Vele Bruggelingen, maar ook anderen, zochten zondag tevergeefs naar Jan Breydel in de uitzending over de Guldensporenslag in de tv-serie “Het verhaal van Vlaanderen”. Terecht of onterecht is slechts één van de vragen over het waarom.
Over de tv-serie is al heel wat inkt gevloeid en gepalaverd, zowel voor de serie werd uitgezonden als tijdens de uitzendingen. Ook naar aanleiding van de derde aflevering over de Guldensporenslag is dat zo. Het is een onderwerp die om meer dan één reden gevoelig ligt. Het is tevens een verhaal van Dichtung und Wahrheit of van fictie en non-fictie. Velen kennen de geschiedenis van die slag enkel en alleen van het boek en/of de film “De Leeuw van Vlaanderen” zoals Hendrik Conscience die in de 19de eeuw als roman neerpende. Daarin voerde hij twee Brugse volkshelden op: Pieter de Coninck en Jan Breydel. Ze kregen zelfs een standbeeld op de Markt, maar waren beiden wel echte volkshelden?
Pieter de Coninck en Jan Breydel
Het mag duidelijk zijn dat wever Pieter de Coninck een niet onbelangrijke rol speelde in de gebeurtenissen die leidden tot de Guldensporenslag. Professor (én Bruggeling) Jan Dumolyn gaf het toe tijdens de uitzending en merkte op dat De Coninck blijkbaar niet moeders mooiste was, maar wel goed bespraakt was.
Anders is met Jan Breydel – oorspronkelijk heette hij Breidel, maar de familie is later verfranst. Van hem geen spoor in de uitzending. Al dan niet terecht is de vraag. Hij is zeker geen gefingeerd persoon, integendeel hij was een (welstellende) beenhouwer met blijkbaar een nogal opvliegend karakter. Het is echter niet duidelijk welke Jan Breydel er in 1302 in het spel was. In het begin van de 14de eeuw leefden er meerdere Jan Breydels in Brugge; twee woonden zelfs in dezelfde straat en waren bijna buren. Ook over Breydels rol in de Guldensporenslag – in eigentijdse bronnen bekend als de Slag bij Kortrijk – bestaat er veel onduidelijkheid. Waarschijnlijk beperkte zijn bijdrage zich tot het leveren van voedingsmiddelen.
Een naam die evenmin in de uitzending te horen was, is die van voller Jan Heem. Ten tijde van de Guldensporenslag was hij burgemeester van Brugge en een medestander van Pieter de Coninck. Volgens prof. Dumolyn bestaan er echter te weinig bronnen om zijn rol echt aan bod te laten komen.
Nog bedenkingen
Naast dit alles zijn er nog andere bedenkingen. Er werd wel aangehaald dat de slag het gevolg was van sociale onrust in het toenmalige Vlaanderen. Het was tevens een “strijd” van de graaf van Vlaanderen tegen de Franse koning. In de uitzending echter leek het erop dat de Franse koning Vlaanderen kwam annexeren. Niets is minder waar want Vlaanderen maakte deel uit van Frankrijk. De graaf van Vlaanderen was een leenman van de koning, zijn leenheer.
Ook onvermeld bleef het feit dat de graaf van Vlaanderen Gwijde van Dampierre en onder andere zijn zoon Robrecht van Bethune – die van Conscience de titel “Leeuw van Vlaanderen” kreeg – in Frankrijk gevangen zaten tijdens de Slag van Kortrijk. Ook de rol van andere “Vlaamse” en andere steden en regio’s (Gent, Brabant, Namen, Zeeland, enz.) bleven onvermeld. Misschien had men beter iets minder strijdgewoel getoond en toch meer duiding gegeven. Dat men slechts over vijftig minuten zendtijd beschikt, is een flauw excuus. (CW)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
