Unieke vondst: B-17 bommenwerper en oorlogsgraf op bodem van de Noordzee

Een B-17 bommenwerper in actie tijdens WO II. © VLIZ
Bart Casteleyn
Bart Casteleyn Hoofdredacteur KW

Op de bodem van onze Noordzee zijn resten van een Amerikaanse B-17 bommenwerper teruggevonden. Het vliegtuig is met bemanning gecrasht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Gouverneur Carl Decaluwé spreekt van “een unieke vondst”.

Maandagmorgen werden de vliegtuigresten onder grote persbelangstelling voorgesteld door gouverneur Carl Decaluwé en Sven Van Haelst van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). De vondsten gebeurden tijdens de aanleg van de onderzeese hoogspanningskabelverbinding tussen het Verenigd Koninkrijk en het Europese vasteland, de zogenaamde Nemo Link. De onderzoekers vonden meerdere oorlogsresten, maar de meest spectaculaire is dat van een Amerikaanse B-17 bommenwerper.

Bodemonderzoek langsheen het geplande kabeltraject toonde een stuk van een aluminium vliegtuigvleugel en een zwaar onderdeel met een schoepenrad. Het vermoeden van een vliegtuigcrashsite was gewekt. Nemo Link legde de werkzaamheden stil en meldde de vondsten aan de gouverneur van West-Vlaanderen, zoals de wet over het cultureel erfgoed onder water voorschrijft. De gouverneur verleende toestemming om de objecten te bergen.

Een verwrongen stuk plaatwerk, dat zich ook op de site bevond, vermeldde specifieke onderdeelnummers. De nummers kwamen voor in de lijst van onderdelen van de Amerikaanse B-17 bommenwerpers. Dit waren 4-motorige zware bommenwerpers tijdens de Tweede Wereldoorlog met een crew van 9-10 personen en een bommenlast van 2 tot 5 ton. Deze‘vliegende forten’ kwamen massaal in actie bij de geallieerde bombardementen op de Duitse industrie en grote steden vanop Britse basissen.

Het verwrongen stuk plaatwerk waar de onderdeelnummers op werden teruggevonden.
Het verwrongen stuk plaatwerk waar de onderdeelnummers op werden teruggevonden.© BC

Onderzoek van historische documenten en contacten met de Amerikaanse autoriteiten herleidde de identificatie tot 4 potentiële kanshebbers. Bij elk van deze vliegtuigen zijn tot op vandaag één of meerdere bemanningsleden vermist. Verder onderzoek is nodig voor een definitieve identificatie. Maar met deze vondst gaat dus zeker een oorlogsgraf gepaard.

Door de erfgoedwaarde van de ontdekking en uit respect voor de overledenen en de nabestaanden, van deze vliegtuigcrashsite is beslist het kabeltraject aan te passen.

Losse vondsten

Nemo Link is het eerste project, sinds de wet over de bescherming van cultureel erfgoed onder water, met een intense samenwerking tussen vertegenwoordigers van industriële activiteiten, het Vlaams Instituut voor de Zee en de gouverneur van West-Vlaanderen (als ontvanger van het cultureel erfgoed onder water). Elke ontdekking kreeg een plaats in het elektronisch register dat gepubliceerd is op www.vondsteninzee.be.

Naast de bommenwerper zijn er enkele andere vondsten die verband houden met vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog. Het zijn voorlopig ‘losse vondsten’, want in de omgeving van deze vondsten zijn er geen andere onderdelen van het vliegtuig aangetroffen. Dit is heel vaak het geval bij vliegtuig crashsites. De toestellen werden vaak op grote hoogte in stukken geschoten, explodeerden of vielen uiteen bij het neerstorten in zee.

Het onderzoek op de losse vondsten wijst op de aanwezigheid van Amerikaanse, Britse én Duitse vliegtuigen.

Identiteit gesneuvelde soldaten

De onderzoekers, onder leiding van Sven Van Haelst (VLIZ), willen de exacte locatie van de crashsite niet bekend maken. Er volgt nog verder onderzoek, ook door de Amerikaanse autoriteiten, om de identiteit van de gesneuvelde soldaten te kunnen achterhalen. “De Amerikanen hanteren nog altijd het principe ‘leave no man behind’“, wist hoofdonderzoeker Van Haelst. “Voor hen komen de gesneuvelden dus op de eerste plaats. Het gevonden wrak komt pas op de tweede.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier