IWVA wint drinkwater uit hergebruik rioolwater: “We mengen het met duinwater”

Bart Clarebout voor het infiltratiepand, een soort vijver vol gezuiverd rioolwater in het waterwinningsgebied Sint-André. Van hier uit zinkt het water weg in de duinengrond. © HH
Hannes Hosten

Verrassend: ruim 67 procent van het zelf geproduceerde drinkwater van de IWVA, de Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht, is gezuiverd rioolwater. Het water infiltreert in de duinwaterwinning en wordt zo gemineraliseerd en verder gezuiverd. De IWVA is een pionier in België in waterhergebruik. “Er zullen nog maatschappijen volgen”, voorspelt Bart Clarebout van de IWVA. België is het land met de derde hoogste ‘waterstress’ in Europa, het risico op een tekort aan drinkbaar water. Hergebruik is een oplossing.

Vorige week meldde het World Resources Institute (WRI) dat een kwart van de wereldbevolking in een gebied leeft met extreem hoge waterstress. België staat op de 23ste plaats op de ranglijst en op de derde plaats in Europa, na Cyprus en Andorra. Een van de maatregelen die we kunnen nemen, is meer water hergebruiken. En daar is de IWVA, de kleine watermaatschappij van De Panne, Koksijde, Nieuwpoort, Veurne, Alveringem en een deel van Diksmuide, voortrekker in. Al sinds 2002 wordt water uit de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin in Wulpen verder gezuiverd tot drinkwater. Dat gebeurt in het waterproductiecentrum Torreele, vlak naast de zuiveringsinstallatie van Aquafin. Maar het is niet dat water dat rechtstreeks naar de klant stroomt. Eerst gaat het naar het duinwaterwinningsgebied Sint-André in Koksijde, waar het infiltreert en na passage door de duinzanden gemengd wordt met duinwater.

Eerste Wereldoorlog

“Wij zijn de enige watermaatschappij in België die drinkwater wint in de duinen”, vertelt Bart Clarebout, verantwoordelijke van De Doornpanne, het bezoekerscentrum van de IWVA, in Koksijde.

“De waterwinning begon in de Eerste Wereldoorlog in de Cabourduinen in Adinkerke. Er werd drinkwater gewonnen voor het Belgisch leger. Later werd die installatie overgenomen door de IWVA. In 1947 kwam er een tweede winningsgebied bij in de duinen van Sint-André. In 1967 volgde nog een gebied in het Calmeynbos in De Panne, maar in 2002 stopten we de waterwinning in de Cabourduinen. Als we te veel zoet water winnen in de duinen, dreigt een terugstroom van zout water. Normaal loopt het zout en zoet water niet door elkaar. De massadichtheid verschilt en er zit een buffer van brak water tussen beide lagen.”

Geen chloor

“Het gezuiverd water wordt eerst intensief verder gefilterd in ons productiecentrum in Wulpen. Het resultaat is water dat niet gemineraliseerd is. Daarna sturen we het via een leiding naar de duinen van Sint-André. Via twee uitlaten komt het in een infiltratiepand, een vijver van 2,1 hectare. Het water infiltreert in de duinen, blijft gemiddeld 55 tot 60 dagen in de grond en mengt zich zo met het grondwater. Zo komen er mineralen in het water en moeten we niet kunstmatig mineraliseren, wat erg duur is. De duinen bieden een natuurlijke bacteriële desinfectie, waardoor wij weinig chloor aan ons drinkwater moeten toevoegen.”

In de toekomst zal nog veel meer water hergebruikt worden

“In totaal 190 winputten van 12 meter diep vangen het drinkwater op en voeren het naar een centraal reservoir”, legt Bart uit. “Dat gebeurt heel goedkoop, via een systeem van overhevelen. Denk aan een slang waar je zelf aan zuigt om zo een stroom op gang te brengen. Wij moeten wel alles oppompen wat we aan gezuiverd rioolwater infiltreren. Dat mag niet in de duinen achterblijven. Daarom de 190 winputten. Wij hebben een vergunning om hier 1,5 miljoen kubieke meter grondwater per jaar te winnen en 2,9 miljoen kubieke meter te infiltreren, dus een totale capaciteit van 4,4 miljoen kubieke meter. Vorig jaar infiltreerden we hier nog 2,1 miljoen kubieke meter. Ons systeem bleek de voorbije droge zomers erg robuust.”

De klant betaalt voor het drinkwater van de IWVA niet het laagste, maar zeker ook niet het hoogste tarief in Vlaanderen. Het zuiveren van rioolwater kost ongeveer 0,5 euro per kubieke meter, maar het water dat we aankopen bij de Vlaamse buren kost het dubbele. “Vorig jaar produceerden we zelf 3,9 miljoen kubieke meter drinkwater, 973.000 kubieke meter moesten we aankopen. Dat doen we voornamelijk in Frankrijk en in de zomer. Dan gaat het drinkwater van Sint-André vooral naar klanten in Koksijde, Oostduinkerke en Sint-Idesbald. De Panne krijgt momenteel vooral ingekocht Frans water”, aldus Bart.

Enige in België

“Wij zijn de enige maatschappij in België die drinkwater wint via hergebruik van gezuiverd rioolwater. In heel Europa wordt het enkel nog gedaan op één plaats in Groot-Brittannië. Maar in de toekomst zal het nog meer gebeuren. De bevolking neemt toe en de vraag naar water zal niet dalen, ook al gaan mensen tegenwoordig zuiniger met water om. Het drinkwatergebruik in Vlaanderen daalde de voorbije twee, drie jaar van 120 liter per persoon per dag naar 99 liter per persoon per dag. Onze klanten zijn zelfs nog zuiniger, want zij gebruiken maar 93 liter per persoon per dag. Onze verkoop is dus gedaald, maar de vaste kosten blijven. Het is positief dat de mensen spaarzamer omgaan met water, maar het stelt ons voor een uitdaging. Toch zijn onze prijzen, in tegenstelling tot die van andere maatschappijen, de voorbije vier jaar niet gestegen.”

“Er zullen geen nieuwe waterwinningsgebieden in de duinen komen”, zegt Bart. “In natuurreservaten is het sowieso uitgesloten. De bestaande zullen wel behouden blijven. Wij hebben de geschiedenis mee. We streven er in elk geval naar om onze waterwinning in de duinen te behouden en verder duurzaam te beheren, zowel de grondwatervoorraden als de natuur. Het is drinkwater van hoge kwaliteit en het komt uit een beschermd natuurgebied, niet beïnvloed door landbouw, industrie of verkeer. Wij moeten onze vergunningsaanvraag altijd goed verantwoorden, maar momenteel staat de drinkwaterwinning in de duinen niet ter discussie.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier