In Congo is de zaligverklaringsprocedure opgestart voor de ‘martelaren van Kongolo’ die op nieuwjaarsdag 1962 werden vermoord. Onder de 19 Belgische missionarissen zijn er ook twee West-Vlamingen: pater José Vandamme uit Ingelmunster en pater Roger t’Jaeckens uit Ardooie. Ze waren respectievelijk 33 en 34 jaar.
De dramatische gebeurtenissen in Kongolo kaderden in de onafhankelijkheidsstrijd van het toenmalige Katanga. Deze provincie was in 1960 feitelijk afgescheiden onder leiding van Moïse Tshombe, maar er brak een oorlog los met het Congolese leger. Het werd eind 1961 duidelijk dat de onafhankelijkheid niet meer houdbaar was en veel inwoners van de stad Kongolo in het noorden sloegen op de vlucht. Ook de missionarissen werd aangeraden te vluchten maar zij wilden hun gelovigen niet in de steek laten. Ze werden op 1 januari 1962 aangevallen door dronken soldaten van het regeringsleger, gruwelijk gefolterd en vermoord. Jonge seminaristen werden toen opgevorderd om hun verminkte lichamen in de Lualabarivier te gooien, ten prooi aan de krokodillen…
Gewijzigde procedure voor zaligverklaring
In 1967 werd in het Waals-Brabantse Gentinnes een gedachteniskapel opgericht. De martelaren van Kongolo – die behoorden tot de Congregatie van de H. Geest, ook spiritijnen genoemd – worden er jaarlijks herdacht. Het is op de jongste bijeenkomst op Pinksteren, waarop ook telkens familieleden aanwezig zijn, dat bekendgemaakt werd dat de huidige bisschop Oscar Ngoy van Kongolo de procedure voor zaligverklaring heeft opgestart.
In de jaren zestig als heeft men de zaligverklaring gevraagd, maar dat lukt toen niet omdat het niet echt duidelijk was dat zij als ‘martelaar om hun geloof’ gedood werden of enkel omdat zij Belgen waren. In 2017 heeft paus Franciscus de procedure veranderd. Nu moet men niet meer ‘uit haat tegen het geloof vermoord zijn’, maar missionarissen die ten dienste van de bevolking bleven, wetend dat hun leven in gevaar was, komen nu ook in aanmerking.
Wie zijn de twee West-Vlamingen?
Pater Roger t’Jaeckens werd op 8 augustus 1927 in de Onze-Lieve-Vrouwstraat in Ardooie geboren als zoon van vlasarbeider Achiel en Helena Vanthomme. Hij volgde middelbaar onderwijs in Izegem en Lier. In 1948 trad hij binnen bij de paters spiritijnen en volgde het noviciaat in het Franse Cellule (Auvergne). Daarna studeerde hij filosofie en theologie in Leuven, waar hij op 11 juli 1954 tot priester gewijd werd. Eerst was hij leraar in Lier tot hij in oktober 1958 naar Congo vertrok. Hij werd er professor aan het Kleinseminarie in Kongolo, waar hij amper drie jaar later werd vermoord. In Ardooie kwam er een Pater t’Jaeckensplein, waar in 1976, in aanwezigheid van de Brugse bisschop De Smedt, een herdenkingsmonument werd onthuld. Er zijn nog drie zussen van de pater in leven. Zij wonen in Ardooie en Roeselare.
Pater José Vandamme is op 29 juni 1928 geboren in de Doelstraat in Ingelmunster als zoon van wever Georges en Elisa Nolf. Net als Roger t’Jaeckens deed hij zijn humaniorastudies in Izegem en aan het H. Geestcollege in Lier en ook in Gentinnes. Hij trad ook binnen in Cellule in Frankrijk en studeerde vervolgens ook filosofie en theologie. Hij werd in Leuven op 2 augustus 1953 tot priester gewijd. Hij vertrok eind augustus 1955 naar Kongolo en werd er directeur van een pedagogische school en ziekenhuisaalmoezenier. Hij was in 1961 nog met vakantie terug geweest in Ingelmunster maar wilde absoluut terug… Hij kreeg in Ingelmunster een Pater Vandammestraat. Zijn zus Maria – zuster Georgette bij de Zusters van Maria van Ingelmunster – is in oktober vorig jaar overleden. Zijn broer Julien, oud-directeur van de normaalschool in Tielt, is in 2012 gestorven.
Het kan uiteraard nog vele jaren aanslepen vooraleer de zaligverklaring een feit wordt. De laatste zaligverklaring van een (halve) West-Vlaming was die van Broeder Isidoor uit Kortrijk in 1984. De zaligverklaring van de Moorsleedse pater Constant Lievens, jezuïet-missionaris in India, is in 2001 officieel ingezet. Op de afronding is het wachten.
(NM)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier