Steve Vandenberghe (SP.A), de burgemeester van Bredene, zou maar wat graag een statiegeldsysteem invoeren, maar dat veroorzaakt heel wat onrust bij de handelaars. “Het terugnemen van plastic flesjes en blikjes kost de winkelier 40.000 euro per jaar”, zegt Brecht Clyncke van ondernemersorganisatie Unizo. “We staan niet als tegenstanders tegenover elkaar. We zullen elkaar vinden”, is de burgemeester vastbesloten.
Bredene kondigde eind maart al aan niet op Vlaanderen te zullen wachten om een statiegeldsysteem in te voeren. De datum van 1 januari 2020 werd toen vooropgesteld. Burgemeester Vandenberghe liet wel nog in het midden wat voor systeem het zou worden. Eén mogelijkheid is een eigen systeem, waarbij elke verpakking in een Bredense winkel een sticker met een unieke barcode krijgt. Maar dat vraagt uiteraard een forse inspanning van de winkeliers. Andere mogelijkheden zijn een beloningssysteem, waarbij je 5 cent krijgt per blikje of flesje dat je terugbrengt naar bepaalde inzamelpunten. Een nog vrijblijvender systeem – toch voor het grote publiek – is dat waarbij verenigingen en sportclubs lege flesjes en blikjes inleveren en er een beloning voor krijgen.
Waarom neemt Bredene het voortouw?
Steve Vandenberghe: “We vragen de Vlaamse regering al lang om initiatief te nemen rond zwerfvuil. Ik ben niet getrouwd met statiegeld, maar de regering kwam met geen enkel alternatief voorstel dat even mooie resultaten biedt als het statiegeldverhaal, waarin je 40 tot 50 procent minder zwerfvuil hebt. 70 tot 90 procent van het zwerfvuil bestaat uit drankverpakkingen. Zwerfvuil is irritant als je gaat wandelen in de duinen of op het strand. Dan kan je even goed in het containerpark gaan wandelen. Ik was het wachten beu en besloot zelf iets te doen. We zijn aan een verkenningsfase bezig, waarin we alle opties openhouden. Dat geldt ook voor de financiering van het systeem. Maar we willen de hand reiken naar vele betrokkenen om het draagvlak op termijn te doen groeien.”
Toch zijn de handelaars verontrust?
Brecht Clyncke: “Ook wij vinden dat het zwerfvuil teruggedrongen moet worden, maar we zijn ervan overtuigd dat statiegeld daar niet dé oplossing voor is. Er zijn alternatieven. We vinden dat mensen nog meer gesensibiliseerd moeten worden. Bredene heeft een heel mooi plasticplan en ik wil de burgemeester daarvoor feliciteren. Maar er moet een mentaliteitswijziging komen bij de burger. En die bereik je met een mix aan maatregelen. Ik denk aan nudging, inspelen op het onderbewuste en vuilnisbakken meer in het zicht plaatsen.”
Ik merk vandaag vooral veel onwetendheid bij de handelaars – Brecht Clyncke (Unizo)
Waarom geloven jullie niet in statiegeld?
Brecht Clyncke: “Eerst en vooral door de kostprijs. Een terugnamemachine kost zo’n 23.000 euro per jaar. Die kost kan je afschrijven, wat neerkomt op 3.826 euro per jaar. Dan is er nog de personeelskost. Iemand zal moeten instaan voor het sorteren, het onderhoud en interventies aan en rondom de machine. Die loonkosten worden geraamd op 18.000 euro per jaar. De winkelier moet ook ruimte opofferen voor de terugnamemachine. Dat gaat om 12 m², toch ook een jaarlijkse kost van 17.500 euro. Alles samen 40.000 euro per jaar. Dat blijkt uit een praktijktest van een Sparwinkel in Vlaanderen. Wij vrezen ook de concurrentie met het buitenland. Onze supermarktprijzen zijn nu al hoog in vergelijking met de buurlanden. En vergeet niet de rompslomp voor de gebruikers: ze moeten alles bijhouden en terugbrengen naar de winkel.”
Zijn er betere oplossingen dan statiegeld, burgemeester?
Steve Vandenberghe: “Het voorkomen en opruimen van zwerfvuil kost Bredene 350.000 euro per jaar, belastinggeld dat we liever zouden gebruiken om die andere 60 procent van het zwerfvuil aan te pakken. Het terugbrengen van flesjes en blikjes lokt ook nieuwe klanten naar de winkel. Het Noorse systeem, een van de beste ter wereld, zorgt voor 90 procent recyclage en biedt handelaars een vergoeding, waardoor ze er geld aan verdienen. Een kleine buurtwinkel hoeft ook geen machine aan te schaffen.”
Voorziet Bredene ook een financiële compensatie?
Steve Vandenberghe: “Ik laat alle opties open, maar wil gewoon zeggen dat het systeem de handelaars niet per se geld kost.”
Ik kan me niet voorstellen dat over niets een consensus mogelijk is – Steve Vandenberghe
Kan je de handelaars over de streep trekken met een financiële compensatie en mogelijk nieuwe klanten?
Brecht Clyncke: “Een terugverdienmodel moet bestudeerd worden. Maar veel extra klanten verwachten we niet. Dat blijkt ook bij de winkels die huisvuil- en pmd-zakken aanbieden. Ik merk vandaag vooral veel onwetendheid. Er is nood aan goede communicatie, zodat de handelaars zich kunnen voorbereiden.”
Hoe denkt de gemeente de handelaars toch te overtuigen?
Steve Vandenberghe: “We verzamelen nu informatie en worden begeleid door gespecialiseerde organisaties. Tegen begin 2020 wil ik een eerste voorstel klaar hebben. Onze handelaars zijn nu heel sceptisch. Ik weet ook wel dat ons plan totaal geen kans op slagen heeft als we hen tegen ons in het harnas jagen en een plan door de strot te duwen. Liever kleinere projecten die gedragen worden dan grote projecten die gedoemd zijn te mislukken. Ik kan me niet voorstellen dat er geen consensus mogelijk is.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier