van K-R8 opgelost worden.

“Deze meetcampagne moet helpen om te bepalen of een dak op de E17 straks een goede oplossing kan zijn”, knipoogt de schepen nog, verwijzend naar het droomscenario van het stadsbestuur van een Park 17 boven de snelweg. “Het is nu vooral belangrijk om de kwaliteit van de lucht te monitoren over een langere termijn en een ruimere omgeving.”

Ook geluidsmetingen

Naast de luchtkwaliteitsmetingen zullen op 38 verschillende locaties in de buurt gedurende anderhalve maand geluidsmetingen plaatsvinden. Die onderzoeken het lawaai van het wegverkeer in de drie gemeenten rond Hoog Kortrijk en Kortrijk-Oost. Concreet gaat het om 24 mobiele punten, waarbij een geluidsdeskundige het aantal decibels opmeet, en 14 vaste meetpunten. Die laatste kunnen 24 uur op 24 het lawaai van het het verkeer op de E17 en R8 opmeten.

“We meten niet enkel vlak naast de snelweg, maar gaan bewust de wijde omgeving meenemen. Bovendien brengen we dankzij de continue meting ook de nachtelijke geluidsimpact in kaart”, zegt Bert Herrewyn daarover. De resultaten van de geluidsmetingen maken vanzelfsprekend ook deel uit van het milieueffectenonderzoek van K-R8.

Tijs Naert, Groen-schepen van Milieu in Harelbeke is opgetogen dat het geluidsaspect grondig wordt onderzocht. “Vooral voor Stasegemnaren is de hinder erg groot”, zegt hij. “Ik ben dan ook tevreden dat dit gedetailleerde project van start kan gaan. Bovendien merk je aan de vrijwilligers voor de luchtmetingen en de interesse voor het hele proces dat heel wat mensen hiermee bezig zijn. Het is belangrijk dat we dit zo grondig mogelijk doen.”

36.000 euro

De meetcampagne voor de luchtkwaliteit en de geluidsoverlast kost alles samen zo’n 36.000 euro, waarvan de stad Kortrijk er 21.000 voor haar rekening neemt. Het K-R8-project gaat na de inspraakrondes van dit voorjaar straks een nieuwe fase in. Nog dit jaar moet een scopingnota het kader voor verdere concrete onderzoeken afbakenen.

Fijn stof op nieuw dashboard

Naast de metingen rond de E17 meet Kortrijk op zes locaties in het centrum en de deelgemeenten de concentraties fijn stof in de lucht. Die sensoren hangen al een tijdje in het straatbeeld en meten de kleine deeltjes die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Met een nieuw dashboard op de website www.kortrijk.be/luchtkwaliteit brengt het stadsbestuur voortaan alle meetgegevens duidelijk in kaart. Zo kan je altijd nagaan hoe het gesteld is met het fijn stof in jouw buurt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier