De snikhete temperaturen doen veel Ieperlingen verlangen naar een frisse duik in het water, maar behalve in het zwembad mag je nergens zwemmen in Ieper. Behalve als je lid bent van de Ieperse triatlonclub, dat sinds 2020 toestemming krijgt om te zwemmen in Dikkebusvijver. Al raden ze het ook daar ten zeerste af te raden want zowel in Dikkebusvijver, Zillebekevijver als de vestingen zijn er weer blauwalgen, terwijl de vaart overwoekerd wordt door eendenkroos.
De leden van Triatlon & Duatlon Team Ieper (TDTI) wilden maanden in de vestingen zwemmen om aan te tonen dat het water daar veel properder geworden is dankzij de recente baggerwerken. “Op 11 september organiseren wij onze In Flanders Fields Marathon en het zwemgedeelte vindt plaats in de vestingen”, zegt Maarten Durnez, voorzitter van TDTI. “Een van de minst aangename zaken van onze wedstrijd is dat het water van de vestingen organisch bevuild is. Niet toxisch van chemicaliën of zo, maar er zaten altijd heel veel rottende bladeren in van jaren ver.”
Zwarte soep
“De vestingen waren nog nooit uitgebaggerd geweest en veel atleten klaagden erover dat ze in een zwarte soep moesten springen, dat het meer een modderplas was dan een waterplas. Recent werden er echter baggerwerken uitgevoerd waardoor de kwaliteit veel verbeterd is. Dus gingen we eens zwemmen in de vestingen en ondertussen beelden verspreiden dat het water nu wel properder is.”
Vestingen
De ironie wilde echter dat door een ander probleem met de waterkwaliteit die PR-stunt moest uitgesteld worden. “De hitte en de droogte hebben ervoor gezorgd heeft dat er sinds vorige week donderdag ook blauwalgen zijn in de vestingen, na eerder op te duiken in Dikkebus en Zillebeke. Het is niet te doen”, zegt Maarten Durnez.
Ook Eric Marrecau van de Ieperse milieudienst zag de blauwalgen op het vestingwater. “In de vestingen is het de eerste keer dat het in die mate voorkomt. Twee jaar geleden kwam het ook voor, maar toen was het plaatselijk. Nu is het overal, zowel de Majoorgracht als de Kasteelgracht. Het gedeelte tussen de Menenpoort en het openluchtzwembad was aanvankelijk gevrijwaard gebleven, maar maandag zagen we daar ook blauwalgen opduiken.”
Baggeren
De vraag van 1 miljoen: wat is er daaraan te doen? “Dat de kant tussen het openluchtzwembad en de Menenpoort aanvankelijk gevrijwaard bleef is wellicht omdat die zone volledig gebaggerd werd”, zegt Maarten Durnez. “Blijkbaar heeft baggeren dus wel een effect. We zien dat ook op Dikkebusvijver, die in 2019 werd uitgebaggerd. 2020 hadden we geen problemen, in 2021 heel kort, maar dat kwam natuurlijk ook doordat het geen warme zomer was. Dit jaar hebben we het ondertussen al twee weken zitten.”
Nutriënten
“Iedereen weet wat er moet gebeuren, maar het is moeilijk om het in orde te krijgen. Het gaat over overbemesting en erosie van landbouwpercelen in Heuvelland. De nutriënten vloeien mee met de Kemmelbeek die uitmondt in Dikkebusvijver, waardoor de blauwalgen beginnen te bloeien. Het is op het moment dat ze afsterven dat er een risico is op zuurstoftekort en alle nadelige gevolgen daarvan. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen, zoals kalk uitstrooien, maar het is dweilen met de kraan open als je probeert dingen te doen terwijl die nutriënten blijven binnenstromen.”
Lees verder onder de foto.
Nochtans namen Stad Ieper en Provincie West-Vlaanderen enkele jaren geleden maatregelen om het probleem in te dijken, zoals het aanleggen van een damconstructie door Heuvellandse boeren die percelen hebben aan de oevers van de Kemmelbeek. Die constructie bestaat uit plantaardig materiaal dat bij hevig regenweer het slib tegenhoudt waardoor alleen het gefilterd water wegstroomt. Er werden ook bufferstroken tussen de landbouwpercelen en de oevers aangelegd, waardoor en grotere natuurlijke weerstand werd gecreëerd tegen de bodemerosie
Droogte en hitte
Ook de droogte heeft een impact op de blauwalgen. “De hoge temperaturen zijn zeker een heel belangrijke factor. We zien dat de waterstand van de vestingen heel laag is”, zegt Eric Marrecau. “Het is ooit nog lager geweest, maar het moet dringend regenen. Pas dan kunnen we water vanuit Zillebekevijver en de Verdronken Weiden laten doorstromen naar de vestingen. Dat zijn communiceerde vaten. Regen zorgt ook dat die filmlaag van de blauwalgen afgespoeld wordt. Wel is het zo dat zuurstofgehalte nog vrij goed zit, zowel in de vijvers als in de vestingen. Maar het kan zijn dat het plots omslaat als die blauwalgen massaal afsterven.”
Kanaal Ieper-IJzer
Zwemmen in de vestingen en de vijvers is dus geen goed idee. Ook in het Kanaal Ieper-IJzer duik je beter niet, want die wordt overwoekerd door een laag eendenkroos. “Het zijn een beetje dezelfde factoren als bij de blauwalgen die ervoor zorgen dat het eendenkroos begint te bloeien. Twee soorten eendenkroos komen er voor, onder andere een exotische invasieve soort die sneller groeit dan andere soorten. De Vlaamse Waterweg, die beheerder is van het kanaal, heeft wel al een aantal keer met een bootje de laag eendenkroos afgeschept. Twee weken geleden hebben ze dat laatst gedaan. Het is wel heel arbeidsintensief werk en niet zo effectief, vooral als er maar een dun laagje kroos ligt.”
Overstort
Een tweede probleem is dat er een overstort zit in het kanaal. “Daarom ben ik niet happig om in de vaart te zwemmen”, zegt Maarten Durnez. “Op dit moment is het water wellicht nog redelijk goed omdat het al lang niet meer geregend heeft, maar als er eens felle regenbui is en het overstort treedt in werking, dan zit je met vermenging van vuil water. Vandaar dat je daar ook soms massale vissterfte hebt na felle regenbuien.”
In Flanders Fields Marathon
Voorlopig maakt TDTI zich echter nog geen zorgen over de In Flander Fields Marathon. “We hopen dat het tegen dan nog eens gaat regenen. Ik ben er wel gerust in dat de blauwalgen die er nu zitten weg zullen zijn, het is dan nog de vraag of er dan nog nieuwe zullen komen”, zegt Maarten. “Ieper is trouwens niet de enige stad die met dergelijke problemen kampt. Veel triatlons in West-Vlaanderen beginnen te verhuizen van het najaar naar het voorjaar, en liefst zo vroeg mogelijk, om het risico op blauwalgen te beperken. Ondertussen hebben we al 250 inschrijvingen voor onze wedstrijd, maar we stellen vast dat er post-corona heel lang gewacht wordt om in te schrijven. Iedereen wil zijn agenda openhouden voor van alles dat moet ingehaald worden, denk ik. Als we het levend en rendabel willen houden dan zouden we toch aan die 300 deelnemers moeten geraken.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier