“Inwoners van Bredene hadden geen benul van een wapenstilstand”

De Bredense batterijen kregen een bezoek van Amerikaanse soldaten. "Ze waren vooral geïnteresseerd in de technologie", aldus Erwin Mahieu. © Repro MM
Redactie KW

Of Wapenstilstand in Bredene uitbundig werd gevierd? Erwin Mahieu, lid van heemkring Ter Cuere en notoir kenner van de Groote Oorlog, durft het te betwijfelen. “Bredene was in die tijd niet meer dan een kleine nederzetting, waar nogal wat inwoners waren gevlucht. Wie achterbleef, wist bovendien vaak niet wat er aan het front gebeurde.”

“Oostende en Bredene werden eigenlijk op 16 en 17 oktober al bevrijd”, geeft Erwin Mahieu aan. “Op 11 november zat de legergroep Vlaanderen ter hoogte van Gent en was heel het gebied ten westen van Gent bevrijd.”

“Het is maar zeer de vraag of de Bredenaars wisten dat er op 11 november een wapenstilstand was ondertekend. Ik denk niet dat ze er maar enig benul van hadden dat de wapens voortaan zouden zwijgen. De Bredenaars waren vier jaar afgesneden van alle informatie. Er waren tijdens de oorlog geen kranten en briefwisseling met familie aan de andere kant van het front of in het buitenland was ook onmogelijk.”

“Je mag ook niet vergeten dat Bredene in die tijd een heel kleine gemeente was, waar weinig te beleven viel en nog maar weinig mensen woonden.”

Vier grote batterijen

Voor de inwoners was de bezetting na 17 oktober verleden tijd (“Duitsers waren er halsoverkop vertrokken”). Maar daarmee waren de zorgen nog niet voorbij. “De bevoorrading liep mank en de schade moest opgeruimd. Er heerste voedselschaarste, er was geen kledij of brandstof te verkrijgen.”

“Bovendien moest de schade, die de Duitsers veroorzaakt hadden tijdens hun terugtrekking, hersteld worden. Voor Bredene viel die nog wel mee maar de bezetter had wagens, karren, paarden en voorraad meegenomen naar de heimat.”

“In Bredene stonden er ook vier grote batterijen opgesteld (batterij Deutschland, Preussen, Grosherzog II en Schlesien). De munitie daarvan moest uiteraard opgeruimd worden en daarvoor werden Duitse krijgsgevangen ingeschakeld.”

De inwoners waren vier jaar lang afgesneden van alle informatie

“Twee kanonnen werden door het Duitse leger meegenomen. Twee werden vernield en zouden nog enige tijd als een ‘site de guerre’, een soort openluchtmuseum, gebruikt worden. Daar kwamen kort na de oorlog heel wat bezoekers op af.”

Bredense vaders en zonen hadden uiteraard ook gediend aan het front. “Zij moesten mee optrekken naar de oostgrens. De eerste soldaten zouden pas afzwaaien in het voorjaar van 2019.”

Erwin Mahieu.
Erwin Mahieu.© MM

In het oorlogsdagboek van ene Charles Castelein vind je nog enkele verhelderende passages: ’17 oktober 1918 ten 10 uren worden de bruggen aan het sas gesprongen. Den 17 om 7.40 ‘s avonds komt den Koning op het (Oostendse, red.) stadhuis met vrouw en zoon Leo. Den 20 Octobre: tusschen zondag en maandag om 11 uren is Paul na 4 jaar en acht dagen afwezigheid als soldaat naar huis gekomen en om 5 uur weer vertrokken naar Ruddervoorde. Hier en daar in statien en aan bruggen ontploffen nog altijd minnen gelegd door de deutschers. 6 november 1918: Sedert de Duitschers hier weg zijn is alles hier rustig maar triestig, hier en daar worden nog Duitsers aangetroffen; die achterblijven en worden aangehouden. Den 6 Novembre 18 worden nog twee zwijnhonden aangehouden aan het sas. Vele werklieden zijn zonder werk er is veel armoede en alles kost nog overduur.'”

(MM)

Feiten

Tijdens WOI telde Bredene ongeveer 4.000 zielen. Bij benadering 500 daarvan woonden in Bredene Duinen, 1.500 in Bredene Dorp en een 2.000 op de wijk Sas Slijkens. In het volledig ‘marinegebied’, de kuststreek zeg maar, waren 60.000 Duitsers geposteerd. Daarvan waren doorlopend een 500 à 600 manschappen in Bredene gelegerd. De manschappen behoorden tot de ‘Marinesoldaten’ of ‘Seesoldaten’, aangevuld met infanteristen.

Bij de bouw van grote geschutpost ‘batterij Deutschland’ werden 750 Russische krijgsgevangenen ingeschakeld. Om de vier batterijen aan de gang te houden, waren heel wat Duitse soldaten nodig. Batterij Deutschland werd door 500 soldaten bemand, Batterij Preussen door 150 man, Batterij Schlesien door 175 man en Batterij Grosherzog II door 175 man. Verder waren in Bredene ook wachtposten en mitrailleursnesten (goed voor 300 manschappen) ondergebracht. Het belang van Batterij Deutschland, het grootste kanon op Bredense bodem, mocht niet onderschat. Het bereik van het reusachtige kanon was enorm. Het kon de Scheldemonding en Duinkerke beschieten.