Op de parochie Sint-Jan in Ieper leggen archeologen momenteel een middeleeuwse leprozerie bloot. Dat is een plaats waar melaatsen werden verzorgd. Er werden ondertussen al dertig skeletten aangetroffen. Het publiek kan de site op vrijdag 14 en zaterdag 15 juni een bezoek brengen.
Achter de kerk van het dorp Sint-Jan in Ieper zijn momenteel archeologische opgravingen bezig. Het gaat om een samenwerking tussen het Agentschap onroerend erfgoed en het bedrijf Monument Vandekerckhove NV. “Eind vorig jaar werd een vondst gedaan bij rioleringswerken bedoeld voor een toekomstige verkaveling. Daarop begon het Agentschap Onroerend Erfgoed een onderzoek”, zegt archeoloog Jan Decorte van CO7. In de grond bevinden zich resten van een middeleeuwse leprozerie, een soort zorgcentrum voor melaatsen, en van een hoeve.
“Al in de twaalfde eeuw had de middeleeuwse grootstad Ieper al een leprozerie”, aldus Sofie Vanhoutte, archeologe bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. “De leprozerie was gelegen ter hoogte van de huidige Lindenstraat. Toen de stad echter bleef groeien, moest er een nieuwe plek worden gezocht om de lepralijders op te vangen. De locatie werd gevonden waar nu het dorp Sint-Jan te vinden is. Op dat moment, rond 1235, bestond die gemeenschap nog niet. De ziekenopvang kreeg de naam ‘Hooghe Siecken’, wat in de middeleeuwen ‘zware zieken’ betekent.”
Archeologen en geschiedkundigen wisten al langer dat er zich langs de Brugseweg ter hoogte van nr. 257. In het boek Flandria illustrata staat een tekening waarop de leprozerie te zien is. De opvang was een domein met een gracht en een toegangspoort, leprozenhuisjes, een kapel, een gemeenschapshuis, een bakkerij en een brouwerij. “Alles was aanwezig om zelfvoorzienend te zijn in deze geïsoleerde gemeenschap. Niet alle melaatsen vonden hier echter onderdak”, zegt Sofie Vanhoutte. “Het was een voorrecht om hier te worden verzorgd. Leprapatiënten die niet binnen mochten, zwierven gewoon rond.” De kapel van de leprozerie stond op de plaats waar de huidige kerk van Sint-Jan zich bevindt, al was ze anders georiënteerd. “Uniek is dat er naast zorgopvang een begraafplaats te vinden is.” Intussen werden een 30-tal skeletten van de leprozerie opgegraven. Op de rand van of niet buiten het kerkhof werd een kind begraven.
“Het verdere onderzoek moet uitwijzen of het inderdaad om leprapatiënten gaat”, zegt Jan Decorte. “We checken of er verschillen te merken zijn in de leefomstandigheden met de skeletten die vorig jaar werden opgegraven op de site van De Meersen in de binnenstad. De resten stammen immers uit ongeveer dezelfde periode.”
Grond sinds middeleeuwen niet meer beploegd
Volgens de archeologen is het opvallend dat de sporen slechts 20 cm onder het huidige oppervlak zijn bewaard. Dat betekent dat de grond sinds de middeleeuwen niet meer beploegd is geweest en dat de resten van de leprozerie uitzonderlijk goed bewaard zijn gebleven.
In de 16de eeuw verandert de streek rond Ieper door de godsdienstoorlogen. De oude parochie Sint-Jan net ten noorden van de middeleeuwse stad wordt vernield en de leprozerie krijgt het hard te verduren. Nog tot in de 17de eeuw wordt de zorginstelling door de melaatsen in gebruik gehouden. Daarna wordt op het domein een boerderij gebouwd die tot en met de Eerste Wereldoorlog. Ook deze gebouwen worden momenteel archeologisch onderzocht.
Naar aanleiding van de Vlaamse Archeologiedagen worden op vrijdag 14 en zaterdag 15 juni de archeologische opgravingen op de site Hooge Siecken opengesteld voor het publiek. De archeologische opgraving wordt op deze dag toegelicht met een korte presentatie in de Sint-Jan Baptistkerk waarna er de gelegenheid is om een blik te werpen op het archeologische terrein zelf. De presentaties in de kerk start op vrijdag om 16u. Op zaterdag starten de rondleidingen om 10.30u, 13.30u en 15u. Vooraf inschrijven is niet nodig. “Inschrijven is niet nodig, maar deelnemers wordt gevraagd passend schoeisel en regenkledij aan te trekken”, klinkt het nog.
(CMW)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier