Poolse soldaat Ignacy Walas sneuvelt bij bevrijding van Gits

De begrafenisstoet op het toen nieuwe kerkhof in de Grijspeerdstraat. Nu ligt bij begraven in Lommel. (repro NOM)
Redactie KW

“Goede Vriend Ignacy, uw bloed heeft tusschen het Gitsche volk en U eenen band gesnoerd van eeuwige dankbare liefde.” Dit staat te lezen op de gedachtenis van de ongelukkige Poolse soldaat Ignacy Walas. Hij sneuvelde nog op 7 september 1944, de dag van de bevrijding van Gits na WO II.

Op dit moment wordt overal de bevrijding van ons land na de Tweede Wereldoorlog herdacht, precies 75 jaar geleden. Het was op donderdag 7 september 1944 dat manschappen van de Eerste Pantserdivisie onder leiding van de legendarische Poolde generaal Stanislax Maczek – die in 1994 op 102-jarige leeftijd in Schotland overleden is – onze regio kwam bevrijden. Maar liefst 16.000 manschappen werden ingezet, zo’n 1.100 vonden de dood… Onder hen zeven in Hooglede en één in Gits: de 27-jarige Ignacy Walas. Bij de 70ste verjaardag van de bevrijding in 2014 kregen ze allen een naamplaat met daarop een tekst in het Nederlands en het Pools.

In de Leenbosstraat

In Gits bevindt de gedenksteen voor Ignacy Walas zich op de plaats waar hij gedood werd, in de Leenbosstraat ter hoogte van huisnummer 27. Daar bevond zich in die tijd de hoeve Coudyzer, later uitgebaat door wijlen Willy Callens. Nu is daar een nieuw huis in aanbouw.

Het is nog altijd niet helemaal duidelijk in welke omstandigheden de Pool precies om het leven kwam. Op het gedenkplaatje staat te lezen dat hij pelotonleider was bij het 1ste eskadron van het 10de verkenningsregiment, een onderdeel van de Eerste Pantserdivisie onder leiding van majoor Maciejowksi. Zijn tank zou in de Leenbosstraat in Gits zijn geraakt door Duits kanonvuur. Andere bronnen hebben het over een antitankgranaat. Bij het verlaten van zijn tank was hij dodelijk gewond en kort daarop stierf hij ter plaatse. Dat gebeurde bij de bovengenoemde hoeve en hij werd daar ook voorlopig begraven.

Filmen op perenboom

Op maandag 11 september 1944 vond dan in de Gitse parochiekerk een indrukkende uitvaartdienst plaats, waarna de jongeman begraven werd op het toen nieuwe kerkhof van Gits. De begrafenis groeide uit tot een indrukwekkende plechtigheid. De 91-jarige Hilde Bellegeer was erbij. Zij woonden toen op Onledemolen, later was ze verpleegster in Roeselare en nu verblijft ze in het Gitse wzc Ter Linde. Hilde vertelt: “Hij lag opgebaard in die boerderij. Ik zie nog altijd een Poolse officier op een perenboom voor het huis die alles filmde! De kist werd door zijn kameraden van de hoeve naar de kerk gedragen. Een onvoorstelbare massa volk volgde de rouwstoet. Een Poolse legeraalmoezenier leidde samen met de Gitse pastoor Jozef Van Seynhaeve de dienst.”

Een onvoorstelbare massa volk volgde de rouwstoet van Ignacy Walas

Enkele jaren later werd het lichaam overgebracht naar het Limburgse Lommel. Daar zijn op een Poolse militaire begraafplaats de lichamen samengebracht van 253 Poolse strijders die bij de bevrijding de dood vonden. Nu kan je er nog zijn graf vinden.

Expo in de kerk

Op het bidprentje van Ignacy Walas staan zijn geboorteplaats en -datum niet vermeld. Intussen is bekend dat hij geboren werd op 30 juli 1917 en dat hij dus 27 jaar oud was.

“Geen mensch kan grooter liefde toonen dan met zijn leven te geven voor zijne vrienden”, staat er op het tweetalige Nederlands-Poolse bidprentje van Ignacy Walas. (repro NOM)© (repro NOM)

Hij werd geboren in Kaliszkowice (in het Duits Kaltenborn) in West-Polen, 100 km ten noordoosten van Wroclaw (Breslau), de geboorteplaats van Manfed von Richthofen, de legendarische Rode Baron uit WO I.

Een foto van Ignacy Walas is nooit opgedoken en er zou nog nooit familie van de man naar België zijn gekomen.

Ignacy Walas en de andere Polen die in Hooglede gedood werden, komen ook aan bod in de tentoonstelling rond 75 jaar bevrijding van Hooglede en Staden. Die loopt van 7 tot 29 september in de kerk van Sleihage, elke dag open van 8 tot 18 uur.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier