Hoogspanningslijn Ventilus komt zeker bovengronds

Ventilus, het nieuwe hoogspanningsnet tussen de windmolenparken op zee en het binnenland, zal zo veel als mogelijk bovengronds aangelegd worden. Er komt dus een nieuwe luchtlijn met hoogspanningsmasten doorheen onze provincie. Bewoners reageren ontgoocheld. “Men trekt zich niets aan van de gezondheid van de mensen die daar wonen”, klinkt het.

In april vorig jaar kondigden Elia en de Vlaamse overheid het plan-Ventilus aan: een nieuwe, 82 kilometer lange elektriciteitssnelweg die ervoor moet zorgen dat de energie van de windmolenparken op zee tot in het binnenland geraakt. Concreet moeten er kabels getrokken worden van die windmolenparken tot aan het strand, komt er een nieuw hoogspanningsstation in Brugge of Oostende en moet de elektriciteit getransporteerd worden tot aan het hoogspanningsstation in Avelgem.

Over hoe dat laatste moet gebeuren, is er sindsdien heel wat ophef. Aanvankelijk was het de bedoeling om vanaf Jabbeke tot aan Lendelede een nieuwe luchtlijn met hoogspanningsmasten te bouwen, die van Torhout tot net voorbij Izegem langs de snelweg E403 zou lopen.

Al van bij de voorstelling van dat basisalternatief kwam er heel wat protest. Boze landbouwers hielden een filterblokkade boven de brug over de snelweg in Lichtervelde, er kwamen protestborden langs de E403, meer dan 4.000 bezwaarschriften werden ingediend en ook in de gemeenteraden van alle betrokken gemeenten lieten burgers hun stem horen.

Vrijwel alle betrokken burgemeesters lieten ondertussen verstaan een koele minnaar van het project te zijn en ook de provincie sprak zich uit. “De totale lengte van het bovengrondse net mag niet uitgebreid worden”, liet gedeputeerde Sabien Lahaye-Battheu (Open VLD) verstaan.

Geen gelijkstroom

Om alle kritiek te kanaliseren werd beslist om, vooraleer verder te gaan met het plan, eerst drie zogenaamde stakeholdersgroepen te organiseren waar vertegenwoordigers van de besturen, de intercommunales, het middenveld en bewonersgroepen van gedachten konden wisselen met experts.

Technologie, landbouw en gezondheid waren de drie thema’s in die groepen. De groep technologie kwam als eerste aan de beurt omdat, vooraleer over landbouw of gezondheid te discussiëren, men eerst moet weten met welke technologie Ventilus plant verder te gaan. De conclusie van de werkgroep is duidelijk: “Uit de dubbelcheck technologie blijkt dat wisselstroom de enige aanvaardbare technologie is voor de uitbouw van het Ventilusproject. De optie gelijkstroom zal dus niet meegenomen worden in de zogenaamde scopingnota”, aldus het Departement Omgeving.

Wisselstroom ondergronds aanleggen, zorgt voor transportverlies en onstabiliteit van het netwerk en kan dus niet voor langere afstanden gebruikt worden. Bijgevolg kan men, althans volgens de conclusies van de werkgroep, niet anders dan tientallen kilometers nieuwe luchtlijnen met masten bouwen. Net waar alle burgerplatforms, gemeentebesturen en de provincie zich zo hevig tegen verzet hebben. Waar het tracé zal lopen, is nog niet beslist. Ook over welke masten dat dan moeten zijn, is er nog discussie. Twee ontwerpen zullen meegenomen worden in de scopingnota: de klassieke vakwerkmast, zoals die er nu al staan maar dan zwaarder, en de zogenaamde Wintrackmast. Dat is een Nederlands ontwerp dat een stuk smaller is dan de klassieke mast en dus ook een smaller magnetisch veld op de grond genereert.

Doekje voor het bloeden

“Of het nu een vakwerkmast of een Wintrackmast wordt, speelt eigenlijk geen rol”, zegt Lieven Vandamme van het burgerplatform in Zedelgem. “Men houdt simpelweg geen rekening met de gezondheid van de mensen die eronder wonen. Er blijft een magnetisch veld en daar wil je echt niet onder wonen”, zegt hij.

De bewoners zijn ontgoocheld dat er weinig bereidheid was om alternatieven te onderzoeken. “Er zijn nog andere mogelijkheden. Men zou de elektriciteit die aankomt aan de kust via gelijkstroom – en dus ondergrondse kabels – direct kunnen doortrekken naar het hoogspanningsstation in Avelgem. Dan moeten er geen nieuwe masten komen. Dat is technisch perfect mogelijk en het enige waar de mensen dan last van hebben, is van de werf om de kabels te leggen. Het probleem is dat men dit eenvoudigweg zelfs niet wil onderzoeken.” Hoogstens kan er een stuk van 12 kilometer ondergronds aangelegd worden, zo blijkt uit het verslag van de stakeholdersgroep. “Dat is een doekje voor het bloeden. Iedereen, van Zedelgem tot Izegem en alles daartussen, zal vechten om dat stuk op hun grondgebied te krijgen. Bovendien is wisselstroom ondergronds ook niet ongevaarlijk”, zegt Lieven Vandamme.

Hallucinant

De burgerplatforms blijven met een dubbel gevoel achter, na de afsluiting van de eerste stakeholdersgroep. “Enerzijds zijn we blij dat die extra stap is ingebouwd, dat men inspanningen doet om onze mening te horen”, zegt Heidi Deleu van burgerplatform Leefbaar E403 uit Lichtervelde. “Anderzijds hebben we toch het gevoel dat men dit alleen maar deed om in een later stadium juridisch ingedekt te zijn. Wat mij vooral tegen de borst stoot, is dat de bevolking op geen enkele manier beschermd wordt. Er is geen wettelijk kader omtrent de normen voor de elektromagnetische straling. Die normen bestaan wel, maar er wordt nergens gemeten of die overschreden worden. En mocht er toch gemeten worden, is er geen handhavingsbeleid. Er zijn geen boetes of sancties. Men kan ons niet garanderen dat dit project veilig is voor de bevolking. Hoe kan men dan verwachten dat er een draagvlak voor zou bestaan?”, vraagt Heidi Deleu zich af.

Ook over het thema gezondheid wordt momenteel een stakeholdersgroep gehouden. “Maar daar worden wij als burgers buiten gehouden. We krijgen daar geen enkele informatie over”, klinkt het.

Bij het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid is men wel tevreden over de resultaten van de stakeholdersgroep. “Het planteam voor dit project heeft nu duidelijkheid over de technologie en de mast- types. Alle stakeholders hebben constructief meegewerkt aan de werkgroepen rond technologie”, klinkt het.